Cải cách thể chế là bộ phận quan trọng, không thể tách rời của cải cách hành chính. Xác định rõ vị trí, tầm quan trọng của cải cách thể chế, thời gian qua, hàng loạt nhiệm vụ, công tác như xây dựng, kiểm tra và rà soát văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) đã được các cấp, ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh, qua đó góp phần tích cực vào việc xây dựng thể chế và hoàn thiện hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính trong giai đoạn hiện nay.

Công tác xây dựng, ban hành văn bản QPPL được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, đóng vai trò quan trọng trong tiến trình cải cách thể chế. Thực tế thời gian qua cho thấy, do có sự chủ động trong công tác xây dựng chương trình ban hành văn bản và cụ thể hoá đối với trình tự ban hành văn bản QPPL của địa phương nên việc tuân thủ quy trình ban hành văn bản QPPL của tỉnh ngày càng được hoàn thiện, từ khâu xây dựng dự thảo đề cương đến tổ chức lấy ý kiến góp ý cho dự thảo, ý kiến thẩm định của cơ quan tư pháp trước khi trình cấp có thẩm quyền ban hành.

Theo thống kê của ngành chức năng, năm 2019 Sở Tư pháp đã tổ chức thẩm định 74 dự thảo văn bản QPPL (gồm 21 dự thảo nghị quyết, 53 dự thảo quyết định); đóng góp 81 dự thảo văn bản; đồng thời phối hợp với Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh đóng góp ý kiến vào 12 dự án luật. Từ đầu năm 2020 đến nay, Sở Tư pháp đã tổ chức thẩm định 5 dự thảo văn bản QPPL; tham gia đóng góp ý kiến vào 15 dự thảo văn bản. 100% hồ sơ đóng góp, thẩm định được thực hiện đúng tiến độ và đúng quy định của pháp luật. Trong quá trình tiếp nhận và giải quyết hồ sơ đóng góp, thẩm định văn bản luôn có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa Sở Tư pháp với các cơ quan, đơn vị có liên quan nhằm bảo đảm yêu cầu không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đóng góp, thẩm định. Về chất lượng xây dựng dự thảo văn bản QPPL, hầu hết các sở, ngành chủ trì xây dựng dự thảo đều rất chú trọng việc đáp ứng yêu cầu về cải cách thể chế hướng tới mục đích góp phần nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính. Đối với những nội dung không phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành, cơ quan soạn thảo đã chủ động nghiên cứu, tiếp thu ý kiến đóng góp, thẩm định của Sở Tư pháp.

Bên cạnh xây dựng, ban hành văn bản QPPL, công tác kiểm tra, rà soát văn bản cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng trực tiếp góp phần đẩy mạnh cải cách thể chế. Từ nhận thức đó, thời gian qua, Sở Tư pháp đã tăng cường thực hiện phối hợp cùng các đơn vị trong công tác kiểm tra, rà soát và hệ thống hóa hệ thống văn bản QPPL trên địa bàn tỉnh. Năm 2019, qua công tác rà soát thường xuyên, Sở Tư pháp đã kiến nghị sửa đổi, bổ sung, ban hành mới 15 văn bản. Bên cạnh đó, nhằm thực hiện mục tiêu hệ thống hóa văn bản QPPL do HĐND, UBND tỉnh ban hành trong giai đoạn 2014 - 2018, Sở Tư pháp cũng đã phối hợp với các đơn vị có liên quan tổ chức kiểm tra, rà soát văn bản theo 4 danh mục. Kết quả, đã rà soát ra 362 văn bản còn hiệu lực; 517 văn bản hết hiệu lực toàn bộ; 32 văn bản hết hiệu lực một phần; 37 văn bản cần đình chỉ thi hành, ngưng hiệu lực, sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới. Sở Tư pháp cũng đã tổ chức rà soát theo chuyên đề pháp luật đối với một số lĩnh vực: giáo dục và đào tạo; nông nghiệp và phát triển nông thôn; khoa học - công nghệ... 

Kết quả, qua rà soát đã cập nhật, tích hợp 74 văn bản QPPL của HĐND, UBND tỉnh vào cơ sở dữ liệu văn bản pháp luật quốc gia, nâng tổng số văn bản được cập nhật, tích hợp lên 861. Từ đầu năm 2019 đến nay, Sở Tư pháp còn phối hợp với các sở, ban, ngành tiến hành tự kiểm tra 43/43 văn bản QPPL, đạt 100%. Qua kiểm tra, không có văn bản nào trái thẩm quyền, nội dung phù hợp pháp luật hiện hành. Thông qua duy trì thường xuyên việc kiểm tra văn bản đã góp phần giúp cho hoạt động ban hành văn bản QPPL trên địa bàn tỉnh ngày càng đồng bộ, thống nhất, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính khả thi của văn bản trong thực tiễn, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước bằng pháp luật ở địa phương.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Công Hanh, Trưởng phòng Xây dựng và kiểm tra văn bản QPPL, Sở Tư pháp: Công tác xây dựng, kiểm tra và rà soát văn bản QPPL hiện nay vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cần khẩn trương khắc phục. Cụ thể, việc lấy ý kiến của đối tượng trực tiếp chịu sự tác động của văn bản hiện nay được tổ chức thông qua đăng tải trên chuyên mục đóng góp ý kiến đối với dự thảo văn bản trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh. Do đây là hình thức lấy ý kiến đóng góp còn khá mới mẻ nên hầu như các đối tượng có liên quan chưa nắm bắt được thông tin về việc đăng tải này nên chưa đạt được kết quả như mong đợi. Từ thực tế trên, thời gian tới cùng với tập trung đẩy mạnh công tác kiểm tra, xử lý, rà soát, hệ thống hoá văn bản QPPL, hướng dẫn, theo dõi, đôn đốc các sở, ngành, địa phương thực hiện hiệu quả công tác kiểm tra và xử lý văn bản QPPL trên địa bàn tỉnh, Sở Tư pháp sẽ tiếp tục phối hợp với Văn phòng UBND tỉnh và các sở, ban, ngành tham mưu, theo dõi, đôn đốc việc thực hiện Chương trình công tác của UBND tỉnh năm 2020, nhất là những nội dung liên quan đến cải cách hành chính.

Hoạt động xây dựng, ban hành, kiểm tra, rà soát văn bản QPPL muốn đạt được hiệu quả cần có sự thống nhất cao về nguyên tắc, trình tự, thủ tục... và cần được tiến hành đồng bộ, thống nhất ở tất cả các cấp, ngành, địa phương. Quán triệt và thực hiện nghiêm chủ trương đó, công tác xây dựng và kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL trên địa bàn tỉnh thời gian qua đã đóng góp tích cực trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế của tỉnh, góp phần không nhỏ trong việc đẩy mạnh cải cách hành chính hiện nay. Đây là tiền đề quan trọng để các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh tiếp tục phát huy, qua đó nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác cải cách hành chính.