Với tinh thần “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”, những năm qua, phong trào thanh niên tình nguyện được các cấp bộ đoàn trên địa bàn tỉnh triển khai rộng khắp, hiệu quả với sự tham gia đông đảo của các tầng lớp thanh niên. Qua phong trào tình nguyện đã tạo bước chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động của thanh niên; hình thành một thế hệ thanh niên thời kỳ mới giàu lòng yêu nước, khát vọng vươn lên và có nhiều cống hiến cho cộng đồng, xã hội. Cũng thông qua đó, tạo môi trường thực tiễn sinh động để đoàn viên, thanh niên (ĐVTN) rèn luyện, cống hiến và trưởng thành. Có thể khẳng định, trong bất kỳ hoàn cảnh, giai đoạn nào, tuổi trẻ Hà Nam luôn có những đóng góp quan trọng, xứng đáng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

8 công trình thanh niên được thực hiện từ năm 2020 đến nay và Tháng Thanh niên năm 2024 tiếp tục thực hiện 2 công trình thanh niên vẽ tranh bích họa tại trường THCS và trao tặng trang thiết bị phục vụ điểm vui chơi cho thanh, thiếu nhi tại tổ dân phố Đôn Lương là những con số ấn tượng mà Đoàn phường Yên Bắc (thị xã Duy Tiên) đã nỗ lực thực hiện với mong muốn góp sức trẻ vì lợi ích cộng đồng.

Bí thư Đoàn phường Bùi Thanh Hải cho biết: Thực hiện chủ trương chung của thị xã, phường Yên Bắc cũng đang trong quá trình đô thị hóa. Do đó, bám sát nhiệm vụ chính trị của địa phương, hằng năm, Đoàn phường đều chủ động xây dựng chương trình công tác năm, hằng tháng, hằng quý một cách đầy đủ, chi tiết, nhất là lựa chọn đảm nhận các công trình, phần việc phù hợp, có hiệu quả bền vững. Cùng với thực hiện các công trình vẽ tranh bích họa, cột điện nở hoa, đường cây thanh niên, công trình điểm vui chơi cho thiếu nhi đặt tại nhà văn hóa của 4 tổ dân phố được cấp ủy, chính quyền và nhân dân đánh giá cao. Đoàn phường Yên Bắc đặt mục tiêu sẽ hỗ trợ 3 điểm vui chơi tại các tổ dân phố còn lại trong nhiệm kỳ 2022-2027.

Xã Liêm Túc (Thanh Liêm) những năm trở lại đây đã có sự thay đổi đáng kể, chất lượng đời sống nhân dân ngày càng được nâng lên. Năm 2023 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Góp phần vào thành công ấy có sự đóng góp tích cực của tuổi trẻ của xã. Bí thư Đoàn xã Nguyễn Văn Đại cho biết: Phong trào Thanh niên tình nguyện được tuổi trẻ Liêm Túc thực hiện thường xuyên, liên tục, nhất là trong công tác bảo vệ môi trường. Ngoài việc tham gia trồng cây xanh, duy trì tuyến đường “Thanh niên tự quản”, Đoàn xã đã xây dựng công trình phân loại rác thải tại xóm Tháp nhằm tuyên truyền ĐVTN và nhân dân nâng cao trách nhiệm phân loại rác tại nguồn, góp phần giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường.

Đặc biệt, được sự quan tâm của Tỉnh đoàn, trong thời gian gần đây, xã Liêm Túc được hỗ trợ nhiều nguồn lực xây dựng nông thôn mới nâng cao, gồm 300 cây xanh, 120 chiếc pano, 50 thùng đựng rác, 5 tủ sách cộng đồng, một công trình thanh niên “Thắp sáng đường quê”, một công trình măng non cho trường mầm non, một ngôi nhà khăn quàng đỏ. Bên cạnh đó, tổ chức khám, tư vấn và cấp thuốc miễn phí các bệnh về mắt cho 200 đối tượng thuộc hộ nghèo, gia đình chính sách, tặng quà 90 đối tượng chính sách, người nghèo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Tổng kinh phí hỗ trợ lên đến 515 triệu đồng.

Bí thư Tỉnh đoàn Trần Ngọc Nam khẳng định: Năm 2024 là một năm rất đặc biệt với tổ chức đoàn và thanh niên bởi có rất nhiều sự kiện quan trọng, ý nghĩa, như kỷ niệm 10 năm Ban Bí thư Trung ương Đảng đồng ý chọn năm 2014 là “Năm Thanh niên tình nguyện”, 60 năm phong trào “Ba sẵn sàng”, 25 năm “Chiến dịch thanh niên tình nguyện hè” và chào mừng Đại hội đại biểu Hội Liên hiệp thanh niên (LHTN) Việt Nam các cấp nhiệm kỳ 2024 – 2029. Do đó, chủ đề năm 2024 được xác định là “Năm Thanh niên tình nguyện”. Cùng với tuổi trẻ cả nước, Tỉnh đoàn Hà Nam cũng xác định nhiệm vụ trọng tâm, điểm nhấn của chương trình công tác năm nay là huy động tối đa sự tham gia của ĐVTN vào các hoạt động tình nguyện vì cộng đồng, gắn với nhiệm vụ chuyên môn.

Tháng 3/2024 cũng là dấu mốc tròn 20 năm được Đảng, Nhà nước lựa chọn là Tháng Thanh niên. Bởi vậy, Tháng Thanh niên năm nay càng có nhiều ý nghĩa đối với tuổi trẻ, là dịp để thanh niên hành động, cống hiến sức trẻ, nhiệt huyết, trí tuệ cho cộng đồng, xã hội, góp sức dựng xây quê hương. Tháng Thanh niên năm 2024 diễn ra từ ngày 1-31/3 với chủ đề “Thanh niên Hà Nam xung kích, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng” nhằm phát huy vai trò của ĐVTN trong tham gia thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nghị quyết đại hội đoàn các cấp nhiệm kỳ 2022-2027; khơi dậy lòng tự hào về truyền thống lịch sử vẻ vang của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, xây dựng lớp thanh niên giàu lòng yêu nước, có ý chí, hoài bão và sáng tạo. Đây cũng là dịp thể hiện sự quan tâm, chăm lo của Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị và toàn xã hội đối với thanh niên.

Tại Lễ khởi động Tháng Thanh niên cấp tỉnh diễn ra tại Trường THPT C Kim Bảng, Tỉnh đoàn đã vận động nguồn lực trao tặng cho Huyện đoàn Kim Bảng 2 công trình thanh niên số hóa di tích lịch sử và điểm vui chơi cho thiếu nhi; 4 suất học bổng, 20 suất quà, 150 suất khám mắt và cấp thuốc miễn phí cho nhân dân xã Đồng Hóa. Tổng kinh phí thực hiện chương trình gần 280 triệu đồng. Trong Tháng Thanh niên, Tỉnh đoàn sẽ tổ chức chương trình “Tháng Ba biên giới” tại Lạng Sơn và một số hoạt động kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đoàn, gặp mặt cựu cán bộ đoàn qua các thời kỳ…

Trong không khí thi đua sôi nổi hưởng ứng Tháng Thanh niên 2024, các cấp bộ đoàn thực hiện tổ chức đồng loạt “Ngày Chủ nhật xanh” và “Tình nguyện chung tay xây dựng nông thôn mới” vào ngày 17/3; “Ngày cao điểm tình nguyện xây dựng đô thị văn minh” vào ngày 9/3, “Ngày đoàn viên” 24/3. Đảm nhận các công trình, phần việc thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh… Qua nửa chặng đường, toàn tỉnh đã thực hiện được 285 công trình, phần việc thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo đảm an sinh xã hội, hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính, thúc đẩy chuyển đổi số…, thu hút hơn 12.000 lượt ĐVTN tham gia.

Qua 20 năm, Tháng Thanh niên đã trở thành điểm nhấn của phong trào Thanh niên tình nguyện và không ngừng phát triển, thu hút sự tham gia của đa dạng các thành phần thanh niên. Từ các hoạt động của Tháng Thanh niên đã khẳng định rõ nét vai trò xung kích, tình nguyện, khả năng sáng tạo của thanh niên trong tham gia thực hiện các công trình, phần việc, góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị, chuyên môn và tham gia phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, đơn vị. Thông qua hoạt động tình nguyện góp phần tăng cường đoàn kết, tập hợp thanh niên; củng cố, nâng cao chất lượng tổ chức đoàn, hội; khẳng định vị trí, vai trò của tổ chức đoàn, hội trong thanh niên và xã hội; tạo môi trường để thanh niên rèn luyện, cống hiến và trưởng thành.

Cùng với Tháng Thanh niên, từ nhiều năm nay, phong trào Thanh niên tình nguyện được triển khai rộng khắp, mang lại hiệu quả, tạo nhiều dấu ấn trong xã hội, cao điểm, như Chương trình Tình nguyện mùa đông - Xuân tình nguyện, Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè... Trong đó, chú trọng các hoạt động tình nguyện tại chỗ, thường xuyên, tham gia giải quyết những vấn đề bức xúc, vấn đề mới phát sinh; hỗ trợ thanh, thiếu nhi yếu thế, người dân có hoàn cảnh khó khăn… Từ năm 2017 đến năm 2023, các cấp bộ đoàn thực hiện được 9 công trình thanh niên cấp tỉnh, 104 công trình thanh niên cấp huyện; hơn 3.500 công trình, phần việc thanh niên cấp cơ sở với tổng giá trị làm lợi trên 16,8 tỷ đồng. Điển hình là các công trình “Thắp sáng đường quê”, “Con đường bích họa”, “Vườn ươm thanh niên”, xây dựng điểm vui chơi cho thanh, thiếu nhi; số hóa di tích lịch sử… Hoạt động an sinh xã hội được thực hiện thường xuyên với nhiều hoạt động ý nghĩa, như thăm, tặng quà cho các đối tượng chính sách, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn; hỗ trợ xây dựng nhà tình nghĩa, cấp phát thuốc miễn phí cho đối tượng chính sách, người có hoàn cảnh khó khăn, hiến máu tình nguyện… với tổng kinh phí hàng tỷ đồng mỗi năm.

Hướng đến chăm lo, phục vụ lợi ích cộng đồng, phong trào tình nguyện của đoàn đã lan tỏa và thu hút sự quan tâm, ủng hộ của nhiều lực lượng xã hội. Thông qua hoạt động tình nguyện, đoàn thanh niên đã đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Điều đó cho thấy sự trưởng thành của đoàn và khẳng định phong trào Thanh niên tình nguyện là môi trường thực sự có ý nghĩa để thanh niên có thể trải nghiệm, học hỏi, tìm kiếm cơ hội cống hiến và khẳng định giá trị của bản thân.

ĐVTN thời nào cũng sôi nổi và luôn tràn đầy nhiệt huyết. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, muốn thanh niên đến với đoàn thì đoàn phải là người bạn thân thiết của thanh niên; các hoạt động, phong trào đoàn phải lấy ĐVTN làm trung tâm; đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung, hình thức, hướng tới chiều sâu, ý nghĩa thiết thực, nhằm khơi dậy niềm tin, khát vọng và cống hiến của tuổi trẻ.

Không thể phủ nhận những giá trị mà phong trào thanh niên tình nguyện mang lại cho cộng đồng, xã hội, song nhìn nhận một cách khách quan, phong trào này vẫn còn những khó khăn nhất định. Bí thư Tỉnh đoàn Trần Ngọc Nam thẳng thắn chia sẻ: Hoạt động tình nguyện ngày nay không giống ngày trước, mà trải dài trên các lĩnh vực từ đời sống, văn hóa, môi trường đến phát triển kinh tế - xã hội. Đối với mỗi lĩnh vực, người tham gia hoạt động tình nguyện phải hiểu về hoạt động đó thì mới có thể thiết kế tổ chức các chương trình với nội dung phù hợp. Bên cạnh yếu tố con người, để hoạt động tình nguyện mang lại hiệu quả thiết thực, một yếu tố rất quan trọng khác chính là công tác huy động nguồn lực. Nếu huy động nguồn lực tốt, chất lượng, giá trị hoạt động tình nguyện chắc chắn sẽ tốt, song đây là câu chuyện không phải lúc nào cũng dễ dàng.

 Do tác động của cơ chế thị trường, một bộ phận thanh, thiếu niên sống thiếu lý tưởng, thực dụng, ít quan tâm đến các vấn đề chung của xã hội, xa rời văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, ý thức chấp hành pháp luật không cao, sa vào phạm pháp và tệ nạn xã hội. Việc cụ thể hóa các hoạt động, phong trào của một số cấp bộ đoàn chưa đáp ứng yêu cầu; hoạt động đoàn có lúc, có nơi còn nặng về tính hình thức, thiếu thực chất. Một bộ phận cán bộ đoàn ở cơ sở vẫn còn yếu về năng lực, kỹ năng, nghiệp vụ; thiếu phương pháp, năng lực thiết kế, tổ chức các hoạt động, ngại rèn luyện, tiếp nhận cái mới, ngại đổi mới, sáng tạo, thiếu sâu sát với đoàn viên; chưa cho ĐVTN thấy được sự cần thiết, bổ ích khi tham gia vào tổ chức đoàn. 

Với kinh nghiệm hơn 13 năm làm cán bộ đoàn, 4 năm trên cương vị Bí thư Đoàn xã Trác Văn (thị xã Duy Tiên), anh Trịnh Phương Nam chia sẻ: Đoàn là môi trường rất đặc biệt để những người trẻ khẳng định bản thân. Những ngày tháng làm cán bộ đoàn chính là những ngày tháng đẹp nhất, nếu được chọn lại một hay nhiều lần nữa, tôi vẫn chọn làm cán bộ đoàn. Theo tôi, để đoàn gần hơn với tuổi trẻ, việc cần làm trước tiên chính là lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của bạn trẻ để có các hoạt động phù hợp, thiết thực nhất, tức là mang đến cái mà ĐVTN đang cần chứ không chỉ là cái mà tổ chức đoàn đang có. Bản thân cán bộ đoàn phải nhiệt huyết, tiên phong, gương mẫu trong mọi hoạt động, luôn luôn tìm kiếm những hoạt động, mô hình mới nhằm tăng sự hấp dẫn đối với thanh niên về tổ chức đoàn.

Đặc biệt, thanh niên ngày nay đang sống trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, vì vậy mỗi cán bộ đoàn ngoài sự nhiệt tình, trách nhiệm, phải thực sự am hiểu và không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao kỹ năng công nghệ để đoàn kết, tập hợp thanh niên đến với tổ chức, hoạt động đoàn, tránh việc bị tụt hậu so với thanh niên về trình độ, kỹ năng công nghệ thông tin. Phong trào thanh niên tình nguyện là tạo điều kiện cho thanh niên được trải nghiệm, rèn luyện, cống hiến và trưởng thành. Do đó, tính thiết thực, hiệu quả là yếu tố quyết định đến sự thành công của mỗi mô hình, hoạt động, cũng như sức hút đối với ĐVTN.

Tình nguyện là “vốn quý” của tuổi trẻ. Do đó, tổ chức đoàn cần có sự đổi mới, bứt phá trong cách thức hoạt động cho phù hợp với đời sống thực tiễn để thu hút ngày càng nhiều thành phần thanh niên tham gia, lan tỏa tinh thần tình nguyện trong cộng đồng, xã hội.

Chia sẻ về những giải pháp trọng tâm để nâng cao hiệu quả phong trào thanh niên tình nguyện trong thời gian tới, Bí thư Tỉnh đoàn Trần Ngọc Nam khẳng định: Trước hết phải làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục để mỗi cán bộ đoàn, ĐVTN hiểu đầy đủ, sâu sắc về mục đích, ý nghĩa của phong trào thanh niên tình nguyện và hoạt động tình nguyện nói chung, từ đó nêu cao tính cộng đồng trách nhiệm để cùng huy động các lực lượng xã hội khác tham gia hoạt động tình nguyện. Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống nhằm tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức của tuổi trẻ, hướng đến lối sống đẹp, sống có ích. Tiếp tục lấy thanh niên làm trung tâm, chủ thể của hoạt động; các phong trào hành động bảo đảm tính rộng khắp, tính định hướng, tính thiết thực, bền vững, hiệu quả, sáng tạo.

Tập trung củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động tổ chức đoàn từ cơ sở cũng như kiên trì triển khai các giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn có bản lĩnh chính trị, có đạo đức, trách nhiệm, năng lực, uy tín, tiên phong, gương mẫu; quan tâm công tác rà soát, tạo nguồn, quy hoạch đội ngũ cán bộ đoàn theo từng giai đoạn. Các cấp bộ đoàn cần tính toán lựa chọn các hoạt động, đảm nhận các công trình, phần việc tình nguyện phù hợp với thực tiễn, gắn với sự phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương cũng như mang lại các giá trị tích cực cho cộng đồng, xã hội, từng bước nâng cao chất lượng đời sống nhân dân, thanh thiếu nhi. Đẩy mạnh thực hiện chủ trương “3 liên kết”, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong hoạt động tình nguyện. Tổ chức hiệu quả các đợt hoạt động tình nguyện cao điểm, hoạt động tình nguyện thường xuyên, tại chỗ, tình nguyện theo khối đối tượng, địa bàn xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu; xây dựng đô thị văn minh.

Trong hoạt động tình nguyện, đoàn là lực lượng nòng cốt và cũng là cầu nối để các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp chung tay hỗ trợ địa bàn khó khăn, hỗ trợ các địa phương xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, chăm lo đối tượng người dân, thanh thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn. Do vậy, các cấp bộ đoàn cần linh hoạt trong việc huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để tổ chức tốt hoạt động tình nguyện nói riêng, chương trình công tác đoàn nói chung. Cùng với đó, kịp thời động viên, khen thưởng các cấp bộ đoàn, cán bộ đoàn, ĐVTN có đóng góp tích cực cho hoạt động đoàn và phong trào thanh niên. Phối hợp, chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tổ chức đại hội hội LHTN Việt Nam các cấp tiến tới Đại hội Hội LHTN Việt Nam tỉnh Hà Nam lần thứ VI, Đại hội Hội LHTN Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2024 – 2029.

Hơn lúc nào hết, việc củng cố niềm tin, vun đắp lý tưởng cho tuổi trẻ là nhiệm vụ quan trọng. Việc đổi mới, sáng tạo các hoạt động tình nguyện theo hướng thiết thực, hiệu quả vừa góp phần giáo dục, định hướng lối sống đẹp, có ích cho ĐVTN, vừa thể hiện trách nhiệm của tuổi trẻ đối với xã hội. Đồng thời, phát hiện, bồi dưỡng, tạo nguồn đoàn viên ưu tú cho Đảng. Điều này không chỉ góp phần khắc phục tình trạng “nhạt” Đảng, “khô” Đoàn, mà còn tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển của quê hương, đất nước trong giai đoạn mới.

Tiếp nối truyền thống vẻ vang của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh qua 93 năm xây dựng và trưởng thành, tin tưởng rằng, với nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả cùng các hoạt động sôi nổi, thiết thực của Tháng Thanh niên, “Năm Thanh niên tình nguyện”, các cấp bộ đoàn trên địa bàn tỉnh sẽ tiếp tục thắp sáng ngọn lửa tình nguyện, lòng nhiệt huyết của thế hệ thanh niên thời đại Hồ Chí Minh, góp sức xây dựng quê hương ngày càng phát triển, xây dựng tổ chức đoàn ngày càng vững mạnh, xứng đáng là người bạn lớn, tổ chức của thanh niên và vì thanh niên.

Thực hiện: Lê Yến

Thiết kế: Đức Huy