“Một miếng khi đói bằng một gói khi no”

Gần 2 năm đối diện với dịch bệnh Covid-19, một trong số những đối tượng chịu nhiều tác động tiêu cực nhất là HDVDL. Cả tỉnh Hà Nam có gần 30 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch, lữ hành, có trên 70 người được cấp thẻ hành nghề. Hầu hết các HDVDL phải ngừng việc, chờ đợi hết dịch đi làm tiếp hoặc chuyển đổi ngành nghề. Tuy nhiên, sau gần hai tháng triển khai thực hiện Quyết định 23, Sở Văn hoá - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) Hà Nam mới chỉ nhận được 3 hồ sơ của 3 HDVDL thuộc hai công ty kinh doanh dịch vụ du lịch lữ hành trong và ngoài tỉnh là đủ điều kiện…

Hơn 10 năm gắn bó với nghề HDVDL, anh Phan Văn Nam (sinh năm 1985) hai năm qua phải làm nhiều công việc để kiếm thêm thu nhập, vừa chờ đợi dịch bệnh đi qua để trở lại công việc tại Công ty cổ phần Thương mại và Dịch vụ Du lịch Thiên Ân (Nam Định). Anh Nam chia sẻ: “Công việc nào cũng có những thời điểm lên, xuống, thuận lợi và khó khăn. Nhưng với ngành du lịch, gần hai năm qua như con thuyền gặp bão, không thể ra khơi, tất cả các “thuỷ thủ” đều trong tư thế cầu mong trời yên bể lặng, dịch bệnh sớm qua mau để tất cả trở lại cuộc sống và công việc bình thường. Nhiều người không trụ vững được phải tìm kiếm công việc mới…”. 

Với Phan Văn Nam, cả năm 2020 chỉ đi tour được 2 lần, sau đó nghỉ dài. Sang năm 2021, dịch bệnh tiếp tục bùng phát, công việc của anh cũng ngừng trệ theo. Nam sắm ô tô chở khách thuê, nhưng vận tải mùa dịch cũng không ăn thua. Cuộc sống gặp nhiều khó khăn. Nam nói: “Bình thường, một HDVDL như em mỗi tháng kiếm được 10 triệu đồng. Nhưng giờ không có thu nhập buộc phải tìm cách kiếm việc làm khác. Rất may, em đủ điều kiện hoàn tất hồ sơ, gửi về  Sở VH-TT & DL Hà Nam để nhận hỗ trợ”. Số tiền trên 3,7 triệu đồng so với thu nhập của Nam trước đây không phải nhiều, nhưng nó rất có ý nghĩa với anh lúc này. Nam cho biết: “Một miếng khi đói bằng một gói khi no. Lúc khó khăn nhất Chính phủ hỗ trợ chúng em, tạo điều kiện để giải quyết một phần khó khăn của cuộc sống lúc này. Ai cũng mong mỏi lắm chứ! Nhiều đồng nghiệp của em không đủ điều kiện hưởng hỗ trợ, họ rất buồn chị ạ!”. 

Còn HDVDL Nguyễn Thuý Đạt, chị cũng đủ điều kiện để nhận hỗ trợ. Tuy nhiên, điều chị mong mỏi nhất lúc này là dịch bệnh sớm qua mau để các đồng nghiệp của chị được đi làm. Doanh nghiệp nơi Đạt làm việc cho HDVDL nghỉ làm từ cuối tháng 4, khi dịch bệnh Covid-19 bùng phát tại Hà Nam. Bắt đầu từ tháng 5 trở đi, hầu hết anh em làm HDVDL trong công ty đều phải ngừng việc, ở nhà chờ đợi…

Có thể xếp họ vào nhóm đối tượng lao động tự do?

Theo Quyết định 23 của Thủ tướng Chính phủ về việc hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 từ tháng 5 đến hết tháng 12 năm 2021, HDVDL là một trong 12 nhóm đối tượng được hưởng hỗ trợ một lần với mức 3.710.000 đồng/người. Điều kiện để HDVDL được hưởng hỗ trợ theo quyết định này phải có thẻ HDVDL theo quy định của Luật Du lịch. Thứ hai, phải có hợp đồng lao động với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành hoặc doanh nghiệp cung cấp dịch vụ HDVDL hoặc là hội viên của tổ chức xã hội – nghề nghiệp về hướng dẫn du lịch đối với HDVDL quốc tế và HDVDL nội địa; có phân công của tổ chức, cá nhân quản lý khu du lịch, điểm du lịch đối với HDVDL tại điểm. 

Theo cán bộ Phòng Quản lý Du lịch, Sở VH-TT&DL, hồ sơ đề nghị hưởng hỗ trợ đối với HDVDL rất đơn giản, chỉ cần bản sao hợp đồng lao động với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch lữ hành hoặc doanh nghiệp cung cấp dịch vụ HDVDL có hiệu lực trong thời gian từ ngày 01/ 01/2020 đến thời hạn nộp hồ sơ; Thẻ hội viên của tổ chức xã hội – nghề nghiệp về hướng dẫn du lịch. Trên thực tế, để đáp ứng được đủ hai yêu cầu này lại rất khó với nhiều HDVDL.

Chị Nguyễn Thúy Đạt, HDVDL, Công ty xây dựng Xuân Trường cho biết: Số HDVDL đang làm việc ở công ty có tới 15 người nhưng chỉ có 4 người đủ đáp ứng các điều kiện này vì có thẻ HDVDL, số còn lại không đủ điều kiện làm hồ sơ do không có thẻ HDVDL, không giữ được hợp đồng với đơn vị sử dụng lao động là các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành…  Yêu cầu đầu tiên của hồ sơ về thẻ HDVDL của đối tượng còn đáp ứng thêm tiêu chí, thẻ còn hạn. Thực tế, có nhiều HDVDL có thẻ nhưng lại không còn hạn nên không thể làm hồ sơ. 

Việc tiếp cận thông tin về gói hỗ trợ người lao động gặp khó do đại dịch Covid-19 theo Quyết định 23 đối với HDVDL không khó khăn vì “hầu hết các HDVDL đều làm việc theo phường, hội, việc thông tin cho nhau về chính sách an sinh này rất thuận lợi. Chỉ có điều, cũng vì đặc thù công việc, nhiều HDVDL làm thời vụ cho các công ty du lịch lữ hành không có giao kết hợp đồng, làm theo tour tuyến chứ không gắn bó lâu dài với công ty du lịch nào. Do vậy, khi tiếp cận gói hỗ trợ này, có quá nhiều HDVDL không thể đáp ứng tiêu chí”- HDVDL  Nguyễn Thuý Đạt cho biết.

Mong mỏi nhận được hỗ trợ của Chính phủ lúc khó khăn này thực tế được nhiều HDVDL kỳ vọng. Khi Quyết định 23 ra đời, sự hỗ trợ này được coi là “phao cứu sinh” đối với nhiều đối tượng lao động gặp khó do Covid-19, trong đó có hàng vạn HDVDL trên cả nước, nhưng trên thực tế, tiếp cận gói hỗ trợ này  không phải ai cũng đủ điều kiện để hưởng. Mong mỏi là vậy, nhưng được nhận hỗ trợ hay không còn tuỳ vào quy định. 

Đại diện một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành cho biết, HDVDL khó có thể tiếp cận hết gói hỗ trợ này vì không đáp ứng điều kiện. Thực tế, không có doanh nghiệp du lịch nào ký hợp đồng dài hạn với tất cả các HDVDL làm việc theo tour tuyến của mình. Họ chỉ chọn những người tốt nhất, thực sự gắn bó với doanh nghiệp. Hơn nữa, không phải địa phương nào cũng có chi hội nghề nghiệp này để hội viên sinh hoạt nên tiếp tục là cái khó… 

Để có thêm nhiều người đã từng làm công việc HDVDL, nhưng do một lý do nào đó không được công nhận theo quy định, mà hiện nay họ thực sự không có thu nhập từ nguồn khác để được tiếp cận gói hỗ trợ này. Cơ quan chức năng  xem xét đề xuất đưa họ vào đối tượng lao động tự do để họ có cơ hội được hưởng trợ cấp, thuộc diện  “Làm công việc thuộc một số lĩnh vực ngành nghề phải tạm ngừng hoạt động theo chỉ đạo của UBND cấp tỉnh quy định”. Chỉ cần họ có hợp đồng đi tour cho doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh dịch vụ du lịch, lữ hành cũng được chấp nhận. Có như vậy, chính sách của Đảng và Nhà nước mới thực sự đến với mọi đối tượng khó khăn khi dịch bệnh vẫn còn phức tạp.