Theo Lương y Đa khoa Bùi Đắc Sáng, Viện hàn lâm KH&CN Việt nam, Hội Đông y Hà Nội, dương xỉ là một loại thảo dược có tên khác là cẩu tích, rau dớn, thái quyết. Tên khoa học là Microsorum Pteropus, thuộc họ Polypodiaceae.

Dương xỉ là loài cây mọc ở các khu vực nhiệt đới, cận nhiệt đới. Tại Việt Nam, dương xỉ mọc nhiều ở ven bìa rừng, bờ suối, chân tường ẩm thấp.

Loài cây này có sức sống rất mãnh liệt, không kén đất trồng cũng không cần quá nhiều công chăm sóc, có thể phát triển mạnh mẽ ở ngoài tự nhiên. Cây nhân giống bằng bào tử nên chỉ cần bào tử bay đến nơi nào, cây mọc lên ở đó.

Dương xỉ là loại cây hoang dã, được người dân sử dụng như một loài thảo dược. Trong những năm gần đây, khá nhiều gia đình ưa thích, đem loại cây này về trồng, chăm bón để làm cảnh. Ít ai biết cây dương xỉ là loại cây được ví như là máy thanh lọc không khí tuyệt vời, thanh trừ các chất độc hại như xylen, toluene, Aldehyde formic.

Một số nghiên cứu cho thấy, cây dương xỉ còn làm giảm lượng bức xạ từ wifi, máy in và máy tính. Do vậy, loại cây mỏng manh này rất thích hợp để chọn làm cây phong thủy để bàn, cây phong thủy để quầy thu ngân, phòng khách.

Theo chuyên gia, dương xỉ là loại cây hiếm có, có khả năng hấp thụ độc tố asen trong đất, làm sạch nguồn nước, bảo vệ nước khỏi các chất gây ô nhiễm. Màu xanh của cây dương xỉ còn giúp tinh thần, giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi hiệu quả.

Trong đông y, dương xỉ cũng là loài thảo dược, trị cảm, ho, viêm họng, lợi tiểu, chống táo bón, bong gân, thận hư, đau lưng hay suy yếu khí huyết, lang ben, bạch biến, bạch đới, tiểu són; các bệnh về tiêu chảy, giúp cầm máu, chữa phong hàn thấp.

Rau dương xỉ là thực phẩm giàu protein, chất béo, carbohydrate, khoáng chất và vitamin, có giá trị dinh dưỡng rất cao. Trong dương xỉ còn có một số chất có thể ức chế vi khuẩn, giải độc và khử trùng nên dương xỉ để điều trị cắt cơn sốt, bệnh eczema, lở loét.

Bài thuốc từ dương xỉ

Chữa các căn bệnh như bạch biến, lang ben: Lá dương xỉ rửa sạch, đem phơi khô sau đó đem xay nhuyễn thành bột, trộn 5g bột dương xỉ với 120ml kem dưỡng da (loại kem phù hợp với da). Thường xuyên bôi hỗn hợp này lên da đều đặn mỗi ngày.

Chữa mỏi gối, đau lưng, bạch đới, tiểu són do thận hư: Cẩu tích 20g, Thục địa 12g, Khiếm thực 8g, Ô dược 8g, Thỏ ty tử (dây tơ hồng) 10g, Đỗ trọng 10, Kim anh tử 8g. Sắc với 750m, để lửa nhỏ đun cho đến khi cạn còn 200ml nước thì được. Sử dụng ngày 2 lần, uống trước bữa ăn.

Chữa phong hàn thấp, tay chân nhức mỏi, đau lưng, cử động khó khăn: Cẩu tích 20g, Rễ cỏ xước 12g, Ý dĩ nhân 16g, Mộc qua 8g. Sắc với 750ml nước còn lại 200ml, chia thuốc làm 2 lần uống trước bữa ăn.

Chữa khí huyết suy yếu, tay chân yếu mỏi, các khớp đau nhức, khó cử động hoặc bại liệt co quắp: Cẩu tích 20g, Đương quy 12g, Xuyên khung 6g, Cốt toái bổ 12g, Tục đoạn 12g, Tang ký sinh 12g, Bạch chỉ 6g, Độc hoạt 10g. Sắc với 750ml nước, sắc còn lại 200ml, chia ra 2 lần uống vào trước bữa ăn.