Những ngày đầu tháng 7, hơn 9 giờ sáng trời đã nắng gay gắt, oi nồng. Giữa cánh đồng không một bóng cây che mát, gương mặt, lưng áo đẫm ướt mồ hôi, đôi tay lấm lem bùn đất, tranh thủ lúc nghỉ uống cốc nước, chị Cao Thị Dung, thôn Mỹ Đôi, thị trấn Bình Mỹ (Bình Lục) chia sẻ: Vụ mùa này nhà tôi cấy 6 mẫu lúa. Diện tích cấy nhiều, thời gian chuyển vụ lại ngắn hơn mọi năm nên ngoài lực lượng lao động của gia đình, nhà tôi phải thuê thêm lao động mới bảo đảm được lịch thời vụ. Vì vẫn gieo cấy theo phương pháp truyền thống (cấy tay), lại đúng vào thời điểm nắng nóng gay gắt nên nông dân chúng tôi phải tranh thủ sớm, tối ra đồng. Vào vụ cấy (gần chục ngày trở lại đây), từ ba giờ sáng chúng tôi đã có mặt ngoài đồng; cấy miết đến mười giờ, mười rưỡi mới nghỉ. Chiều đến, dưới nóng lên, trên nóng xuống, phải hơn 15 giờ nông dân mới có thể tiếp tục xuống đồng cấy lúa. Nghề nông chịu nhiều vất vả, cực nhọc nhưng thu nhập lại rất thấp.

Thời điểm hiện tại, giá vật tư nông nghiệp tăng, công cấy lên tới 350.000 - 400.000 đồng/ngày... làm ruộng chỉ lấy công làm lãi. Gắn bó với đồng ruộng, nông dân chúng tôi mong nhà nước bình ổn được giá vật tư nông nghiệp, có thêm những cơ chế chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp để nông dân yên tâm sản xuất.  

Theo kế hoạch, vụ mùa 2022 HTX DVNN An Mỹ, thị trấn Bình Mỹ (Bình Lục) phấn đấu gieo cấy 181,5 ha, chủ yếu là cấy truyền thống. Đến thời điểm này, HTX đã cấy được hơn 100ha, phấn đấu hết ngày 7/7 sẽ hoàn thành gieo cấy.

Ông Hoàng Thanh Sơn, Giám đốc HTX DVNN An Mỹ cho biết: Để bảo đảm lúa cấy trong khung thời vụ tốt nhất, những ngày qua bà con nông dân tập trung xuống đồng đẩy nhanh tiến độ gieo cấy. Khắc phục nắng nóng cao điểm của mùa hạ, nông dân tranh thủ đi cấy lúc sáng sớm, đeo đèn cấy tối, cấy đêm... Thậm chí có người cấy thông đêm. Làm ruộng từ nhỏ, nhiều thợ cấy nhanh, cấy giỏi, một ngày cấy được tới 1,5-2 sào (không kể công nhổ mạ). Do công cấy cao, thời vụ lại ngắn, nhiều lao động đi làm cho các công ty, doanh nghiệp khi về nhà cũng tranh thủ cấy phụ thêm với gia đình vào lúc tối, đêm, sáng sớm... Nhờ đó, toàn bộ diện tích gieo cấy lúa mùa năm 2022 của HTX dự kiến sẽ hoàn thành đúng lịch thời vụ. Về lâu dài, HTX sẽ nghiên cứu, triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm mở rộng diện tích cấy bằng máy, đưa cơ giới hóa đồng bộ vào các khâu sản xuất để giải phóng sức lao động, giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất cây trồng...

Cùng với nông dân Bình Lục, người dân trong tỉnh đang tranh thủ thời gian, khẩn trương gieo cấy lúa mùa đúng lịch thời vụ. Tại xã Đạo Lý (Lý Nhân) các hình thức gieo cấy (từ cấy bằng máy, cấy bằng tay và gieo thẳng) đang được triển khai đồng loạt. Trong những ngày tập trung sản xuất vụ mùa, thời tiết nắng nóng, nhiệt độ ngoài trời cao nên việc gieo cấy được nông dân lựa chọn vào thời điểm sáng sớm, tối và đêm. Theo đó, bà con tập trung ra đồng sớm từ 4 – 5 giờ, ngừng cấy khoảng 10 giờ. Buổi chiều tầm 15h30 đến 16 giờ khi nắng đỡ gay gắt mới bắt đầu ra đồng. Những hộ có diện tích ruộng nhiều đa phần đều tranh thủ san ruộng, đắp bờ, gieo cấy muộn vào buổi tối hoặc sáng sớm.

Được biết, để bảo đảm thuận lợi cho quá trình gieo cấy của người dân, HTX Nông nghiệp Đạo Lý phục vụ tốt việc điều tiết nước, chỉ đạo làm đất kỹ, kịp thời vụ… Ông Trương Đăng Dũng, Giám đốc HTX Nông nghiệp Đạo Lý cho biết: Thời điểm sản xuất vụ mùa năm nay khá cận do thu hoạch lúa xuân muộn, vì vậy, HTX chỉ đạo nông dân tranh thủ thời gian, tập trung sản xuất vụ mùa đúng lịch thời vụ. Tuy nhiên, HTX cũng tuyên truyền, vận động người dân cần tránh ra đồng vào thời gian cao điểm nắng nóng trong ngày để bảo đảm sức khỏe, đồng thời giúp cây lúa hạn chế được tác động của thời tiết. Dự kiến, địa phương kết thúc gieo cấy toàn bộ hơn 280 ha lúa mùa trong khoảng ngày 15/7.

Huyện Lý Nhân đang bước vào giai đoạn cao điểm sản xuất vụ mùa. Các địa phương đang tập trung triển khai đồng loạt việc xuống đồng làm đất, gieo cấy. Hiện nay, đất cấy được bừa ngả đạt 100% diện tích, bừa kép cấy đạt gần 60% diện tích. Đã cấy được gần 1.500ha, đạt 27% tổng diện tích gieo cấy. Được biết, nắng nóng đã ảnh hưởng đến quá trình sản xuất vụ mùa của người dân trong huyện.

Để khắc phục tình trạng này, các địa phương, HTXDVNN tuyên truyền người dân tập trung gieo cấy vào thời điểm nhiệt độ trong ngày thấp. Tranh thủ thời gian gieo cấy vào sáng sớm, hoặc chiều tối - đây là thời điểm có thể huy động thêm nhân lực ngoài giờ làm của các doanh nghiệp.

Theo bà Nguyễn Thị Quyên, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN & PTNT) huyện Lý Nhân,  với nỗ lực cao trong khắc phục khó khăn do thời tiết nắng nóng của nông dân, tiến độ gieo cấy lúa mùa của huyện không bị ảnh hưởng nhiều. Phòng NN & PTNT huyện cũng đã phân công cán bộ thường xuyên xuống kiểm tra, đôn đốc việc gieo cấy tại các địa phương, nhất là những vùng quy hoạch trồng vụ đông nhằm bảo đảm thời vụ đề ra.

Theo kết quả tổng hợp từ Sở NN&PTNT, đến thời điểm này toàn tỉnh đã gieo cấy được 9.500 ha, đạt 32% kế hoạch. Trong đó, lúa cấy bằng máy khoảng 510 ha, cấy bằng tay 4.800 ha, còn lại là gieo thẳng. Kim Bảng là huyện gieo cấy được nhiều nhất khoảng 3.600 ha, đạt 90% diện tích. Các huyện còn lại phấn đấu kết thúc gieo cấy trong khoảng giữa tháng 7. 

Nỗ lực phấn đấu thực hiện thắng lợi mục tiêu, kế hoạch vụ mùa, ngành nông nghiệp đang tập trung chỉ đạo thực hiện các giải pháp: Đẩy nhanh tiến độ gieo cấy, bảo đảm hoàn thành đúng lịch thời vụ. Điều tiết nguồn nước hợp lý để cung cấp đủ nước cho việc chăm sóc lúa giữa vùng, xứ đồng, trà lúa, tạo điều kiện cho cây lúa bén rễ, hồi xanh sinh trưởng phát triển thuận lợi. Theo dõi chặt chẽ, sẵn sàng các phương án ứng phó với những diễn biến bất thuận của thời tiết. Trên cơ sở hướng dẫn quy trình của chuyên ngành kết hợp với tổng kết tại địa phương hướng dẫn nông dân sử dụng hợp lý vật tư. Thực hiện chính xác công tác dự tính, dự báo tình hình phát sinh, phát triển của các đối tượng sâu bệnh, hướng dẫn nông dân các biện pháp phòng trừ kịp thời, hiệu quả.