Hà Nam hiện có 6 khu công nghiệp (KCN) đang hoạt động. Các KCN đều đã đưa nhà máy xử lý nước thải vào hoạt động, chất lượng nước sau xử lý bước đầu đạt yêu cầu cho phép. Chất thải rắn được DN thu gom, phân loại ngay tại nguồn. Tuy nhiên, việc kiểm soát nồng độ chất ô nhiễm trước khi xả vào hệ thống thu gom nước thải của KCN còn nhiều hạn chế. Một mặt do thiếu thiết bị phân tích, mặt khác trên địa bàn tỉnh chưa có đơn vị chuyên vận chuyển, xử lý chất thải nguy hại, gây khó khăn cho DN trong xử lý loại chất thải này. Cùng với đó, nhiều cơ sở sản xuất chưa đầu tư xây dựng, hoàn thiện hệ thống xử lý chất thải, chưa bảo đảm đầy đủ các quy định về BVMT. Đặc biệt, thời gian gần đây, tình trạng DN xả nước thải, khí thải không qua xử lý, vượt tiêu chuẩn, quy chuẩn cho phép gây ô nhiễm nghiêm trọng kênh tiêu thoát nước A48 và gián tiếp làm tăng mức độ ô nhiễm nguồn nước sông Nhuệ, sông Đáy. Nhiều chỉ tiêu cao gấp nhiều lần giới hạn cho phép như: Amoni, COD, Coliform, DO… Đáng lưu ý là một số DN bằng phương thức, thủ đoạn tinh vi, có sự tính toán, ngụy trang để che giấu cơ quan chức năng như lợi dụng thời gian đêm tối, sử dụng máy bơm điều khiển bằng bảng điện đặt ở vị trí kiểm soát chặt chẽ trong công ty và các đường đấu nối ngầm để xả nước thải không qua xử lý ra môi trường, gây bức xúc trong nhân dân. Ngày 16/12/2016, Phòng Cảnh sát Môi trường, Công an tỉnh đã phát hiện, bắt quả tang Trịnh Hùng Mạnh (nhân viên vận hành hệ thống xử lý nước thải của Công ty TNHH JY PLASTIC, cụm công nghiệp Bình Lục) đang xả nước thải sản xuất, nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý triệt để ra môi trường. Qua kiểm tra, xác minh, hoàn thiện hồ sơ, Phòng Cảnh sát Môi trường đã tham mưu với Giám đốc Công an tỉnh báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính trên 241 triệu đồng đối với Công ty TNHH JY PLASTIC.

Môi trường làng nghề trong tỉnh cũng đang trong tình trạng báo động. Toàn tỉnh hiện có gần 180 làng nghề, làng có nghề, tập trung ở các lĩnh vực: sản xuất thủ công mỹ nghệ, dệt nhuộm, tái chế, mạ, sơn.. Phần lớn làng nghề chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung, mới có rất ít làng nghề lập dự án và đang triển khai xây dựng khu sản xuất, trạm xử lý nước thải. Với hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, 100% không có cam kết BVMT hay báo cáo đánh giá tác động môi trường. Do đó, tại những kênh mương, ao hồ tiếp nhận nước thải từ làng nghề, hộ chăn nuôi, chỉ tiêu về môi trường đều vượt giới hạn cho phép, nhất là tại làng nghề chế biến nông sản, thực phẩm, dệt nhuộm như: Nha Xá (Mộc Nam, Duy Tiên), Hòa Hậu (Lý Nhân), khu chăn nuôi tập trung Ngọc Lũ (Bình Lục)…, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân, làm mất mỹ quan, gây bức xúc trong dư luận. Bà Lê Thị Hào, người dân xã Ngọc Lũ (Bình Lục) cho biết: Nước thải từ các khu chăn nuôi, làng nghề chảy xuống sông làm ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước sinh hoạt, môi trường sống của người dân. Vào những ngày nắng nóng hoặc hanh khô, mùi bốc lên nồng nặc rất khó chịu.

Để khắc phục tồn tại trong thực hiện chính sách pháp luật về BVMT, cùng với khơi dậy ý thức của người dân thì việc nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cấp, ngành trong công tác quản lý nhà nước về BVMT là yếu tố quan trọng. Cùng với đó, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về BVMT, công khai những trường hợp vi phạm trên phương tiện thông tin đại chúng; kiên quyết đóng cửa các KCN, DN xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích hộ chăn nuôi đầu tư hệ thống xử lý nước thải, bảo đảm thu gom 100% rác thải nông thôn, tiến tới xã hội hóa công tác BVMT. Lê Mai