Thông tư liên tịch số 01/2020/TTLT, ngày 1/6/2020 của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp quy định phối hợp thực hiện một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) về quản lý, giải quyết các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ (gọi tắt là Thông tư liên tịch số 01) ban hành đã kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình quản lý, giải quyết các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ, giúp các cơ quan tiến hành tố tụng địa phương giải quyết triệt để số lượng lớn các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ còn tồn đọng từ trước đến nay.
Thực hiện Thông tư liên tịch số 01, thời gian qua, các cơ quan tố tụng và các cơ quan, đơn vị liên quan trong tỉnh đã thực hiện tốt công tác phối hợp, trao đổi thông tin, tình hình, tổ chức nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác quản lý, giải quyết các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ. Các đơn vị đầu mối đã nâng cao vai trò, trách nhiệm, chủ động thực hiện tốt công tác tham mưu, hướng dẫn; tích cực phối hợp rà soát, đối chiếu, tập hợp, nghiên cứu hồ sơ, thống nhất ra quyết định giải quyết kịp thời nhiều hồ sơ vụ án, vụ việc tạm đình chỉ hết thời hạn truy cứu trách nhiệm hình sự, truy tìm được nhiều hồ sơ thất lạc.
Thông qua việc rà soát, giải quyết các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ đã góp phần bảo đảm cho các cơ quan tiến hành tố tụng hạn chế việc bỏ lọt tội phạm hoặc làm oan người vô tội. Kết quả, gần 3 năm qua (1/8/2020 – 28/2/2023), liên ngành tố tụng tỉnh (Công an – Viện Kiểm sát nhân dân – Tòa án nhân dân) đã tiến hành rà soát tổng số 227 vụ việc tạm đình chỉ/ tạm dừng xác minh nguồn tin về tội phạm (cấp tỉnh 37 vụ, cấp huyện 190 vụ), trong đó đã giải quyết 91 vụ việc (không giải quyết vụ án hình sự 9 vụ việc; phục hồi giải quyết nguồn tin 82 vụ việc), tiếp tục theo dõi, quản lý 136 vụ việc…
Liên ngành Công an - Viện Kiểm sát nhân dân - Tòa án nhân dân tỉnh sơ kết 3 năm triển khai thực hiện Thông tư số 01. Ảnh: Quang Huy
Tuy đạt được những kết quả nổi bật trong công tác phối hợp thực hiện Thông tư liên tịch số 01, song, số lượng tin báo tạm đình chỉ còn nhiều, chưa được phục hồi để giải quyết. Các vụ án tạm đình chỉ, việc tiếp tục thực hiện hoạt động điều tra, thu thập chứng cứ, tài liệu để giải quyết các lý do tạm đình chỉ ít được quan tâm, giải quyết, vì vậy số lượng các vụ án tạm đình chỉ nhưng không có căn cứ phục hồi chiếm tỷ lệ cao, nhất là các vụ án tạm đình chỉ do không xác định được bị can...
Có thể khẳng định, qua 3 năm quán triệt, triển khai thực hiện Thông tư liên tịch số 01 cơ bản đã làm thay đổi nhận thức chung của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng; nâng cao ý thức, trách nhiệm của điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán trong việc quản lý, giải quyết hồ sơ vụ án, vụ việc tạm đình chỉ. Các nội dung quy định phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng đã bám sát, phù hợp với thực tiễn, là cơ sở để các cơ quan tố tụng thống nhất chung về nhận thức và vận dụng vào thực tế giải quyết công việc hằng ngày. Các cơ quan tiến hành tố tụng đã rà soát, thống kê đưa vào quản lý các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ từ trước đến nay và tiến hành kiểm tra, đánh giá lại các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ và bổ sung các tài liệu còn thiếu. Đã thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm của ngành kiểm sát trong hoạt động tố tụng. Ngành kiểm sát đã nắm, quản lý đầy đủ các vụ án, vụ việc đang tạm đình chỉ; kiểm sát chặt chẽ căn cứ tạm đình chỉ, việc lập hồ sơ vụ án, vụ việc tạm đình chỉ; thường xuyên đôn đốc cơ quan điều tra hoặc tòa án giải quyết các lý do tạm đình chỉ.
Để tiếp tục triển khai có hiệu quả Thông tư liên tịch số 01, đồng thời góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác tư pháp, liên ngành tư pháp và các cơ quan, đơn vị có liên quan đã thống nhất ban hành kết luận, đề ra nhiều giải pháp tập trung thực hiện trong thời gian tới. Theo đó, liên ngành tư pháp của tỉnh tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phối hợp giải quyết nguồn tin về tội phạm và điều tra vụ án hình sự, đẩy mạnh công tác xác minh, truy bắt, vận động đối tượng truy nã ra đầu thú. Đồng thời chủ động làm tốt công tác phòng ngừa tội phạm, nhất là tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trộm cắp tài sản, cưỡng đoạt tài sản, hạn chế phát sinh các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ.
Tiếp tục duy trì việc phối hợp rà soát các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ theo định kỳ hằng tháng, hằng quý. Tập trung theo dõi thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự của mỗi vụ án, vụ việc; kịp thời ra các quyết định giải quyết vụ án, vụ việc khi có đủ điều kiện theo đúng quy định của pháp luật. Liên ngành tư pháp và các cơ quan, đơn vị có liên quan tập trung phối hợp giải quyết dứt điểm các vụ án, vụ việc đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. Công an tỉnh chỉ đạo phòng nghiệp vụ quản lý hồ sơ phối hợp truy tìm hồ sơ thất lạc; kịp thời cung cấp hồ sơ đang quản lý cho các đơn vị khi có yêu cầu.
Trần Ích