Ban Giám sát đầu tư (GSĐT) cộng đồng là hình thức tổ chức giám sát tự nguyện của nhân dân nhằm theo dõi, đánh giá việc chấp hành các quy định về quản lý đầu tư, góp phần nâng cao hiệu quả, bảo đảm hoạt động đầu tư phù hợp với quy hoạch, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của mỗi địa phương. Những năm qua, trên địa bàn huyện Kim Bảng, thông qua hoạt động của các ban GSĐT của cộng đồng đã góp phần phát huy quyền làm chủ, vai trò tích cực, chủ động của các tầng lớp nhân dân trong tham gia thực hiện nhiệm vụ chính trị, thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở, bảo đảm công khai, minh bạch trong đầu tư xây dựng các công trình, dự án.
Theo đánh giá, qua quá trình đẩy mạnh phát triển KT-XH và nhất là xây dựng nông thôn mới (NTM), hằng năm, trên địa bàn huyện Kim Bảng có rất nhiều công trình, dự án liên quan trực tiếp đến phát triển KT-XH, đời sống dân sinh và hạ tầng đô thị… được triển khai xây dựng. Để các công trình, dự án được thực hiện đúng tiến độ, công khai, minh bạch, hiệu quả và chất lượng trong tất cả các khâu, lĩnh vực, bên cạnh việc tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự giám sát chặt chẽ của các ngành chuyên môn… hoạt động các ban GSĐT cộng đồng ở các xã, thị trấn có vai trò quan trọng thực hiện phương châm “giám sát toàn dân” đối với chất lượng, tiến độ thi công công trình.
Tân Sơn là xã có địa bàn rộng, dân số đông với gần 10.700 người sinh sống tại 6 thôn. Những năm qua, thực hiện nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp, xã Tân Sơn đang nỗ lực phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu, tiêu chí để được công nhận trở thành phường trước năm 2025. Với quyết tâm đó, trên địa bàn xã đang được đầu tư xây dựng nhiều công trình, dự án phục vụ đời sống nhân dân và phát triển KT-XH. Trong quá trình thực hiện đầu tư xây dựng, công tác GSĐT cộng đồng được xác định phải thực hiện chặt chẽ ngay từ khi công trình được khởi công và trong suốt quá trình xây dựng nên Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) xã đã chủ động thành lập các ban GSĐT cộng đồng theo từng công trình, dự án; phát huy quyền làm chủ và tăng cường vai trò của nhân dân trong việc tham gia xây dựng chính quyền, tích cực phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.
Ban GSĐT cộng đồng xã Tân Sơn (Kim Bảng) phối hợp kiểm tra một công trình xây dựng. Ảnh: Hà Trần
Ông Nguyễn Văn Bẩy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Tân Sơn cho biết: Hằng năm, MTTQ xã chủ động phối hợp lập kế hoạch GSĐT cộng đồng đối với các công trình, dự án được đầu tư trên địa bàn làm căn cứ để thành lập các ban GSĐT cộng đồng cho từng công trình, dự án cụ thể. Đồng thời, hướng dẫn các ban GSĐT của cộng đồng xây dựng lịch trình, kế hoạch giám sát đầu tư các công trình, dự án. Từ năm 2020 đến nay, trên địa bàn đã có 9 công trình được xây dựng với sự tham gia giám sát của các ban GSĐT cộng đồng, như: làm đường giao thông liên xã, liên thôn; xây dựng trạm y tế; xây dựng và nâng cấp trường mầm non, trường THCS; xây dựng kết cấu hạ tầng các khu đấu giá đất; cải tạo, nâng cấp nghĩa trang liệt sĩ... Thông qua hoạt động tích cực các ban GSĐT cộng đồng, nhiều lỗi sai trong quá trình thực hiện dự án đã được kịp thời phát hiện; được kiến nghị với chủ đầu tư, nhà thầu điều chỉnh, bảo đảm chất lượng công trình.
Không chỉ ở Tân Sơn, trong quá trình xây dựng NTM và đô thị, các xã, thị trấn trên địa bàn huyện cũng có nhiều công trình, dự án được xây dựng. Ở mỗi công trình đều có một ban GSĐT cộng đồng (5 - 7 thành viên) được lựa chọn là đại diện các ban thanh tra nhân dân, các hội, đoàn thể và công dân tại nơi có công trình xây dựng. Theo chia sẻ ông Phan Thanh Sang, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Trưởng ban GSĐT cộng đồng xã Tân Sơn, khi các công trình, dự án trên địa bàn được triển khai, các ban GSĐT cộng đồng đã giám sát thường xuyên tại công trình về các khâu, các bước, diễn biến thi công và kịp thời phản ánh, báo cáo với chủ đầu tư, kiến nghị với đơn vị thi công về những hạn chế, sai sót. Ngoài ra, địa phương cũng tăng cường vai trò giám sát toàn dân trong công tác giám sát việc chấp hành quy định của pháp luật về đầu tư, xây dựng, đất đai, xử lý chất thải và bảo vệ môi trường; công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, phương án tái định cư bảo đảm quyền lợi của nhân dân; tình hình triển khai và tiến độ thực hiện các chương trình, dự án; việc thực hiện công khai, minh bạch trong đầu tư công.
Thông qua hoạt động tích cực của các ban GSĐT cộng đồng tại xã, thị trấn đã phát hiện nhiều lỗi sai trong quá trình thực hiện công trình, dự án và kịp thời khắc phục, bảo đảm chất lượng công trình xây dựng trên địa bàn. Nhiều công trình xây dựng liên quan trực tiếp đến phát triển KT-XH, đời sống dân sinh, hạ tầng đô thị, NTM được thực hiện, như: dự án kè hồ Nam Cao, dự án đường du lịch chùa Bà Đanh, các dự án cải tạo và nâng cấp đường trục xã, trường học… được giám sát từ nhiều phía, trong đó có sự tham gia tích cực của các ban GSĐT cộng đồng. Các ban GSĐT cộng đồng đã thực hiện giám sát 147 cuộc tại 75 công trình, dự án trên địa bàn huyện. Có sự giám sát toàn diện và theo giai đoạn của ban GSĐT cộng đồng, các đơn vị thi công đã chấp hành nghiêm quy định trong xây dựng; các dự án, công trình bảo đảm công khai, minh bạch về đầu tư và thi công; đáp ứng tốt các yêu cầu về chất lượng, kỹ thuật, tiến độ.
Đại diên Ban GSĐT của cộng đồng và Ủy ban MTTQ xã trao đổi về kế hoạch thực hiện công tác giám sát tại các công trình trên địa bàn.
Từ hoạt động thực tế cho thấy, vai trò của các ban GSĐT cộng đồng huyện Kim Bảng tại cơ sở đã được khẳng định, góp phần không nhỏ cùng cấp ủy, chính quyền, nhân dân thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị. Mặc dù vẫn còn những khó khăn về nhân lực, điều kiện hoạt động, về việc tiếp cận hồ sơ dự án của một số nhà thầu…, nhưng với sự nhiệt tình, trách nhiệm và năng lực giám sát của các thành viên ban GSĐT cộng đồng đã góp phần hạn chế nhiều sai phạm trong quá trình triển khai các công trình, dự án, như: tình trạng bớt xén nguyên vật liệu, nhân công theo định mức; sử dụng sai chủng loại vật tư xây dựng theo quy định; không thực hiện đúng thiết kế bản vẽ…
Các công trình, dự án xây dựng ở cơ sở khi có sự vào cuộc ngay từ đầu của ban GSĐT cộng đồng đã thực sự phát huy tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở theo nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”, chất lượng công trình nâng lên, giảm lãng phí nguồn lực…, tạo được lòng tin của nhân dân. Đây là yếu tố quan trọng giúp các xã hoàn thành tiêu chí xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, góp phần xây dựng Kim Bảng đạt tiêu chí đô thị loại IV, trở thành thị xã trước năm 2025.
Thanh Hà