Qua tìm hiểu được biết, sau khi được công nhận xã đạt chuẩn NTM vào năm 2015, Xuân Khê tập trung hoàn thành những chỉ tiêu, tiêu chí chưa đạt. Cùng với đó, xã chú trọng nâng cao chất lượng các tiêu chí phục vụ trực tiếp đời sống người dân, như: Cơ sở hạ tầng nông thôn, môi trường, y tế, thu nhập… Riêng tiêu chí môi trường được xác định khá khó khăn do việc thu gom rác thải sinh hoạt nông thôn đưa đi xử lý của công ty môi trường bị ngừng trệ. Tuy nhiên, với quyết tâm giữ vững tiêu chí này, Xuân Khê đã tăng cường tuyên truyền nâng cao ý thức và nhận thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường ngay từ hộ gia đình. Xã vận động các hộ tự phân loại rác thải, xử lý rác hữu cơ bằng cách chôn lấp trong vườn, rác vô cơ vận chuyển ra bãi rác tập trung của xã. Trên các tuyến đường, địa bàn khu dân cư được gắn biển cấm bỏ rác và giao cho thôn, xóm, các chi hội đoàn thể quản lý. Đồng thời, xã giao cho Đoàn Thanh niên thành lập đội xung kích vệ sinh môi trường có nhiệm vụ thu dọn rác thải tại các điểm công cộng. Bên cạnh đó, xã thành lập đội kiểm tra gồm các lực lượng chức năng (quân sự, công an, đoàn thanh niên…) thường xuyên kiểm tra môi trường trên địa bàn, phát hiện xử lý nghiêm những trường hợp cố tình vứt rác bừa bãi ra môi trường và báo cáo Ban chỉ đạo xây dựng NTM khi có bãi rác phát sinh để kịp thời thu dọn. Các hộ dân sống gần điểm vứt rác phải ký cam kết không vứt rác và tham gia quản lý môi trường trên địa bàn sinh sống. Từ cách làm hợp lý và chặt chẽ trên, rác thải sinh hoạt tại Xuân Khê luôn được xử lý triệt để, không có tình trạng vứt rác bừa bãi gây ô nhiễm môi trường sống của người dân. Xã phát động phong trào trồng hoa dọc các tuyến đường giao thông, nơi công cộng để tạo cảnh quan môi trường.

Đối với phát triển sản xuất và nâng cao thu nhập cho người dân được Đảng ủy, chính quyền xã xác định là nhiệm vụ, mục tiêu quan trọng trong xây dựng NTM. Với đặc thù có đến 50% diện tích được tích tụ ruộng đất cho doanh nghiệp VinEco thuê đầu tư sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, Xuân Khê coi đây là cơ hội để đẩy mạnh  chuyển dịch cơ cấu lao động. Theo đó, ngoài các lao động trẻ, có sức khỏe xã tạo điều kiện đi làm cho các doanh nghiệp, đi xuất khẩu lao động và làm các ngành nghề truyền thống tại xã (nghề mộc, thợ xây…), nhiều lao động (chủ yếu có độ tuổi từ 40 trở lên) vào làm công nhân nông nghiệp cho Công ty VinEco. Từ việc chuyển dịch và phát triển sản xuất đa dạng các lĩnh vực, ước tính năm 2018, thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 45 triệu đồng, cao hơn 4 triệu đồng/người/năm so với chuẩn NTM. Đây là điều kiện để Xuân Khê nâng cao chất lượng cuộc sống, đồng thời giảm nhanh tỷ lệ hộ nghèo của xã còn dưới 1% (đã trừ các đối tượng bảo trợ xã hội); gần 97% dân số của xã tham gia bảo hiểm y tế… Thực hiện xây dựng NTM kiểu mẫu, cùng với các tiêu chí về giáo dục, y tế, văn hóa, môi trường, an ninh trật tự, hành chính công, Xuân Khê đặc biệt chú trọng đến thực hiện tiêu chí sản xuất, thu nhập, hộ nghèo theo tiêu chí xã NTM kiểu mẫu giai đoạn 2018 - 2020 theo Quyết định 691/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 5/6/2018. Theo ông Ngô Văn Quang, phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân bằng 1,5 lần trở lên so với thời điểm được công nhận xã đạt chuẩn NTM và không còn hộ nghèo là bài toán khó. Để đạt được mục tiêu đề ra, xã coi trọng phát huy nội lực. Trong đó, xã quan tâm xây dựng mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao làm vệ tinh cho doanh nghiệp và thành lập HTX kiểu mới tổ chức sản xuất, liên kết tiêu thụ sản phẩm…

Mạnh Hùng