Để hiểu rõ về chương trình xây dựng NTM trong giai đoạn mới, phóng viên (P.V) Báo Hà Nam đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Quang Nghiệp, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn (Sở NN & PTNT), Chánh văn phòng Điều phối NTM tỉnh.

P.V: Xin ông cho biết những thay đổi và điểm mới trong Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 mới được Thủ tướng Chính phủ ban hành?

Ông Nguyễn Quang Nghiệp: Theo Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM  giai đoạn 2021 – 2025 mới được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành có khá nhiều thay đổi. Trong đó, các Quyết định 318, 319/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành về xã NTM có những điểm mới được phân theo 3 cấp độ: Xã đạt chuẩn NTM, xã NTM nâng cao và xã NTM kiểu mẫu. Ở giai đoạn trước chỉ có xã NTM và xã NTM kiểu mẫu.

 Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, về cơ bản 19 tiêu chí không thay đổi nhiều, chủ yếu điều chỉnh, chia nhỏ các chỉ tiêu cho phù hợp với điều kiện thực tế. Một số tiêu chí, chỉ tiêu trong xây dựng NTM được nâng cao hơn. Đặc biệt, tiêu chí tổ chức phát triển sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn; chất lượng môi trường sống trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao được bổ sung. Nhiệm vụ xây dựng NTM được nâng lên trong giai đoạn mới.

Cụ thể, xã NTM giai đoạn 2021 – 2025 tiêu chí số 13 về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn có 5 chỉ tiêu, tiêu chí 17 về môi trường và an toàn thực phẩm có đến 12 chỉ tiêu; xã NTM nâng cao giai đoạn 2021 – 2025 tiêu chí số 13 về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn có 7 chỉ tiêu, tiêu chí số 18 chất lượng môi trường sống có 7 chỉ tiêu. 

P.V: Căn cứ vào Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, Văn phòng Điều phối NTM tỉnh đã có những tham mưu như thế nào cho Ban Chỉ đạo tỉnh đối với chương trình xây dựng NTM của tỉnh trong giai đoạn tới, thưa ông?

Ông Nguyễn Quang Nghiệp: Căn cứ vào các quyết định của Thủ tướng Chính phủ đã ban hành, hiện nay Văn phòng Điều phối NTM tỉnh đã tham mưu với UBND tỉnh xây dựng Kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025 và đang triển khai lấy ý kiến góp ý của các sở, ngành, huyện, thị xã, thành phố. 

Đồng thời, tham mưu với UBND tỉnh chỉ đạo, phân công và giao nhiệm vụ cho các sở, ngành xây dựng quy định, mức độ đạt chuẩn, hướng dẫn triển khai thực hiện các tiêu chí, chỉ tiêu NTM, NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu. Sau khi nhận được văn bản của các sở, ngành, Văn phòng Điều phối NTM tỉnh sẽ tổng hợp tham mưu Ban Chỉ đạo, UBND tỉnh ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM, xã NTM nâng cao, xã NTM kiểu mẫu; huyện NTM mới, huyện NTM nâng cao tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025, đồng thời tham mưu UBND tỉnh ban hành quy định điều kiện, trình tự, thủ tục hồ sơ xét công nhận xã đạt NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025.

P.V: Như vậy, từ năm nay các xã phải có những thay đổi gì trong việc đăng ký xây dựng NTM, thưa ông?

Ông Nguyễn Quang Nghiệp: Các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021 – 2025 quy định rõ các xã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu. 

Theo đó, khi được công nhận xã đạt chuẩn NTM phải bảo đảm đạt chuẩn 19 tiêu chí và 57 chỉ tiêu trong Bộ tiêu chí quốc gia xã NTM. Với cấp độ mới xã đạt NTM nâng cao phải là xã đạt chuẩn NTM (đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2021-2025) và đạt các tiêu chí NTM nâng cao (19/19 tiêu chí, 75/75 chỉ tiêu). 

Như vậy, các chỉ tiêu của xã đạt chuẩn NTM nâng cao chi tiết, cụ thể đến từng nội dung, so với xã NTM tăng 18 chỉ tiêu, còn so với xã đạt chuẩn NTM giai đoạn trước tăng đến 26 chỉ tiêu. Riêng xã đạt NTM kiểu mẫu phải bảo đảm các tiêu chí sau: Đạt chuẩn NTM nâng cao giai đoạn 2021 - 2025; thu nhập bình quân đầu người của xã tại thời điểm xét, công nhận xã NTM kiểu mẫu phải cao hơn từ 10% trở lên so với mức thu nhập bình quân đầu người áp dụng theo quy định đối với xã NTM nâng cao tại cùng thời điểm; có ít nhất một mô hình thôn thông minh, do UBND cấp tỉnh quy định cụ thể và đạt tiêu chí quy định xã NTM kiểu mẫu theo ít nhất một trong các lĩnh vực nổi trội nhất về sản xuất, về giáo dục, về văn hóa, về du lịch, về cảnh quan môi trường, về an ninh trật tự, về chuyển đổi số... mang giá trị đặc trưng của địa phương, do UBND cấp tỉnh ban hành. 

Chính vì vậy, từ năm 2022 cấp xã đăng ký phải tuần tự từ xã NTM nâng cao, sau đó mới đến xã NTM kiểu mẫu. 

P.V: Áp theo bộ tiêu chí mới giai đoạn 2021-2025, những địa phương đã được công nhận NTM kiểu mẫu của tỉnh cần thực hiện như thế nào để giữ vững kết quả đã đạt được, thưa ông? 

Ông Nguyễn Quang Nghiệp: Tính đến hết năm 2021, 100% số xã của tỉnh đã được công nhận đạt chuẩn NTM. Trong đó, 19 xã được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu theo Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2016 – 2020.

Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021 – 2025 mới được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành, các tiêu chí, chỉ tiêu của xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu được nâng lên đáng kể. Với các xã của tỉnh đạt NTM kiểu mẫu giai đoạn trước vẫn được giữ nguyên công nhận. 

Tuy nhiên, những địa phương này cần thực hiện rà soát để tiếp tục thực hiện đạt theo các tiêu chí NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025. Đồng thời, những xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu phải triển khai thực hiện ít nhất 01 mô hình thôn thông minh. Cùng với đó, các xã hoàn thiện, duy trì một trong các lĩnh vực nổi trội nhất về sản xuất, giáo dục, văn hóa, môi trường, an ninh trật tự đã được công nhận NTM kiểu mẫu nổi trội… (sau khi có quy định của tỉnh và hướng dẫn của Sở Thông tin và Truyền thông và các sở, ngành khác có liên quan).

Như vậy, các xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu cần cố gắng, nỗ lực rất lớn để hoàn thành các tiêu chí theo Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021 – 2025.

P.V: Xin cảm ơn ông!