Thống kê của Liên đoàn Đái tháo đường thế giới (IDF), năm 2019 có 463 triệu người mắc bệnh đái tháo đường (tiểu đường). Đây là bệnh lý tiến triển mạn tính dẫn đến rối loạn và suy yếu chức năng của nhiều cơ quan trong cơ thể.

Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng cấp tính, tăng nguy cơ nhiễm trùng, nếu bệnh kéo dài sẽ ảnh hưởng đến mạch máu lớn và mạch máu nhỏ. Các biến chứng dễ nhận thấy ở tim, mạch máu, thận... thường được chú ý hơn. Còn biến chứng âm thầm nhưng nguy hiểm là suy giảm thị lực dẫn đến mù lòa dễ bị bỏ qua.

"Trung bình hơn 50% bệnh nhân châu Á, tại Việt Nam là 70%, không đạt mục tiêu điều trị đưa glucose máu (HbA1c) về dưới 7,%, làm tăng nguy cơ xuất hiện các biến chứng ở mắt", bác sĩ chuyên khoa một Nguyễn Thị Quỳnh Nga, Trưởng khoa Mắt, Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á Tây Ninh, cho biết.

Bác sĩ Nga chỉ ra các tổn thương ở mắt ảnh hưởng nhiều đến thị lực, do đái tháo đường gây ra bao gồm:

Bệnh võng mạc do đái tháo đường: Võng mạc (đáy mắt) là nơi có các tế bào thần kinh để thực hiện chức năng nhìn của mắt. Bệnh võng mạc đái tháo đường là biến chứng do tổn thương các mạch máu nhỏ ở võng mạc. Đây là nguyên nhân gây mất thị lực phổ biến nhất ở người bệnh đái tháo đường.

Theo bác sĩ Nga, có rất nhiều yếu tố nguy cơ liên quan đến tiến triển của bệnh võng mạc đái tháo đường, như thời gian mắc bệnh, mức độ tăng đường máu, kiểm soát đường máu kém, protein niệu, tăng huyết áp, di truyền, chủng tộc, cân nặng của cơ thể, mỡ máu cao, phụ nữ mang thai...

Các bác sĩ nhãn khoa sẽ nhỏ thuốc giãn đồng tử (con ngươi) và soi kiểm tra đáy mắt, để tầm soát biến chứng cho người bị tiểu đường. Tùy vào mức độ tổn thương và giai đoạn bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra kế hoạch điều trị, theo dõi các biến chứng theo lịch tái khám định kỳ từng bệnh nhân. Thông thường, các tổn thương võng mạc không biểu hiện triệu chứng, do đó người bệnh dễ dàng bỏ qua nếu không được tư vấn.

Đục thủy tinh thể (cườm khô): Bệnh đái tháo đường làm cho đục thể thủy tinh xuất hiện sớm hơn và tiến triển nhanh hơn so với bình thường.

Biểu hiện khi bị đục thủy tinh thể là nhìn mờ như có màn sương mù phía trước, hoặc chỉ là hiện tượng lóa mắt khó chịu khi đi nắng. Việc khám mắt định kỳ sẽ giúp người bệnh biết được mức độ thị lực, giai đoạn đục của thể thủy tinh. Từ đó có kế hoạch theo dõi hay phẫu thuật để cải thiện hiện tượng giảm thị lực do đục thủy tinh thể. Đặc biệt tránh tình trạng phát hiện quá muộn, khi thị lực giảm nhiều hoặc đã mù, hay khi có thêm các biến chứng khác kèm theo (bệnh ở võng mạc, cườm nước..) khiến hiệu quả sau điều trị bị hạn chế.

Glocom tân mạch (cườm nước): Bệnh cườm nước do tiểu đường sẽ gây tổn thương nghiêm trọng đến mắt, nếu chẩn đoán muộn hoặc quản lý kém có thể gây mù không hồi phục.

Người bệnh tiểu đường có nguy cơ bị tăng nhãn áp cao hơn người bình thường khoảng 40%. Thời gian mắc bệnh càng lâu năm thì nguy cơ gặp biến chứng càng cao. Tỷ lệ thành công của điều trị glôcôm tân mạch còn thấp, do đó tốt nhất là điều trị dự phòng. Vì vậy, việc khám sàng lọc để chẩn đoán sớm bệnh, đưa ra kế hoạch theo dõi và điều trị sớm là bắt buộc.

Bệnh nhân đái tháo đường theo dõi sát sao hơn đối với đôi mắt của mình, bởi họ có nguy cơ bị mù cao gấp nhiều lần so với người cùng tuổi không bị bệnh. Nếu phát hiện và điều trị sớm có thể giảm 95% nguy cơ mù lòa, bác sĩ Nga lưu ý.