Theo bản dịch nghĩa toàn văn tấm bia chùa Giầu từ chữ Hán, tên văn bia là “Ngô gia thị bi”, nghĩa là “Văn bia họ Ngô”. Nội dung văn bia ghi việc một nhà sư hiệu Viên tịch đại sa môn đã xin Phật tam thế cho phép mình từ am Đại Long chuyển về tiểu am ở thôn Mai (xã Đinh Xá, lộ Lợi Nhân) và nhà sư đã mất ở đó vào năm Hưng Long thứ 13 (1305) đời vua Trần Nhân Tông. Nhà sư họ Ngô, hiệu “Ngộ Không cư sĩ” – người đã cúng tiền ruộng để xây am - quyết định an táng nhà sư Viên tịch đại sa môn và dựng nhà tại đây. Năm Đại Trị thứ 8 đời vua Trần Dụ Tông tổ chức khuyên giáo các nơi cúng ruộng làm chùa nên trên nền am cũ nhiều người phát tâm công đức dựng chùa, khắc bia đá để mọi người được thụ trì kinh Phật. Phần cuối của tấm bia ghi họ tên những người cúng tiến ruộng ao.
Tấm bia cổ này từng bị vỡ làm 3 mảnh, sau đó đã được chắp lại bằng xi măng, trông khá nguyên vẹn. Bia cao 95cm, rộng 58cm, dày 12cm. Mặt trước bia có phần trán cao 13cm chạm một đôi rồng chầu vào bốn chữ viết thảo thành hai hàng dọc và hai hàng ngang (mỗi hàng hai chữ) là Đại Phúc Thông Minh (tôn quý có phúc lớn, sáng sủa, minh bạch). Theo các nhà nghiên cứu, kiểu bố cục này phổ biến trên nhiều bia thời Lý và thời Trần. Các hình chạm khắc trên bia cũng cho thấy nhiều nét mỹ thuật điển hình cho nửa sau đời Trần như hình rồng có dáng mập mạp, có tai và sừng chạc; hai dây hoa viền quanh bia uốn sóng đều đặn theo hình sin từ chân bia hướng lên rồi ngoắc ngọn vào nhau ở đỉnh bia, trong mỗi khúc uốn lại trổ ra một bông hoa lấp kín tạo bởi những guột móc toả về hai bên; phần dưới chân bia là một dãy chạm bẩy hình lá đề mà cạnh bị ấn khấc, xen kẽ phía trên là 6 hạt tròn nhọn đầu với những vạch cong như đang quay, trong lòng các lá đề được chạm cặp sừng vắt chéo hoặc có một hay ba tia bốc lên, đan xen là hạt tròn nhỏ nhọn đầu - là biểu hiện sự phát triển của thế giới, của vũ trụ.
Trong lòng bia là bức phù điêu chạm khắc một người ngồi ngai rồng, hai tay cầm hốt, đầu đội mũ bình thiên, mặc áo như kiểu long bào, phía sau đầu toả vòng hào quang, toàn thể ở trên một toà sen. Từ hình ảnh này, các nhà nghiên cứu đều thống nhất đây là hình ảnh vua Trần Nhân Tông – nhằm lưu lại sự kiện vua Trần Nhân Tông đã từng ngự giá về đây. Đây cũng là hình ảnh vua Việt Nam sớm nhất hiện nay được biết đến, là hình mẫu cho việc tạo tác các tượng vua và Ngọc Hoàng về sau này.
Bia chùa Giầu là một tấm bia quý vì mang cả giá trị thư tịch và nghệ thuật độc đáo. Cho đến nay chưa phát hiện được tấm bia nào có hình thức trang trí như tấm bia chùa Giầu. Vì vậy, đây là tấm bia duy nhất được phát hiện trên đất Hà Nam có giá trị nghiên cứu nhiều vấn đề về lịch sử, văn hóa thời Trần. Hiện nay, tấm bia được bảo quản khá tốt, nằm trong khuôn viên chùa Giầu trên bệ đá cao, có nhà bia che mưa nắng. Vừa qua, Bảo tàng Hà Nam đã tiến hành dập hoa văn, hình ảnh và chữ viết trên tấm bia chùa Giầu để phục vụ công tác lưu giữ, nghiên cứu và làm tư liệu mô phỏng, phục dựng phục vụ nhiệm vụ bảo tồn, bảo tàng và trưng bày hiện vật của Bảo tàng Hà Nam.
Ngày 2/12, tại thành phố Hưng Yên (Hưng Yên), Tổng Bí thư Tô Lâm và đại biểu Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên đã tiếp xúc cử tri sau Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV.
Tại Lễ tổng kết, trao giải Cuộc thi và khai mạc Triển lãm “Ảnh nghệ thuật Nam Định” năm 2024 tổ chức sáng 2/12 ở Trung tâm văn hóa Thanh thiến niên (tỉnh Nam Định), nhà báo Bùi Hữu Tuấn, nguyên Phó Tổng Biên tập Báo Hà Nam, Hội viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Hà Nam đã được trao giải Nhất với tác phẩm “Những thiếu nữ đồng chiêm”.
Làm việc với Tòa án nhân dân tối cao, sáng 2/12, tại Hà Nội, Chủ tịch nước Lương Cường đề nghị trong thời gian tới, ngành Tòa án cần tập trung thực hiện tốt nhiệm vụ trọng tâm, xây dựng cơ quan tinh-gọn-mạnh, hoạt động hiệu lực hiệu quả; gắn với nâng cao chất lượng, sức chiến đấu của cơ quan, tổ chức Đảng, tổ chức bộ máy tòa án các cấp.
BÁO HÀ NAM ĐIỆN TỬ
Giấy phép xuất bản số 68/GP-BTTTT do Bộ Thông tin - Truyền thông cấp ngày 16/2/2017
Địa chỉ: Đình Tràng, phường Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam
Tổng Biên tập: Lê Hồng Kỳ
Điện thoại: (0226) 3852.773 - 3853.342 | Fax: (0226)3853.342
Email: baohanam.dientu@gmail.com
Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản.