Gia đình người bạn tôi có chú là liệt sỹ, hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Theo lời bạn kể, dù đến nay vẫn chưa tìm thấy hài cốt của chú nhưng năm nào cũng vậy, trong tháng 7 (tháng tri ân, tưởng nhớ công lao của các anh hùng, liệt sỹ, cũng là ngày để người dân Việt Nam thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây), gia đình bạn chọn ngày phù hợp để có thể tập trung đông đủ các thành viên, ra nghĩa trang của địa phương thắp hương, thắp nến tri ân, tưởng nhớ công lao các anh hùng liệt sỹ của quê hương, trong đó có người thân của gia đình mình. Giữa không gian tĩnh lặng, linh thiêng tràn ngập mùi hương thơm lan tỏa lòng người nỗi buồn thương xen lẫn với niềm xúc động, tự hào. Buồn vì người thân hy sinh, sau hàng chục năm đến nay vẫn chưa tìm thấy hài cốt là nỗi đau khôn nguôi với mọi người trong gia đình, dòng họ.

Xúc động, tự hào vì gia đình, dòng tộc đã sinh ra người con ưu tú, dũng cảm, kiên trung sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do cho Tổ quốc, làm rạng danh gia đình, dòng tộc, quê hương. Nhiều năm theo ông bà, cha mẹ, cô chú trong gia đình, dòng họ ra nghĩa trang viếng mộ liệt sỹ, con cháu trong gia đình, dòng tộc – thế hệ trẻ tương lai của đất nước thêm hiểu hơn, trân trọng hơn, tự hào hơn về truyền thống cách mạng của gia đình, của quê hương, từ đó thêm ý thức, trách nhiệm trong học tập, rèn luyện, cống hiến sao cho xứng với thế hệ cha anh đã anh dũng ngã xuống để thế hệ trẻ được sống trong hòa bình, hạnh phúc hôm nay. 

Không chỉ gia đình bạn tôi, hiện nay vẫn còn rất nhiều gia đình trên khắp mọi miền Tổ quốc có người thân là liệt sỹ - hy sinh trong các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc đến nay vẫn chưa tìm thấy hài cốt. Hàng chục năm qua, không chỉ có các cơ quan chức năng, gia đình liệt sỹ, mà còn có nhiều cựu chiến binh đã dành thời gian, công sức, tiền của về lại chiến trường xưa với mong muốn tìm được hài cốt đồng đội của mình... Có chuyến đi thành công, nhưng nhiều chuyến đi kết quả không được như mong đợi ...

Đất nước độc lập, thống nhất đã hàng chục năm, đến nay vẫn còn nhiều liệt sỹ chưa tìm được hài cốt, nhiều ngôi mộ “Liệt sỹ chưa xác định được tên”... nhưng tên của các anh “đã thành tên Đất nước” – thơ Lê Anh Xuân, các anh mãi yên nghỉ trong lòng đất mẹ thiêng liêng của Tổ quốc. Người thân, đồng đội, quê hương, đất nước mãi ghi nhớ và biết ơn công lao của các anh.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước. Lịch sử đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân tộc ta. Chúng ta có quyền tự hào về những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung… Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng...”.

Suốt chiều dài hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, biết bao máu đào đã đổ, biết bao tấm gương anh hùng liệt sỹ đã anh dũng ngã xuống để bảo vệ nền độc lập, tự do cho Tổ quốc, cho quê hương. Tổ quốc, nhân dân đời đời ghi nhớ công lao to lớn của các anh hùng liệt sỹ – những người đã cống hiến, hy sinh quên mình vì Tổ quốc, vì nhân dân.