Hà Nam hiện có 2 đơn vị được Bộ Y tế cho phép xét nghiệm khẳng định Covid-19 bằng kỹ thuật Realtime-PCR là Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Hà Nam (CDC Hà Nam) và Bệnh viện Đa khoa tỉnh với 3 hệ thống máy xét nghiệm SARS-CoV-2, năng lực xét nghiệm đạt 1.500 mẫu đơn/ngày. Tuy nhiên, hệ thống xét nghiệm PCR đặt tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh mới chỉ thực hiện xét nghiệm cho cán bộ, nhân viên, bệnh nhân và người nhà bệnh nhân trong bệnh viện. Do đó, ở thời điểm hiện tại, chỉ duy nhất CDC Hà Nam thực hiện xét nghiệm khẳng định SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật Realtime-PCR có thu phí (734.000 đồng/mẫu). 

Tại CDC Hà Nam, những ngày này luôn có rất đông người dân đăng ký làm xét nghiệm. Chị Đoàn Thị Thúy, Công ty TNHH Seosin Electronics Vina, KCN Châu Sơn chia sẻ: Công ty chúng tôi chuyên sản xuất linh kiện điện tử. Định kỳ 1 lần/tuần, khoảng 8-10 lái xe và nhân viên kinh doanh đi xét nghiệm tại CDC Hà Nam, kinh phí do doanh nghiệp chi trả. Bởi để đi qua các tỉnh, lái xe, nhân viên kinh doanh bắt buộc phải có kết quả xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 trong vòng 72 giờ kể từ thời điểm lấy mẫu. Dù tốn chi phí, việc đi lại cũng khó khăn hơn trước nhưng trước tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp và lây lan mạnh như hiện nay, yêu cầu của các địa phương về Giấy chứng nhận âm tính với SARS-CoV-2 là cần thiết để phòng dịch.

Được biết, từ cuối tháng 7 đến nay, khi mà các tỉnh, thành phố đều thành lập các chốt để kiểm soát người ra/vào địa bàn, lượng người có nhu cầu xét nghiệm dịch vụ tại CDC Hà Nam tăng cao, bình quân 300-400 người/ngày, cao điểm có thể lên đến 600-700 người/ngày. Thạc sĩ Nguyễn Thanh Dương, Giám đốc CDC Hà Nam cho biết: Khi các tỉnh lập chốt kiểm soát dịch, Giấy xét nghiệm chứng nhận âm tính với virus SARS-CoV-2 được xem là giấy thông hành đối với người dân. Do đó, số người trong trường hợp thực sự cần phải đi công tác, khám chữa bệnh, vận chuyển hàng hóa hoặc có yếu tố nghi ngờ… có nhu cầu xét nghiệm SARS-CoV-2 tăng lên. Chúng tôi liên tục cải tiến quy trình xét nghiệm để đáp ứng nhu cầu của người dân. Tuy nhiên, cơ sở vật chất còn chật hẹp, lượng người có nhu cầu xét nghiệm lớn nên việc bố trí xét nghiệm theo quy trình một chiều còn hạn chế. Ngay cả khu vực chờ cũng chưa bảo đảm tuyệt đối yêu cầu thoáng mát, sạch sẽ. Bên cạnh đó, trung tâm vẫn phải triển khai đồng loạt các nhiệm vụ phòng chống dịch khác, nhất là truy vết, xét nghiệm các trường hợp về từ vùng dịch, liên quan đến các ổ dịch, ca dương tính được công bố dẫn đến 2 hệ thống xét nghiệm của đơn vị nhiều lúc bị quá tải, gây áp lực lên đội ngũ nhân viên y tế.

Dù còn nhiều khó khăn, hạn chế song Ban Giám đốc CDC Hà Nam luôn động viên tinh thần cán bộ, nhân viên, phân công nhân lực một cách hợp lý, bảo đảm phục vụ nhu cầu của người dân và doanh nghiệp một cách tốt nhất. Việc lấy mẫu, xét nghiệm và trả kết quả được thực hiện khẩn trương, kịp thời, theo đúng quy định. Đơn vị cũng mong muốn Sở Y tế, UBND tỉnh và các doanh nghiệp xem xét hỗ trợ khu vực có lán che để người dân có thể chờ làm xét nghiệm trong điều kiện thoáng mát, sạch sẽ hơn, bảo đảm yêu cầu về khoảng cách trong phòng chống dịch. Bên cạnh đó, quan tâm hơn nữa đối với công tác y tế dự phòng để động viên, khích lệ tinh thần đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế nỗ lực hơn nữa trong thực hiện nhiệm vụ được giao, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Cùng với xét nghiệm khẳng định bằng kỹ thuật Realtime-PCR, xét nghiệm (test) nhanh kháng nguyên cũng được Sở Y tế cho phép áp dụng tại một số cơ sở y tế tư nhân đủ năng lực thực hiện, góp phần hỗ trợ nhanh trong việc giám sát, phát hiện trường hợp nghi ngờ. Test nhanh kháng nguyên có ưu điểm là dễ thực hiện, không đòi hỏi kỹ thuật cao, có thể thực hiện ngoài phòng xét nghiệm, chi phí thấp (hơn 200.000 đồng/mẫu), trả kết quả nhanh chóng trong vòng 30 phút.

Bác sĩ Nguyễn Thu Huệ, Trưởng phòng khám đa khoa Y cao Hoa Hồng (thị xã Duy Tiên) cho biết: Chúng tôi thực hiện test nhanh Covid-19 từ ngày 24/7 đến nay tại phòng khám và một số chốt kiểm soát phòng chống dịch Covid-19 trên địa bàn. Trung bình mỗi ngày tại các chốt và phòng khám thực hiện lấy mẫu xét nghiệm cho khoảng 700 người, chủ yếu là lái xe, công nhân. Việc xét nghiệm, thu phí, trả kết quả được thực hiện theo đúng quy định, bảo đảm các điều kiện phòng chống dịch. Thời gian tới, chúng tôi vẫn tiếp tục duy trì công tác này nhằm tạo thuận lợi cho người dân, nhất là lái xe vận chuyển hàng hóa để các tài xế hoàn thiện giấy tờ cần thiết trong quá trình lưu thông. Đồng thời mong muốn góp sức cùng với ngành y tế của tỉnh phát hiện nhanh các trường hợp mắc Covid-19 để đưa ra các biện pháp và khoanh vùng kịp thời, tránh để dịch bệnh lây lan. 

Yêu cầu đặt ra trước tình hình dịch bệnh phức tạp hiện nay là cần thực hiện chống dịch theo phương châm “4 tại chỗ” (lực lượng tại chỗ, chỉ huy tại chỗ, phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ), trong đó, nâng cao năng lực xét nghiệm là đòi hỏi bức thiết. Đánh giá về vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Y tế Trương Thanh Phong cho biết: Thực hiện chỉ đạo của Bộ Y tế, UBND tỉnh, ngành y tế đã chỉ đạo rất quyết liệt việc rà soát, chuẩn bị cơ sở vật chất, trang thiết bị, vật tư, đáp ứng các yêu cầu về phòng chống dịch, nhất là công tác xét nghiệm tại chỗ. Sở chỉ đạo các cơ sở y tế tập huấn, hướng dẫn, bảo đảm tất cả cán bộ chuyên môn y phải lấy được mẫu. Trong 2 phương pháp xét nghiệm SARS-CoV-2 thì test nhanh mang tính chất sàng lọc nhiều hơn, dễ thực hiện, nếu phát hiện ca nghi ngờ sẽ lấy tiếp mẫu để xét nghiệm khẳng định. Do vậy, sở huy động cơ sở y tế tư nhân tham gia thực hiện dịch vụ test nhanh để đáp ứng kịp thời nhu cầu đi lại của người dân giữa các tỉnh không bắt buộc phải có chứng nhận xét nghiệm PCR. Điều này giảm tải rất nhiều cho cơ sở y tế công lập. Các đơn vị thực hiện dịch vụ test nhanh phải cam kết chấp hành nghiêm quy chế chuyên môn và quy trình kỹ thuật, sử dụng kit xét nghiệm đúng quy định, cho kết quả nhanh, chính xác và bảo đảm “5K”. Bám sát tình hình, diễn biến dịch, sở sẽ có chỉ đạo kịp thời để nâng cao năng lực xét nghiệm SARS-CoV-2 trên địa bàn tỉnh đối với các cơ sở, trang thiết bị hiện có và bổ sung trong trường hợp cấp thiết, đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của công tác phòng chống dịch.