Chúng tôi tới làng Ấp (nay đã sáp nhập với thôn Thọ Cầu thành thôn Thọ Cầu Ấp), xã Tượng Lĩnh, huyện Kim Bảng đúng dịp người dân nơi đây chuẩn bị tổ chức lễ hội cách mạng truyền thống hằng năm (ngày 19/8). Ngày thường nhưng đúng dịp nghỉ hè nên nhà văn hóa làng Ấp đông vui, nhộn nhịp. Các em thiếu niên, nhi đồng tới nhà văn hóa cùng nhau vui chơi, xem các bác, các cô chú chuẩn bị cho ngày hội làng. Trò chuyện với chúng tôi, ông Phan Thế Văn, Trưởng ban công tác mặt trận thôn Thọ Cầu Ấp cho biết: Theo những tư liệu lịch sử được lưu giữ, làng Ấp được thành lập cách đây trên 100 năm. Lúc đầu, làng được lập ở xứ đồng gần thôn Cầu Go (tên làng Thọ Cầu cũ). Đất ruộng làng Ấp ngày trước do Thống đốc tên là Đỗ Đình Duật, người Ý Yên, Nam Định mua rồi thuê người canh tác.

Thuở ban đầu, dân làng Ấp chủ yếu là người từ Tân Sơn và một số gia đình ở huyện Ý Yên đến lập làng lập ấp. Do nạn trộm cắp hoành hành, dân số làng ít (lúc đó chỉ có khoảng 20 hộ), vì vậy, người dân phải di chuyển địa điểm về vị trí ngày nay, đào hào xung quanh để bảo vệ làng. Dưới chế độ thực dân phong kiến, phần lớn người dân làng Ấp không có ruộng, phải đi làm thuê cho địa chủ, cuộc sống vô cùng khó khăn, vất vả, cơ cực...

Không cam chịu kiếp nô lệ lầm than, thanh niên làng Ấp sớm giác ngộ và tham gia cách mạng. Đặc biệt, trong giai đoạn 1930-1945, một số cán bộ cách mạng đã về làng Ấp xây dựng cơ sở để hoạt động. Với lòng yêu nước, căm thù giặc sâu sắc, nhân dân làng Ấp đã đưa đón, nuôi giấu, chở che, bảo vệ cán bộ cách mạng trong suốt quá trình hoạt động. Đình làng Ấp ngày ấy là nơi cất giữ tài liệu, thư báo và giữ con dấu của Xứ ủy Bắc Kỳ... Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, từ kiếp nô lệ lầm than trở thành người làm chủ quê hương, làng xóm của mình, dân làng Ấp phấn khởi, luôn vững niềm tin theo Đảng, theo Bác đồng thời quyết định lấy ngày 19/8 là ngày hội làng hằng năm.

Vào hội, sáng 18/8, đại diện dân làng ra dâng hương tại đình làng. Buổi chiều tổ chức một số trò chơi truyền thống như: kéo co, đi cầu khỉ, bịt mắt đánh trống… Đặc biệt năm nay có một số tiết mục văn nghệ biểu diễn dưới thuyền. Tối 18/8, sau khi ôn lại truyền thống cách mạng vẻ vang của quê hương, làng có báo cáo tổng kết đánh giá những kết quả đạt được trong năm, phương hướng nhiệm vụ năm tới. Tiếp đến là trao quà khuyến học cho các cháu học sinh đạt thành tích cao trong học tập; học sinh nghèo vượt khó. Cuối cùng là các tiết mục văn nghệ do đội văn nghệ của thôn biểu diễn.

Với chủ đề ca ngợi Đảng, Bác, quê hương, đất nước, những bài hát cách mạng truyền thống được các hạt nhân văn nghệ thôn thể hiện mộc mạc, giản dị, gần gũi nhưng nhận được sự cổ vũ nhiệt tình của đông đảo người xem. Sáng ngày 19/8, các gia đình ở làng Ấp tổ chức bữa liên hoan vui vẻ, đầm ấm. Vui ngày hội làng cũng là ngày hội non sông, khi cháu con tề tựu đông đủ, ông bà, cha mẹ không quên nhắc nhở, động viên cháu con phát huy truyền thống cách mạng của quê hương, không ngừng nỗ lực vươn lên trong học tập, rèn luyện, công tác và lao động sản xuất, 

Ông Phan Thế Văn chia sẻ: So với trước kia, diện mạo và cuộc sống người dân làng Ấp ngày nay đổi thay nhiều. Làng Ấp hiện có 165 hộ, chỉ còn 2 hộ nghèo (đều là hộ nghèo bất khả kháng). Làng đã xóa nhà không an toàn. Số hộ có nhà mái bằng, nhà cao tầng đạt khoảng 90%. Đường làng, ngõ xóm được bê tông rộng rãi. Trong làng có khoảng 30 ô tô của các hộ vừa để làm kinh doanh, vừa phục vụ nhu cầu đi lại. Năm 2021, bình quân thu nhập đầu người đạt trên 50 triệu đồng. Tỷ lệ gia đình văn hóa đạt 95%. An ninh nông thôn được giữ vững. 

Phát huy truyền thống cách mạng của quê hương, trong ngày hội làng cách mạng truyền thống của quê hương, người dân làng Ấp nêu cao quyết tâm, tiếp tục đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, đoàn kết, đồng lòng xây dựng quê hương ngày một văn minh, giàu mạnh.