Trên địa bàn tỉnh hiện có 84 doanh nghiệp có hoạt động liên quan trực tiếp đến các loại hóa chất nguy hiểm, độc hại; trong đó, có 5 doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hóa chất và 79 doanh nghiệp sử dụng hóa chất để phục vụ sản xuất, hoạt động trong lĩnh vực mỹ ký, mạ bề mặt sản phẩm… Đặc tính của nhiều loại hóa chất độc hại, nguy hiểm là tính oxy hóa mạnh, ăn mòn nhanh, dễ cháy, độc cấp tính, mãn tính, gây ung thư, biến đổi gen, độc hại đối với sinh sản, ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, độc hại đến môi trường... Do đó, nếu xảy ra sự cố rò rỉ, tràn đổ, cháy, nổ do hóa chất sẽ rất nguy hiểm.

Theo quy định, các cơ sở sản xuất công nghiệp phải chủ động xây dựng, thực hiện kế hoạch hoặc biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất tùy theo quy mô và đối tượng cụ thể; tự tổ chức huấn luyện, tuyên truyền trong sử dụng, bảo quản hóa chất, cập nhật thông tin lưu trữ, thông báo tình hình sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất hằng năm với cơ quan chức năng…

Mặc dù, trong thời gian qua công tác quản lý hóa chất nguy hiểm, độc hại đã từng bước được thực hiện nền nếp, trên địa bàn tỉnh không xảy ra vụ án, vụ việc nào liên quan đến hóa chất nhưng theo Đại tá Đỗ Hoài Nam, Phó Giám đốc Công an tỉnh, việc kinh doanh, vận chuyển các loại hóa chất nguy hiểm, trái phép vẫn diễn biến phức tạp. Hoạt động mua bán diễn ra dễ dàng, nhất là trên môi trường mạng, tiềm ẩn, phát sinh nhiều nguy cơ gây mất an ninh trật tự, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng, tài sản của người dân. Trước thực tế đó, Công an tỉnh Hà Nam đã chỉ đạo lực lượng thực hiện quyết liệt các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh; đồng thời giao Phòng Cảnh sát Kinh tế xây dựng kế hoạch, chủ động kiểm tra thường xuyên các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất độc, nguy hiểm nhằm kịp thời phát hiện sai phạm liên quan đến hóa chất để có biện pháp phòng ngừa, xử lý theo quy định.

Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, kiểm soát hóa chất nguy hiểm, độc hại, thời gian qua, Sở Công thương đã có nhiều văn bản nhắc nhở các doanh nghiệp hoạt động hóa chất thực hiện đúng quy định về an toàn hóa chất. Cùng với đó, tổ chức các hội nghị phổ biến, triển khai văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến sản xuất, kinh doanh, sử dụng, bảo quản, vận chuyển hóa chất; hướng dẫn doanh nghiệp sử dụng hệ thống cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia. Hằng năm, sở chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tích cực kiểm tra hoạt động sử dụng hóa chất của doanh nghiệp để sản xuất sản phẩm, hàng hóa trong lĩnh vực công nghiệp. Qua đó,  từng bước nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất công nghiệp.

Ông Lê Nguyên Ngọc, Giám đốc Sở Công thương cho biết: Hiện nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý hóa chất khá đầy đủ, gồm Luật Hóa chất và các văn bản dưới luật như các nghị định, thông tư. Công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực hóa chất cũng được tăng cường đáng kể. Mới đây, sở đã phối hợp với các đơn vị liên quan như Công an tỉnh, Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh tổ chức ký cam kết với các doanh nghiệp trong khu công nghiệp về việc chấp hành nghiêm quy định của pháp luật trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất nguy hiểm, độc hại. Qua đó, giúp các doanh nghiệp nhận thức rõ hơn các quy định của pháp luật liên quan đến hóa chất, góp phần hạn chế các sự cố về hóa chất xảy ra, bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe cho người lao động trong quá trình tiếp xúc, sử dụng hóa chất.

Theo ghi nhận, tại các khu công nghiệp của tỉnh, các doanh nghiệp đã cơ bản chấp hành nghiêm quy định của pháp luật về sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất nguy hiểm, độc hại. Hầu hết doanh nghiệp đều thực hiện ghi nhãn, bố trí kho bảo quản riêng biệt; xây dựng biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất; tuân thủ các quy định về khai báo và báo cáo hóa chất… Ông  Hiroshi Kuroda, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Hệ thống dây dẫn Sumi Việt Nam (Khu công nghiệp Đồng Văn II, Duy Tiên) cho biết: Xác định, phát triển sản xuất phải gắn với an toàn về sức khỏe và bảo vệ môi trường, những năm qua, Sumi Việt Nam chấp hành nghiêm quy định của pháp luật Việt Nam liên quan đến hóa chất. Mỗi năm, công ty đều tổ chức 2 lần diễn tập về công tác phòng ngừa, xử lý sự cố về hóa chất, kết hợp tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người lao động về mức độ nguy hiểm của sự cố hóa chất, cách sử dụng bảo hộ lao động đúng cách trong quá trình tiếp xúc với hóa chất. Hằng năm, công ty cũng tham gia đầy đủ các hội nghị tập huấn, tuyên truyền về quản lý hóa chất do các sở, ngành của tỉnh tổ chức và ký cam kết thực hiện đúng các quy định của pháp luật liên quan đến hóa chất, bảo đảm các điều kiện về cơ sở vật chất, kỹ thuật, kho chứa theo quy định…

Được biết, trong những năm gần đây, mỗi năm Sở Công thương tiếp nhận từ 15-20 biện pháp phòng ngừa ứng phó sự cố hóa chất của doanh nghiệp; đồng thời giám sát diễn tập ứng phó sự cố hóa chất tại khoảng 20 doanh nghiệp hoạt động có sử dụng hóa chất độc, nguy hiểm. Riêng năm 2024, sở đã thẩm định 3 hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất và kinh doanh hóa chất cho các doanh nghiệp; chỉ đạo tham gia đoàn kiểm tra cấp phép môi trường cho 40 dự án trên địa bàn tỉnh.

Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý hóa chất, trong thời gian tới, Sở Công thương sẽ tiếp tục chủ trì, phối hợp với  cơ quan liên quan tăng cường kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp, cơ sở hoạt động hóa chất, bảo đảm tuân thủ quy định về an ninh, an toàn, phòng chống cháy nổ và bảo vệ môi trường, kiên quyết xử lý các đơn vị không thực hiện công tác bảo đảm an toàn trong hoạt động hóa chất theo quy định.