Được biết, trạm bơm Quế Lâm với 2 máy, tổng công suất 5.000m3/h, có nhiệm vụ bơm tưới cho khoảng 700 ha đất lúa của xã Văn Xá (Kim Bảng), xã Kim Bình và Tiên Tân (TP Phủ Lý).

Chị Chu Thị Kỳ, công nhân vận hành trạm bơm Quế Lâm cho biết: Đây là năm đầu tiên trạm bơm Quế Lâm vận hành sớm do được dự báo nguồn nước trên sông Đáy thấp hơn trung bình hàng năm. Diện tích phục vụ rộng, số lượng máy ít, công suất nhỏ nên dự kiến trạm phải hoạt động liên tục trong hơn 1 tháng, đến giáp Tết Nguyên đán mới bảo đảm đủ nước. 

Với Xí nghiệp Thủy nông Kim Bảng, để phục vụ cho sản xuất vụ lúa xuân 2022 việc bơm tưới được triển khai sớm ở hầu hết các trạm bơm trên địa bàn. Cùng với trạm bơm Quế Lâm, trạm bơm I3-4 tưới cho 600 ha đất lúa thuộc các xã Nhật Tân, Nhật Tựu, Hoàng Tây, Văn Xá và Đồng Hóa cũng đã hoạt động.

Lấy nước nguồn từ sông Nhuệ, nhưng trạm bơm I3-4 đang lợi dụng nước thủy triều của sông Đáy dâng ngược lên để lấy nguồn. Trạm bơm Khả Phong bắt đầu hoạt động từ cuối tháng 12/2021, sớm hơn 5 ngày so với dự kiến ban đầu. Trạm bơm chính Giáp Ba đảm nhiệm tưới cho gần 70% diện tích đất cấy của huyện Kim Bảng mọi năm vận hành trong khoảng ngày 5/1, năm nay được đẩy sớm lên trước 4 ngày. Xí nghiệp Thủy nông Kim Bảng tận dụng tối đa nguồn nước triều sông Đáy ngược lên sông Nhuệ vận hành các trạm bơm tưới cho vùng chính phía Tây sông Đáy của huyện.

Theo ông Nguyễn Tiến Thụy, Tổ trưởng Tổ kỹ thuật, Xí nghiệp Thủy nông Kim Bảng, đơn vị tính toán, tranh thủ nguồn nước vận hành tối đa các trạm bơm lấy nước đổ ải phục vụ làm đất vụ xuân. Việc nhập nước được thực hiện sớm, dự kiến trước Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022, cơ bản diện tích đất cấy của huyện được lấy đủ nước, làm đất. Sau Tết sẽ chỉ còn bơm tưới bổ sung cho những vùng đất cốt cao còn thiếu nước.

Các đơn vị thủy nông trên địa bàn tỉnh đã bắt đầu triển khai việc lấy nước đổ ải làm đất sản xuất vụ lúa xuân 2022. Với thị xã Duy Tiên, mặc dù nguồn chính lấy nước sông Hồng qua cống và âu thuyền Tắc Giang chưa có do công trình đang thi công, nhưng một số trạm bơm trên địa bàn đã vận hành trữ nước vào hệ thống kênh tiêu và một số diện tích ruộng trũng.

Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi (KTCTTL) Hà Nam đã chỉ đạo Tổ quản lý công trình đầu mối cống và âu thuyền Phủ Lý lợi dụng nước triều trên sông Đáy lên cao đợt cuối tháng 12/2021 nhập nước vào sông Châu. Đồng thời, đóng cửa cống tại Đập Phúc trữ nước tạo nguồn cho các trạm bơm dọc sông Châu bơm tưới, gồm: Trạm bơm Lạc Tràng Bộ, Bược 1, Đinh Xá, Triệu Xá. Các trạm bơm này sẽ đồng loạt bơm tưới từ đầu tháng 1/2022.

Để bảo đảm việc nhập nước, Tổ quản lý công trình đầu mối cống và âu thuyền Phủ Lý trực 24/24 giờ theo dõi để mở cống khi nước triều lên. Ông Nguyễn Đức Hiển, Tổ phó Tổ quản lý công trình đầu mối cống và âu thuyền Phủ Lý cho biết: Do nhập nước thủy triều nên đơn vị phải theo sát từng con nước của sông Đáy lên, xuống, đóng, mở nhập nước hợp lý. Đơn vị phân chia cán bộ, công nhân thành 3 ca trực liên tục 24/24 giờ trong cả quá trình nhập nước phục vụ cho sản xuất vụ xuân 2022. 

Việc lấy nước đổ ải làm đất sản xuất vụ lúa xuân 2022 được xác định khó khăn ngay từ đầu vụ. Theo đánh giá, mực nước các sông trên địa bàn đều thấp hơn trung bình nhiều năm tại thời điểm bơm tưới. Ngay việc xả nước của hồ thượng nguồn cũng có dung lượng ít hơn, theo thông báo mực nước trên sông Hồng tại Hà Nội tại các đợt xả đều thấp hơn khoảng 10 cm so với năm trước.

Từ thực tế đó, Công ty TNHH MTV KTCTTL Hà Nam đã xây dựng phương án và điều hành hệ thống thủy lợi trên địa bàn hợp lý. Đồng thời, phối hợp với các doanh nghiệp thủy nông tranh thủ các đợt triều cường mở cống nhập nước tạo nguồn cho lưu vực và hoạt động sớm các trạm bơm lớn, gồm: Công ty KTCTTL Bắc Nam Hà và Công ty Thủy lợi Sông Nhuệ. Công ty căn cứ vào tình hình thực tế thực hiện điều hành việc bơm tưới của các hệ thống trạm bơm trên địa bàn.

Cụ thể, theo dự tính ban đầu khu vực thị xã Duy Tiên bơm tưới từ ngày 25/12/2021 và Kim Bảng từ ngày 2/1/2022… Với hệ thống trạm bơm thuộc khu vực Nam Hà Nam (các huyện Lý Nhân, Bình Lục, Thanh Liêm và 1 phần TP Phủ Lý) bơm tưới từ 3/1/2022. Tuy nhiên, trước tình hình khả năng thiếu nguồn nên việc bơm tưới ở các địa phương khó khăn (huyện Kim Bảng và thị xã Duy Tiên) được đẩy sớm hơn so với kế hoạch 5 – 12 ngày.

Trước đó, để bảo đảm việc phục vụ lấy nước đổ ải làm đất, công ty đã đẩy nhanh việc nạo vét thủy lợi nội đồng, tu sửa, bảo dưỡng hệ thống máy bơm, cống, đập, xi phông… nâng cao năng lực phục vụ của các công trình thủy lợi. 

Ông Lê Văn Hòa, Giám đốc Công ty TNHH MTV KTCTTL Hà Nam cho biết: Công tác chuẩn bị phục vụ sản xuất vụ xuân 2022 của đơn vị được chủ động triển khai sớm, phần lớn các công trình thủy lợi hoàn thành nạo vét, tu sửa từ giữa tháng 12/2021. Đây là điều kiện để triển khai sớm lấy nước đổ ải làm đất vụ mới. Mục tiêu đặt ra, cuối tháng 1 cơ bản lấy đủ nước cho diện tích gieo cấy, kịp tiến độ thời vụ.

Theo lịch thời vụ của vụ xuân 2022, lúa gieo thẳng được thực hiện từ ngày 4/2, lúa cấy từ sau 10/2 và kết thúc gieo cấy trong tháng 2. Do vậy, các đơn vị thủy nông cần chủ động lấy nước đổ ải làm đất kịp thời vụ. Vấn đề đặt ra, các địa phương, HTXDVNN cần triển khai làm đất ngay khi có đủ nước, giữ nước tốt trên ruộng tránh để mất nước phải bổ sung trong điều kiện khó khăn nguồn tưới. Như vậy, việc chuẩn bị ruộng gieo cấy được bảo đảm, đúng yêu cầu lịch thời vụ đề ra.