Cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc tỉnh Hà Nam được tổ chức lần đầu tiên vào năm 2019, do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL) phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tổ chức cho học sinh cấp tiểu học, THCS và THPT. Mục đích cuộc thi nhằm khẳng định vị trí, vai trò to lớn của văn hóa đọc trong việc góp phần nâng cao dân trí, phát triển tư duy, khả năng sáng tạo, bồi dưỡng nhân cách, tâm hồn, hình thành lối sống lành mạnh cho thế hệ trẻ, đẩy mạnh xây dựng xã hội học tập. Cuộc thi còn là cách thức lan tỏa phong trào đọc sách sâu rộng, thiết thực, đặc biệt đối với lứa tuổi học sinh. Thông qua việc tìm kiếm những bạn trẻ có niềm đam mê với sách, đã đọc nhiều về số lượng và sâu về chất lượng, cuộc thi mong muốn các bạn sẽ truyền cảm hứng đọc sách đối với cộng đồng. 

Cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc năm 2023 với chủ đề “Sách mở ra những chân trời mới” đã thu hút được gần 98 nghìn học sinh của 194 trường học trên địa bàn tỉnh tham gia. Phòng GD&ĐT các huyện, thị xã, thành phố đã tích cực triển khai cuộc thi ở cấp cơ sở, nộp bài đúng hạn và có nhiều bài chất lượng như Phòng GD&ĐT thành phố Phủ Lý, thị xã Duy Tiên và các huyện Lý Nhân, Thanh Liêm... Nhiều trường có 100% học sinh tham gia và có nhiều bài chất lượng, như Trường Tiểu học Nhân Chính, Lý Nhân; Trường Tiểu học Lê Hồng Phong, thành phố Phủ Lý; Trường Tiểu học Hòa Mạc, thị xã Duy Tiên... Sau vòng sơ khảo Ban Tổ chức lựa chọn được 774 bài chất lượng tốt chấm chọn giải cấp tỉnh. 

Nhiều bài dự thi đã cho thấy sự chững chạc trong lối viết, sự sâu sắc trong suy nghĩ và sự hồn nhiên trong cảm nhận của các em. Có rất nhiều bài được đầu tư sáng tạo, như bài của bạn Thạch Bảo Minh, lớp 9C, Trường THCS  Đồng Văn, thị xã Duy Tiên chia sẻ cuốn sách “Nhà giả kim” của tiểu thuyết gia nổi tiếng người Brazil là Paulo Coelho. Thạch Bảo Minh tâm sự: Ngay từ giây phút đầu đọc cuốn sách đã khiến em nhận ra ánh sáng chân lý của cuộc đời mình qua từng trang sách, từng bài học ẩn dụ, nó mang lại cho em một cái nhìn sâu sắc về những điều xảy ra trong cuộc sống, tiếp thêm lửa để em có thể tự tin vượt qua những thử thách và chạm đến thành công. 

Bạn Vũ Khánh Hà, lớp 2H, Trường Tiểu học Lê Hồng Phong, thành phố Phủ Lý lại rất sáng tạo khi chia sẻ cuốn sách “Sự tích bánh chưng bánh dày” bằng thơ lục bát và khuyến khích mọi người đọc sách. Bạn Nguyễn Thanh Bình, lớp 6A6, Trường THCS Trần Quốc Toản, thành phố Phủ Lý đã mang đến cho người đọc nhiều cảm xúc khi chia sẻ cuốn sách “10 cô gái ngã ba Đồng Lộc”. Qua sự chia sẻ, bạn đọc được sống lại trong những ngày tháng chống Mỹ hào hùng của dân tộc, 10 cô gái hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ, mới 18 đôi mươi, cái tuổi đẹp nhất của người con gái. Họ đã ra đi nhưng tinh thần chiến đấu kiên cường, bất khuất của họ vẫn sống mãi trong lòng những người con đất Việt.

Nhiều bạn viết chữ rất đẹp, viết bằng song ngữ và minh họa cũng rất sinh động, như bạn: Nguyễn Ngọc Hà, lớp 8B, Trường THCS Nguyễn Hữu Tiến, thị xã Duy Tiên; Nguyễn Mạnh Kiên, Trường THCS Nhân Nghĩa, Lý Nhân; Nguyễn Linh Trúc, lớp 8A5, Trường THCS Trần Phú, thành phố Phủ Lý... Các bạn đều đề ra những giải pháp lan tỏa tình yêu với sách và có những liên hệ bản thân sâu sắc.

Trong số những bài dự thi, nhiều bạn đã chia sẻ về những cuốn sách khích lệ tâm lý, như: “Đừng bao giờ từ bỏ khát vọng”, “Cuộc sống không giới hạn”, “Tôi tài giỏi, bạn cũng thế”, “Dám mơ lớn đừng hoài phí tuổi trẻ”, “Đắc nhân tâm”, “Đi tìm lẽ sống”... Đây đều là những cuốn sách truyền cảm hứng giúp các em vững bước trên con đường đi tới tương lai. Nhiều bạn lại sáng tác những bài thơ, câu chuyện, bức tranh để khuyến khích, cổ vũ mọi người đọc sách, như các bạn: Trương Diễm Quỳnh, lớp 4A, Trường Tiểu học Hòa Mạc, thị xã Duy Tiên; Phạm Nguyễn Quỳnh Chi, lớp 5A, Trường Tiểu học Hòa Mạc, thị xã Duy Tiên; Lại Đăng Thái, lớp 5B, Trường Tiểu học Lê Hồng Phong, thành phố Phủ Lý...

Ông Đinh Trung Hiếu, Giám đốc Thư viện tỉnh cho biết: Bên cạnh những thành công đã đạt được Ban Tổ chức cũng nhận thấy cuộc thi còn những hạn chế, như: Một số đơn vị có số lượng thí sinh tham gia chưa cao, chất lượng bài còn thấp, số lượng học sinh khối THPT tham gia chưa nhiều. Nhiều bài chưa bám sát đúng yêu cầu của cuộc thi nên đã sa đà vào giới thiệu sách hoặc phân tích tác phẩm. Cho dù còn có một vài hạn chế nhưng có thể khẳng định cuộc thi đã thành công tốt đẹp. Đọc những bài cảm nhận của các em, chúng tôi thật sự vui mừng vì thế hệ trẻ hôm nay thật sự không thờ ơ với văn hóa đọc, vẫn đam mê đọc sách, thẩm thấu và rung động bởi những trang sách hay, mang tính giáo dục cao. Văn hóa đọc đã không bị lãng quên. Chỉ cần chúng ta biết thắp lên và giữ cho ngọn lửa đam mê đọc cháy mãi. Hy vọng các em bằng những kế hoạch và nhiệt huyết của mình, sẽ tiếp tục truyền lửa và lan tỏa niềm đam mê đọc sách đến cộng đồng xung quanh. 

Kết thúc cuộc thi, Ban Tổ chức đã trao 3 giải Nhất cho các bạn: Thạch Bảo Minh, lớp 9C, Trường THCS Đồng Văn, thị xã Duy Tiên; Lã Gia Bảo, lớp 7C, Trường THCS Vĩnh Trụ, huyện Lý Nhân; Vũ Khánh Hà, lớp 2H, Trường Tiểu học Lê Hồng Phong, thành phố Phủ Lý. Trao 7 giải Nhì, 21 giải Ba và 81 giải Khuyến khích cho các tác phẩm khác. Ban Tổ chức cũng đã trao 8 giải chuyên đề cho các nội dung: Chia sẻ cảm nhận cuốn sách hay nhất; truyện ngắn, bài thơ khuyến đọc hay nhất; sáng tác kịch bản khuyến đọc hay nhất; tranh vẽ khuyến đọc ấn tượng nhất; bài dự thi có phần minh họa ấn tượng nhất; bài dự thi thể hiện chủ đề cuộc thi ấn tượng nhất; kế hoạch, sáng kiến kinh nghiệm phát triển văn hóa đọc ấn tượng nhất cùng nhiều giải tập thể, cá nhân cho các giáo viên, trường học, phòng GD&ĐT có nhiều đóng góp cho cuộc thi.