Cách đây 45 năm, ngày 21/9/1977, Thời báo New York Times đăng tin “Việt Nam gia nhập LHQ (LHQ) khi Đại hội đồng lần thứ 32 khai mạc” trong mục đầu tiên trên trang số 2.

Bản tin này viết: “Những tràng pháo tay vang dội khắp khán phòng, những bài phát biểu liên hồi vang lên. Tất cả những điều này đã phản ánh tình cảm của đa số các thành viên dành cho Việt Nam”.

Đây là một dấu mốc đặc biệt quan trọng của Việt Nam. Bởi khi ấy, Việt Nam mới giải phóng đất nước được 2 năm. Không chỉ đối mặt với nhiều khó khăn về kinh tế, kỹ thuật,… Việt Nam còn đang chịu lệnh cấm vận của nhiều nước.

Việc gia nhập LHQ không chỉ giúp Việt Nam nhận được nhiều sự hỗ trợ trong việc tái thiết đất nước mà còn là một sự công nhận với một quốc gia thống nhất và độc lập.

Sau hơn 4 thập kỷ cống hiến, đóng góp vào các công việc chung của LHQ, đây là thời điểm để Việt Nam “cất lên hai tiếng tự hào” – nguyên Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh nhận định.

Viện trợ từ LHQ từng là một trong những nguồn lực quan trọng nhất của Việt Nam

Cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980, ngoài việc nhận viện trợ của các nước xã hội chủ nghĩa, viện trợ của LHQ chiếm tới 60% tổng viện trợ dành cho Việt Nam.

Trong quá trình đổi mới đất nước cũng như đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, LHQ tiếp tục hỗ trợ tích cực cho Việt Nam, cung cấp hàng trăm triệu USD hàng năm.

Đây là một trong những nguồn lực quan trọng nhất để Việt Nam thực hiện thành công các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Từ những năm 1980 đến giữa những năm 1990, các hoạt động của Việt Nam tại LHQ ưu tiên chống lại các lệnh cấm vận.

Từ giữa thời kỳ này, Việt Nam quyết liệt thực hiện đường lối đối ngoại song phương, đa dạng hóa, độc lập tự chủ, từng bước hội nhập khu vực và thế giới.

Trong giai đoạn 1997-2000, sự hỗ trợ của LHQ dành cho Việt Nam tập trung vào các nỗ lực xóa đói giảm nghèo, thực hiện các chính sách xã hội, quản lý môi trường và tài nguyên thiên nhiên, điều phối viện trợ, quản lý nhà nước và huy động nguồn lực.

Từ năm 2001-2005, LHQ đã chuyển hỗ trợ kỹ thuật cho Việt Nam sang cải cách thể chế và chính sách kinh tế, doanh nghiệp nhà nước, hành chính công, luật, kế hoạch đầu tư công và hệ thống ngân hàng. Sự hỗ trợ này cũng mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác như phòng chống HIV/ AIDS và các bệnh gây tử vong, thúc đẩy dân chủ cơ sở và bình đẳng giới.

Hợp tác với LHQ đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho nâng cao trình độ công nghệ và thúc đẩy tiến bộ về khoa học - kỹ thuật ở Việt Nam, phục hồi và xây dựng mới một số cơ sở sản xuất, tăng cường năng lực phát triển.

Bước lên vị thế mới: Việt Nam đồng hành và đóng góp hiệu quả

Từ ngày 13/9/2022, Việt Nam trở thành một trong những Phó Chủ tịch Đại hội đồng LHQ khóa 77 đại diện cho khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và đảm nhiệm vị trí này trong vòng 1 năm.

Đại hội đồng LHQ là cơ quan có tính đại diện cao nhất của LHQ với sự tham gia của 193 quốc gia thành viên. Chính vì vậy, đây là nơi thể hiện ưu tiên, quan tâm chung của cộng đồng quốc tế. Đại hội đồng cũng là cơ quan “đầu não” hoạch định chính sách quan trọng của LHQ nhằm khẳng định, thực hiện vai trò trung tâm của LHQ trong quản trị toàn cầu, trong xử lý các thách thức chung mà cộng đồng quốc tế đang gặp phải hiện nay.

“Việc Việt Nam trở thành một trong những Phó Chủ tịch Đại hội đồng LHQ khóa 77 có ý nghĩa rất lớn, đặc biệt là khi năm nay chúng ta kỷ niệm 45 năm Ngày Việt Nam trở thành thành viên của LHQ” – Đại sứ Phạm Quang Vinh nhận định trên Báo Quốc tế.

Trước đó, Việt Nam đã được bầu là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ (nhiệm kỳ 2020-2021) với số phiếu cao kỷ lục (192/193 phiếu ủng hộ).

Trên cương vị này, Việt Nam đã phát huy được vai trò, chủ động và tích cực tham gia đóng góp vào công việc chung của Hội đồng Bảo an trên tinh thần độc lập, tự chủ, tích cực, trách nhiệm và cân bằng; thúc đẩy quan hệ song phương với các nước thành viên Hội đồng Bảo an và phát huy “vai trò kép” Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an nhiệm kỳ 2020-2021 và Chủ tịch ASEAN năm 2020.

Năm 2009, Việt Nam hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ làm Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2008-2009. Đây là lần đầu tiên Việt Nam tham gia cơ quan quan trọng nhất của LHQ về hòa bình, an ninh quốc tế trong bối cảnh Hội đồng Bảo an phải xử lý khối lượng công việc đồ sộ.

Đây là giai đoạn xuất hiện nhiều vấn đề an ninh phức tạp, thêm vào đó là những thách thức an ninh toàn cầu mới và tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng kinh tế-tài chính toàn cầu trầm trọng nhất lịch sử thế giới hiện đại.

Việt Nam đã cử 243 lượt sĩ quan quân đội theo các suất đơn lẻ làm nhiệm vụ tại các Phái bộ gìn giữ hòa bình LHQ ở Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi và Cục Gìn giữ hòa bình tại trụ sở LHQ; triển khai ba lượt bệnh viện dã chiến số 2 tại Phái bộ hòa bình LHQ ở Nam Sudan; là một trong những nước có tỷ lệ nữ tham gia cao nhất trong các nước cử quân (12%).

Khi đại dịch COVID-19 bùng phát, Việt Nam đã đề xuất Nghị quyết về việc lấy ngày 27/12 hằng năm là Ngày quốc tế phòng chống dịch bệnh và đã được Đại hội đồng LHQ thông qua với 112 quốc gia đồng thuận. Việt Nam cũng đã đóng góp 50.000 USD cho Quỹ ứng phó Covid-19 của WHO, 500.000 USD cho Cơ chế COVAX.

Lần đầu tiên Việt Nam đã tiếp nhận và điều trị thành công bệnh nhân là nhân viên LHQ mắc Covid-19 theo Cơ chế MEDEVAC (Nhóm Công tác sơ tán y tế toàn cầu của LHQ) và tiến tới sẽ thành lập Trung tâm MEDEVAC tại Việt Nam sau khi thỏa thuận, thống nhất các nội dung cụ thể với phía LHQ.

Việt Nam được LHQ và cộng đồng quốc tế đánh giá là một điển hình thành công trong việc thực hiện Các Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ và là một quốc gia quyết tâm và nghiêm túc thực hiện Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững và Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.

Trong cuộc điện đàm với Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres từng khẳng định, Việt Nam là nhân tố quan trọng đóng góp cho hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới./.