Tại sao Trái Đất không tròn hoàn hảo?

Khoa học - Công nghệ 06:16 07/04/2022 VNE
Điểm cao nhất tính từ tâm Trái Đất không phải đỉnh Everest mà là núi lửa Chimborazo do hình dạng của hành tinh xanh không hoàn hảo.

Trái Đất có hình dạng hơi bẹp và phình ra ở xích đạo. Ảnh: NASA/DSCOVR EPIC

Nếu có một chiếc thước dây khổng lồ đo từ tâm Trái Đất, điểm cao nhất hành tinh sẽ không phải đỉnh núi Everest mà là núi lửa Chimborazo ở Ecuador, quốc gia nằm ở xích đạo. Chimborazo giành chiến thắng trong trường hợp này vì Trái Đất hơi bẹp ở các cực, giống như cách một người ấn hai bàn tay vào phía trên và phía dưới của quả bóng. Điều này khiến xích đạo phình ra. Do đó, thay vì có dạng hình cầu hoàn hảo, Trái Đất lại là hình cầu dẹt.

"Thực tế, hầu hết hành tinh và mặt trăng không phải hình cầu thật sự. Chúng thường bị méo theo một kiểu nào đó", James Tuttle Keane, nhà khoa học hành tinh tại Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực thuộc NASA, nói. Ông cho biết, nguyên nhân ở đây là lực ly tâm, hay lực hướng ra ngoài xuất hiện ở một vật thể đang quay.

Hành tinh đang quay sẽ chịu tác dụng của lực ly tâm. Nếu một người tự xoay khi ngồi trên ghế hoặc khi đứng bằng chân, người đó cũng sẽ cảm thấy bị kéo ra khỏi điểm trung tâm và tay hoặc chân vung ra ngoài. "Khi ngồi trên đu quay, sẽ có thêm một chút lực tác động lên bạn trên chiếc đu quay đó, khiến bạn cảm thấy bị kéo sang bên", Keane nói.

Các hành tinh và mặt trăng tự quay nên lực ly tâm khiến chúng phình ra ở xích đạo. Ảnh hưởng này có thể rất nhỏ. Trong hệ Mặt Trời, sao Mộc và sao Thổ là hai ví dụ tương đối dễ thấy. Nếu quan sát ảnh chụp toàn cảnh của các hành tinh khí khổng lồ này, người xem sẽ thấy chúng hơi bẹp và phần giữa phồng ra. Hình dạng bẹp của chúng dễ thấy hơn vì đây là những hành tinh quay nhanh nhất trong hệ Mặt Trời, Keane cho biết. Vật thể quay càng nhanh, lực ly tâm tác dụng lên nó càng lớn.

Hành tinh lùn Haumea có hình dạng gần giống quả trứng. Ảnh: Instituto de Astrofísica de Andalucía/NASA

Một ví dụ về tác động cực lớn của lực ly tâm là hành tinh lùn Haumea. Hành tinh lùn này nằm trong Vành đai Kuiper, một vùng không gian gồm những vật thể băng giá nằm ngoài quỹ đạo sao Hải Vương. Haumea lớn tương đương sao Diêm Vương nhưng quay rất nhanh, hoàn thành một vòng chỉ trong 4 tiếng. Nó quay nhanh đến mức biến thành hình dạng gần như quả trứng.

TIN MỚI CẬP NHẬT

Thế giới đối mặt với nguy cơ vượt ngưỡng 1,5 độ C theo Thỏa thuận Paris

Quốc tế  |  19:45 10/01/2025

Ngày 10/1, theo tờ Politico, cơ quan giám sát khí hậu Copernicus của Liên minh châu Âu xác nhận rằng năm 2024 là lần đầu tiên nhiệt độ trung bình toàn cầu trong 12 tháng liên tiếp vượt 1,6°C so với mức thời tiền công nghiệp.

Tiếp tục phát huy vai trò tiên phong của tuổi trẻ trong công tác chuyển đổi số

Chuyển đổi số  |  19:27 10/01/2025

Chiều 10/1, Đoàn Thanh niên cộng sản (TNCS) Hồ Chí Minh - Hội Liên hiệp Thanh niên tỉnh tổ chức hội nghị ra mắt Cổng thông tin điện tử Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Hà Nam; công bố Bộ Tư liệu trực quan tuyên truyền di tích lịch sử, danh lam, thắng cảnh trên địa bàn tỉnh; triển khai mạng lưới chia sẻ kiến thức cho thanh thiếu niên và phát động Cuộc thi trực tuyến Tìm hiểu lịch sử Đảng bộ tỉnh Hà Nam. Đồng chí Nguyễn Đức Vượng, TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh dự, phát biểu chỉ đạo.

Bộ CHQS tỉnh triển khai nhiệm vụ công tác Đảng, công tác chính trị năm 2025

Quốc phòng  |  18:37 10/01/2025

Đánh giá kết quả hoạt động công tác Đảng (CTĐ), công tác chính trị (CTCT) của lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh năm 2024 cho thấy: Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh đã bám sát yêu cầu, nhiệm vụ, tình hình địa phương, đơn vị, chủ động triển khai thực hiện hoàn thành toàn diện các mặt công tác và đạt kết quả thiết thực.

BÁO HÀ NAM ĐIỆN TỬ

Giấy phép xuất bản số 68/GP-BTTTT do Bộ Thông tin - Truyền thông cấp ngày 16/2/2017

Địa chỉ: Đình Tràng, phường Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam

Tổng Biên tập: Lê Hồng Kỳ

Điện thoại: (0226) 3852.773 - 3853.342 | Fax: (0226)3853.342

Email: baohanam.dientu@gmail.com

Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản.

DANH MỤC