Sau hơn một tháng triển khai, Chương trình sách giáo khoa (SGK) lớp 1 mới được triển khai trên phạm vi toàn quốc nhưng đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Không chỉ gây tranh luận về giá, về chương trình giảng dạy vượt quá sức học sinh, mới đây, dư luận lại “nổi sóng” khi một vài bộ SGK lớp 1 mới, điển hình là bộ sách Cánh Diều do Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Hà Nội và Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức biên soạn được cho là có rất nhiều “hạt sạn”.

Ví dụ, trong bài tập đọc "Chuột út" trong SGK Tiếng Việt lớp 1, bộ sách Cánh Diều, có đoạn: "Mẹ bận làm bếp. Chuột út buồn, lũn cũn đi ra sân. Đến trưa, về nhà, nó ôm mẹ kể: Mẹ ạ, trên sân có một con thú dữ lắm. Mũ nó đỏ, mỏ nhọn, mắt thô lố. Nó quát rõ to. Con sợ quá. Chuột mẹ đáp: Con thú đó rất hiền. Nó chỉ muốn đùa con". (Theo Lép Tôn-xtôi)". Bên dưới ví dụ là phần: "Đố em, con thú dữ chuột út gặp là con gì?". Gà trống vốn là một con vật bình thường và khá gần gũi với đời sống hằng ngày, nhất là ở khu vực nông thôn, nhưng khi được đưa vào SGK lớp 1 mới lại hóa thành thú dữ. Điều này, khiến cả giáo viên lẫn phụ huynh còn không thể lý giải nổi, huống hồ là các em học sinh. Thậm chí, việc trích dẫn còn sai so với bản gốc, khiến câu chuyện mất hẳn ý nghĩa, tạo sự liên tưởng sai cho trẻ em về sự vật, hiện tượng. Thêm nữa, việc lạm dụng ngôn ngữ địa phương, không mang tính phổ thông, gây khó hiểu cho giáo viên và học sinh… Bộ sách được nhiều tỉnh, thành lựa chọn để giảng dạy cho học sinh lớp 1 nhưng lại rất nhiều “sạn” khiến phụ huynh hết sức hoang mang, lo lắng. 

Trước những thông tin phản ánh về việc SGK môn Tiếng Việt lớp 1 có một số nội dung chưa phù hợp, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Hữu Độ vừa ký công văn gửi Hội đồng quốc gia thẩm định SGK Tiếng Việt lớp 1 đề nghị rà soát, báo cáo về nội dung sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp 1. 

Được biết, trước khi thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018, Hội đồng quốc gia thẩm định SGK đã tổ chức thẩm định SGK lớp 1. Căn cứ kết quả thẩm định, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phê duyệt 5 bộ SGK lớp 1 để các nhà trường lựa chọn, triển khai các hoạt động dạy học theo quy định. Tuy nhiên, phản ứng của dư luận những ngày qua cho thấy, việc thẩm định và phê duyệt bộ SGK lớp 1 dường như thiếu chặt chẽ nếu không nói là cẩu thả và thiếu triết lý giáo dục đúng đắn và tường minh. 

Chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo trước phản ứng của dư luận dù là một việc làm có tính cầu thị nhưng mới nằm ở phần ngọn nên khó có thể một sớm, một chiều giải quyết được những bất cập trong bộ SGK lớp 1 mới (bộ Cánh Diều). Vì vậy, muốn có giải pháp căn cốt để sớm ổn định việc học cho học sinh lớp một, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần nhanh chóng tổ chức hội thảo nghiêm túc đánh giá những ưu-khuyết của bộ sách này- việc lẽ ra bộ phải làm trước khi phê duyệt và đưa bộ sách vào giảng dạy đại trà, đừng để “mất bò mới lo làm chuồng”.