Theo nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai được Chính phủ ban hành hôm 3/4, doanh nghiệp muốn tham gia đấu giá đất phải có khả năng huy động vốn từ các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và tổ chức, cá nhân khác để thực hiện dự án khi đấu giá thành công.

Hộ gia đình, cá nhân tham gia đấu giá đất cũng phải nộp tiền đặt trước bằng 20% giá khởi điểm của thửa đất; nếu đấu giá đất để thực hiện dự án đầu tư phải đáp ứng điều kiện tương tự như doanh nghiệp.

Từ thời điểm công bố kết quả trúng đấu giá đất, khoản tiền đặt trước và lãi (nếu có) của doanh nghiệp, cá nhân tham gia đấu giá sẽ được chuyển thành tiền cọc để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ tài chính. Khi người trúng đấu giá đất không nộp tiền hoặc nộp không đủ tiền trúng đấu giá thì không được nhận lại cọc. Nếu họ nộp nhiều hơn khoản tiền đặt cọc thì được Nhà nước hoàn trả tiền chênh lệch.

Theo Nghị định, trong 120 ngày từ khi có quyết định công nhận kết quả, người trúng đấu giá đất không nộp hoặc nộp không đủ tiền thì UBND cấp có thẩm quyền hủy quyết định công nhận kết quả trúng đấu giá đất. Nếu người trúng đấu giá hoàn thành nghĩa vụ tài chính thì trong 5 ngày, cơ quan tài nguyên môi trường sẽ trình cấp giấy chứng nhận hoặc ký hợp đồng thuê đất, bàn giao trên thực địa.

Đây là lần đầu Chính phủ quy định chi tiết điều khoản về điều kiện đấu giá và chế tài với người hủy kết quả trúng đấu giá đất. Nghị định có hiệu lực thi hành từ 20/5/2023.

Việc đấu giá đất hiện nay được điều chỉnh bởi Luật Đất đai và pháp luật về đấu giá tài sản. Luật Đất đai 2013 quy định, đấu giá đất được thực hiện công khai, liên tục, khách quan, trung thực, bình đẳng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia.

Trong dự thảo hồi tháng 4/2022, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất người hủy kết quả trúng đấu giá đất không có lý do chính đáng, sẽ bị phạt 50% giá trị đất đã trúng. Người tự ý bỏ cọc và từ chối đấu giá đất phải bồi thường cho Nhà nước thêm khoản tiền bằng tiền đặt trước; bị cấm đấu giá đất 5 năm. Tuy nhiên, các đề xuất này không được đưa vào nghị định mới ban hành.