Trong bối cảnh dịch COVID-19 năm 2020 - 2021 phát sinh nhiều vấn đề khó khăn, Đảng, Nhà nước đã có nhiều giải pháp hỗ trợ đối với những người khó khăn, trong đó có cán bộ, công chức, viên chức. Trước tình hình đó, Bộ Nội vụ đã có văn bản gửi các bộ, ngành, địa phương đề nghị báo cáo về số cán bộ, công chức, viên chức thôi việc trong giai đoạn dịch COVID-19, từ năm 2020 - tháng 6/2022.  

Đến thời điểm này, Bộ nhận được báo cáo của 28 cơ quan trung ương và 63 tỉnh, thành phố. Tổng hợp cho thấy, trong 2,5 năm qua, tổng số có 39.552 cán bộ, công chức, viên chức thôi việc, chuyển việc ra khu vực tư, chiếm gần 2% số biên chế được giao. Bình quân 1 năm có 15.820 người, tỷ lệ so với tổng biên chế được giao là 0,8%. Trong số này, trung ương chiếm 18%, địa phương 82%.

Số công chức nghỉ việc là hơn 4.000 người, còn viên chức là hơn 35.000 người, trong đó lĩnh vực giáo dục là hơn 16 nghìn người, y tế khoảng 12 nghìn người.  

Phân tích nguyên nhân, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng cho biết, có nguyên nhân chủ quan và khách quan. Liên quan đến ngành y tế, có nguyên nhân từ công việc áp lực. Thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức ở một số bộ, ngành, địa phương có chênh lệch so với mặt bằng của người dân trên địa bàn.

Nguyên nhân khách quan là do trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, để phát triển lành mạnh, giữa khu vực công và khu vực tư có sự liên thông trong phát triển thị trường lao động. Nền kinh tế nhiều thành phần, cả khu vực công và tư cũng có nhiều tương tác, cạnh tranh cùng phát triển. Qua tình trạng này, cũng cần nhìn lại chính sách của khu vực công, khu vực tư để có giải pháp hoàn thiện.

Một nguyên nhân khách quan khác được Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng nêu là, chúng ta đang thực hiện cơ chế xã hội hóa, tự chủ tại các đơn vị sự nghiệp, trong đó có việc ký hợp đồng làm việc. Chính vì vậy, tạo sự ra - vào thường xuyên giữa khu vực sự nghiệp công và tư.  

Về nguyên nhân chủ quan, do chế độ chính sách tiền lương trong khu vực công còn nhiều khó khăn so với nhu cầu cuộc sống của cán bộ, công chức, viên chức. Để giải quyết bài toán này, Bộ Nội vụ cùng các bộ, ngành liên quan sẽ tham mưu, báo cáo Chính phủ trình Trung ương, Quốc hội xem xét tăng lương cho phù hợp.

Nguyên nhân tiếp theo là công tác quy hoạch cán bộ, đặc biệt là quy hoạch đội ngũ chuyên gia chưa tốt, những người có kiến thức, năng lực chuyên môn giỏi hơn được khu vực tư thu hút bằng nhiều chính sách.  

Theo Thứ trưởng Nội vụ Nguyễn Duy Thăng, thực hiện chủ trương của Đảng, nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế trên cơ sở gắn với sắp xếp tổ chức bộ máy và cơ cấu lại đội ngũ, trong quá trình tinh giản biên chế, có cơ quan đơn vị khối lượng công việc tăng, đây là sức ép, áp lực nhất định cho cán bộ, công chức, viên chức, đặc biệt là khối y tế.  

Tiếp đó là môi trường, điều kiện làm việc ở một số thời điểm trong khu vực công chưa thực sự hấp dẫn, chưa tạo cơ hội cho cán bộ, công chức, viên chức phát huy tốt năng lực của mình.  

Ngoài ra, còn có công tác giáo dục chính trị tư tưởng, nhận thức, sự cống hiến còn thiếu được quan tâm nhưng có nguyên nhân từ chính cá nhân cán bộ, công chức, viên chức như muốn thử sức thay đổi công việc giữa khu vực công và khu vực tư, thay đổi định hướng nghề nghiệp…