Vừa nhanh tay lựa những bông sen bạch liên, sen super thơm ngát… bó cẩn thận thành từng bó, cắm dưỡng trước khi giao cho khách, chị Vũ Thị Thu Hoài (Phường Quang Trung, TP Phủ Lý) một trong những người bán sen bông lớn nhất nhì ở TP Phủ Lý vừa chia sẻ: Nghề kinh doanh sen bông và sen giống các loại đến với tôi giống như là “duyên nợ vậy”. Từ yêu hoa đến kinh doanh loài hoa này là cả một chặng đường, thuận lợi nhiều, khó khăn cũng không ít nhưng vì đam mê nên tôi đã dấn thân vào một lĩnh vực không được coi là sở trường. Điều quan trọng là sau bao nhọc nhằn khuya sớm, tôi đã trở thành người cung cấp sen bông và sen giống uy tín trên thị trường, không chỉ riêng ở Hà Nam…

Trong câu chuyện với vợ chồng chị Hoài, tôi được biết, trước khi đến với nghề kinh doanh hoa tươi (chủ yếu là sen bông và sen giống nhập ngoại), chị Hoài có một cửa hàng kinh doanh dịch vụ ăn uống. Công việc cũng khá thuận lợi nhưng năm 2015, chị quyết định tạm dừng việc kinh doanh ăn uống để phụ giúp chồng kinh doanh vật tư giá thể trồng lan và cung ứng dịch vụ cây sân vườn cho các công trình và gỗ lũa nghệ thuật. Đó cũng chính là duyên cớ đưa chị đến với nghề kinh doanh hoa tươi.

năm 2017, trong một lần lên chơi nhà người bạn ở làng Cát (Duy Minh, Duy Tiên) chủ một đầm sen, súng ngoại đủ màu sắc đang vào mùa nở rộ, Hoài thực sự bị cuốn hút. Sau đó, cứ rảnh chị lại lên chơi, rồi bén duyên với loài hoa này lúc nào không hay. Ban đầu, chỉ là mua về cắm chơi, sau thấy nhiều người thích, chị bắt đầu đăng bán online. 

Tính đến nay, chị gắn bó với nghề này cũng đã ngót nghét được gần 6 năm. Thị trường cũng có lúc thăng, lúc trầm nhưng với chất lượng và uy tín cao, cộng với sự tận tâm của chị nên lượng sen bông và sen giống của chị vẫn tiêu thụ khá mạnh. Không chỉ cung cấp cho thị trường Phủ Lý, sản phẩm sen bông và sen giống của chị còn vươn tới thị trường các tỉnh, thành phố lớn như: Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên và Thành phố Hồ Chí Minh… Lượng hoa tiêu thụ mạnh vào những dịp lễ, Tết và ngày rằm, mùng 1, lúc cao điểm, mỗi tháng chị xuất bán được khoảng 1,5- 2 vạn sen bông và 200 chậu sen giống các loại. Cung nhiều khi không đủ cầu, nên đầu năm 2022, để chủ động được nguồn hoa cung cấp cho thị trường, chị đã nhận thầu 20 mẫu ruộng của xã Tiên Hiệp (TP Phủ Lý) để trồng sen (chủ yếu là giống sen nhập ngoại như: Pink lady 1, Super, Juwaba, Nghìn cánh trắng, Z1000, Phật âm, Bác trân hồng, Hồng kim cương, Táo vàng, Đỏ kim cương…

Khi được hỏi vì sao lại chọn sen ngoại để trồng, chị Hoài chia sẻ: Sen ngoại có ưu điểm đa dạng về chủng loại, màu sắc lại bền hơn so với sen bách diệp, bạch liên, sen trắng Huế hay sen Đồng Tháp nên được nhiều khách hàng lựa chọn để chơi. Hơn nữa thời gian thu hoạch lại kéo dài từ tháng 3 đến tận tháng 9 âm lịch và thời gian cho sản lượng tốt nhất là vào khoảng tháng 4 đến hết tháng 6 âm lịch, trong khi sen ta thời gian thu hoạch rộ chỉ kéo dài khoảng 1,5 tháng.

Tuy nhiên, bên cạnh nững ưu điểm trên thì sen ngoại cũng có những nhược điểm, ví như: không phát triển được ở ruộng trũng, sâu. Sen ngoại chủ yếu thu bán bông nên nếu không có đầu ra ổn định thì thực sự khó khăn. Vì vậy, để khai thác hiệu quả 20 mẫu đầm, gia đình chị đầu tư phủ kín khoảng 70% diện tích trồng sen ngoại, còn lại 30% trồng hoa súng để bán bông, vì hoa súng có ưu điểm thu hái quanh năm. Nắm bắt thị hiếu khách hàng và nhu cầu chụp ảnh của giới trẻ; đặc biệt là chị em phụ nữ nên thời gian tới, chị sẽ tiếp tục đầu tư thêm tiểu cảnh, kết hợp mô hình thu hoa và mở cửa đón khách đến tham quan, chụp ảnh. 

Với mức giá dao động từ 35-70 nghìn đồng/bó (10 bông) thì bình quân mỗi tháng gia đình chị cũng thu về ngót nghét trên 50 triệu đồng (chưa kể doanh thu từ bán sen giống). Tuy nhiên, để có một nguồn thu nhập ổn định từ sen thì công sức vợ chồng chị Hoài bỏ ra cũng không ít. Dù sen nhập ngoại không phải là một loại cây trồng quá khó tính nhưng thời điểm anh chị xuống giống, gặp thời tiết bất thuận, mưa rét kéo dài khiến sen phát triển và cho hoa muộn. Thời điểm thu hoạch lại gặp mưa nhiều nên cũng đã ảnh hưởng đến sản lượng và chất lượng hoa. Nhìn chị cứ sớm tối mải mốt hết xuống giống, chăm cây và thu hái hoa ngoài đầm sen, rồi lại tất tả đi giao sen cho khách, mới phần nào hiểu được những nhọc nhằn của nghề. 

Chị Hoài tâm sự: Nghề trồng sen cảnh cũng lắm công phu, ngoài những kiến thức về kỹ thuật nuôi trồng, thu hái và bảo quản sen, đòi hỏi người trồng sen phải có đam mê. Vì mỗi một loại sen lại có một đặc tính khác nhau, muốn có bông đẹp và cây giống chất lượng thì người trồng sen phải “ăn cùng sen, thức cùng sen”. Vào mùa thu hoạch, bất kể mưa hay nắng, cứ 4 giờ sáng là chị lại có mặt ngoài đầm thu hái bông để kịp chuyến xe 7 giờ xuất đi các tỉnh. Việc thu hoạch sen thường được thực hiện vào sáng sớm hoặc chiều muộn để tránh ánh nắng mặt trời. Sen bông sau thu hoạch  nếu gặp ánh nắng mặt trời và gió thì dễ bị táp cánh. 

Sau gần 6 năm bén duyên với sen, việc kinh doanh cũng trải qua nhiều cung bậc, lúc thăng, lúc trầm nhưng đã đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình chị. Tuy nhiên, để mô hình trồng sen bông phát huy tối đa hiệu quả, cùng với những nỗ lực của gia đình chị Hoài, rất mong có sự quan tâm của các cấp, ngành chức năng; đặc biệt là vấn đề thị trường, định hướng phát triển sản xuất. Tin rằng, đây sẽ là một trong những mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng hiệu quả trên đất lúa.