P.V: Xin ông cho biết tình hình phát sinh của các đối tượng dịch hại cần chú trọng phòng trừ ngay từ đầu vụ sản xuất?

Ông Nguyễn Hải Nam: Phòng trừ dịch hại cho lúa là nhiệm vụ quan trọng, xuyên suốt từ khi bắt đầu bước vào sản xuất cho đến cuối mùa vụ. Có một số đối tượng gây hại nguy hiểm cần quan tâm phòng trừ ngay đầu vụ, như: chuột, bệnh lùn sọc đen phương Nam, ốc bươu vàng, lúa cỏ…

Những đối tượng này qua theo dõi, kiểm tra những vụ gần đây đều có chiều hướng phát sinh, phát triển mạnh. Chuột gây hại ngay từ đầu vụ cho lúa mới gieo cấy, nhất là diện tích lúa gieo thẳng, diện tích ven khu dân cư, gò, đống… và tiếp tục phá hoại giai đoạn làm đòng, trỗ bông. Những vụ gần đây có một số diện tích lúa bị chuột gây hại dẫn đến giảm năng suất, ảnh hưởng đến tâm lý người dân. Ốc bươu vàng cũng gây hại cho một số diện tích lúa mới gieo cấy, chủ yếu vùng trũng, những nơi đầu nguồn nước. Với lúa cỏ, đối tượng dịch hại mới phát sinh trong khoảng 5 – 7 năm trở lại đây nhưng mức độ lan rộng khá nhanh và đã gây hại cho không ít diện tích, có những ruộng lúa nhiễm lúa cỏ nặng bị mất mùa. Bệnh lùn sọc đen phương Nam cần phải xử lý, phòng chống ngay từ đầu vụ để bảo đảm không phát sinh gây hại trên lúa.

Khi triển khai kế hoạch sản xuất vụ mùa, Chi cục đã xác định rõ từng đối tượng dịch hại, thời điểm cần phòng trừ để hướng dẫn đến các địa phương, người dân.

P.V: Để phòng trừ hiệu quả các đối tượng dịch hại chính khi bước vào mùa vụ sản xuất, ngành đã đề ra những biện pháp nào, thưa ông?

Ông Nguyễn Hải Nam: Để bảo vệ lúa mùa, Chi cục đã có những hướng dẫn và biện pháp phòng, chống cụ thể cho từng đối tượng đến các địa phương. Chú trọng vào các đối tượng cần xử lý sớm đầu vụ.

Theo đó, đối với công tác diệt chuột, tỉnh có cơ chế hỗ trợ thuốc diệt chuột cho các địa phương theo Quyết định 1541/QĐ-UBND ngày 25/12/2023 của UBND tỉnh về việc phê duyệt Kế hoạch hỗ trợ phòng, chống chuột trên địa bàn tỉnh Hà Nam năm 2024. Việc diệt chuột được thực hiện theo hình thức tập trung trên toàn địa bàn. Đồng thời, khuyến khích các HTXDVNN ký hợp đồng với đơn vị diệt chuột chuyên nghiệp để phát huy tốt hiệu quả. Hiện toàn tỉnh đã có khoảng gần 50 HTXDVNN ký hợp đồng diệt chuột, tập trung nhiều tại huyện Bình Lục, hạn chế tối đa tình trạng chuột gây hại trên lúa. Với bệnh lùn sọc đen phương Nam, các địa phương tổ chức xử lý 100% lượng hạt giống bằng thuốc đã được Chi cục khuyến cáo trước khi gieo. Cùng với đó, 100% diện tích mạ được phun trừ rầy (đối tượng trung gian truyền bệnh) trước khi đưa ra ruộng cấy từ 2 – 3 ngày. Trong quá trình làm đất, người dân kết hợp diệt trừ ốc bươu vàng trên ruộng, có biện pháp ngăn chặn ốc xâm nhập vào ruộng qua đường lấy nước. Chỉ sử dụng thuốc diệt trừ ốc bươu vàng với những ruộng quá nhiều ốc để bảo đảm môi trường.

Riêng lúa cỏ, các địa phương cần thực hiện làm đất kỹ, vệ sinh đồng ruộng diệt trừ nguồn phát sinh. Đối với những vùng bị nhiễm lúa cỏ nặng chuyển đổi phương thức canh tác từ lúa gieo thẳng sang lúa cấy máy hoặc cấy thủ công. Tại nhiều địa phương trong tỉnh đã thực hiện rất tốt việc áp dụng lúa cấy ngăn chặn tốt không để lúa cỏ gây hại. Trong ruộng lúa cấy luôn giữ nước giai đoạn đầu để hạn chế lúa cỏ mọc.

P.V: Bên cạnh các giải pháp của ngành, theo ông người dân cần thực hiện tốt những yêu cầu gì?

Ông Nguyễn Hải Nam: Người nông dân trực tiếp sản xuất trên đồng ruộng và thực hiện các biện pháp phòng trừ dịch hại cho chính thửa ruộng của mình. Do vậy, cần tuân thủ chặt chẽ các biện pháp kỹ thuật đã được hướng dẫn của cơ quan chuyên môn, HTXDVNN.

Như với việc diệt trừ lúa cỏ, những ruộng gieo thẳng đã bị nhiễm nặng vụ trước gây giảm năng suất cần chuyển hẳn sang lúa cấy. Thực tế, đã có tình trạng ruộng lúa gieo thẳng bị lúa cỏ chuyển sang lúa cấy được 1 – 2 vụ, khi thấy kiểm soát được lúa cỏ người dân chuyển về gieo thẳng nguy cơ bị nhiễm lại. Thực hiện đúng yêu cầu kỹ thuật xử lý hạt giống bằng thuốc theo hướng dẫn phòng bệnh lùn sọc đen phương Nam. Một vấn đề nữa, để diệt trừ chuột hiệu quả, cùng với việc tổ chức đánh tập trung của HTX, người dân cần cấy hết diện tích không bỏ ruộng trở thành nơi trú ngụ của chuột.

Việc người nông dân thực hiện tốt các biện pháp phòng trừ, góp phần quan trọng bảo vệ cây lúa giai đoạn đầu vụ và cả quá trình sản xuất. Đây là yếu tố quan trọng góp phần bảo đảm vụ sản xuất thắng lợi cả về diện tích, năng suất và sản lượng thóc.

P.V: Trân trọng cảm ơn ông!