Những mô hình hiệu quả

Từ năm 2007, nhiều địa phương trên địa bàn huyện Lý Nhân đã có những "Đoạn đường nông dân tự quản", điển hình như xã Công Lý, Nhân Đạo, Nhân Nghĩa, Hòa Hậu… Sau hơn 10 năm triển khai mô hình "Đoạn đường nông dân tự quản", đến nay, các chi hội nông dân ở Lý Nhân đã xây dựng được 245 đoạn đường nông dân tự quản. Các chi hội đã chủ động, tích cực vận động hội viên đóng góp mua bóng đèn, dây điện để thắp sáng đường làng, ngõ xóm và định kỳ làm tổng vệ sinh môi trường. Bà Lê Thị Hòa, người dân thôn Phú Đa, xã Công Lý cho biết: Hội viên trong chi hội nông dân luôn tích cực tuyên truyền, tổ chức nhiều buổi nói chuyện để bà con hiểu, chung tay góp sức vì cộng đồng. Nhờ vậy, mỗi người dân chúng tôi đều tự ý thức trong việc giữ gìn vệ sinh chung, rác thải được tập kết đúng nơi quy định, không còn tình trạng xả rác tự phát như trước.

Từ năm 2014, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh đã thành lập điểm mô hình "Tổ phụ nữ tự quản ngõ phố xanh - sạch - đẹp" tại phường Lương Khánh Thiện (thành phố Phủ Lý) với mục đích vận động gia đình hội viên phụ nữ giữ gìn vệ sinh môi trường, thu gom và phân loại rác thải tại hộ gia đình, góp phần thực hiện có hiệu quả tiêu chí "sạch nhà, sạch ngõ". Các thành viên tham gia mô hình đã ký cam kết thực hiện và vận động người dân trên địa bàn không vứt rác, đổ nước thải ra nơi công cộng; hạn chế sử dụng túi ni lông; không lấn chiếm lòng đường, vỉa hè; tham gia quét dọn đường, ngõ phố; thu gom, xử lý rác thải, khơi cống rãnh 1 lần/tháng; thực hiện phân loại rác thải tại nhà... Đầu năm 2017, Hội Phụ nữ phường Hai Bà Trưng (TP. Phủ Lý) cũng đã tổ chức triển khai gắn biển "Đoạn đường phụ nữ tự quản" trên 2 tuyến đường, phố gồm: đường Trần Thị Phúc và phố Nguyễn Du nằm trên địa bàn của 5 tổ dân phố 1, 2, 6, 10 và 11. Nhận thức rõ trách nhiệm được giao, 5 chi hội phụ nữ thuộc 5 tổ dân phố này luôn tích cực tuyên truyền, vận động cán bộ, hội viên và nhân dân nêu cao vai trò, ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường chung, không lấn chiếm vỉa hè, lòng, lề đường để kinh doanh buôn bán, đặt biển quảng cáo phải đúng nơi quy định, không vứt rác bừa bãi, giữ gìn trật tự kỷ cương, nếp sống văn hóa, văn minh đô thị, xây dựng người thành phố văn minh, thanh lịch…

Để phong trào không mang tính hình thức

Bên cạnh những mặt tích cực, nhiều đoạn đường dù đã được các tổ chức đoàn thể đảm nhận quản lý, được gắn biển nhưng sự tự quản vẫn mang tính hình thức. Tại một số tuyến đường trên địa bàn thành phố Phủ Lý (đường Lê Lợi, Nguyễn Văn Trỗi, Lê Công Thanh…), tình trạng vứt rác bừa bãi, lấn chiếm lòng, lề đường để kinh doanh vẫn còn phổ biến. Ngay trên đường Lê Lợi (ngã tư giao với đường Biên Hòa), dù đã được gắn biển "Đoạn đường thanh niên tự quản", các tổ dân phố được công nhận là "Tổ dân phố văn hóa", nhưng ở đây thường xuyên tái diễn cảnh tượng rác thải tràn ra lòng đường, các hộ kinh doanh lấn chiếm vỉa hè làm nơi buôn bán và đỗ xe. Trên đường Nguyễn Văn Trỗi, các hộ dân kinh doanh quán ăn thường xuyên vứt rác ngay dưới lòng đường, tập kết vật liệu xây dựng lấn chiếm lối đi, trên cột điện, tủ điện và gốc cây nhếch nhác biển quảng cáo. Cách đó không xa, ở đoạn đường Bùi Văn Dị, dù đã được gắn biển "Đoạn đường thanh niên tự quản", nhưng ngay dưới tấm biển này là điểm tập kết xe rác và giấy quảng cáo bong tróc, đối diện là những hàng, quán ngang nhiên lấn chiếm vỉa hè. Nhiều người dân cho biết, tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường để kinh doanh diễn ra từ nhiều năm nay, ngay trong đợt cao điểm xây dựng tuyến phố văn minh đô thị, ngày ngày có đội kiểm tra, nhưng tình trạng trên vẫn tiếp diễn.

Theo đồng chí Ứng Thị Đảm, Phó Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND phường Hai Bà Trưng, một số tổ chức đoàn thể chưa thực sự quan tâm đến việc tự quản đoạn đường do mình đảm nhận, một phần do người phụ trách phải đảm đương nhiều việc cùng lúc nên khó sát sao, quản lý, chỉ khi tổ dân phố, phường phát động phong trào tổng vệ sinh hay trong những dịp đặc biệt (ngày lễ, ngày kỷ niệm, Tết…), các tổ chức đoàn thể mới đứng ra vận động người dân tham gia. Bên cạnh đó, một số hộ dân còn vì lợi ích cá nhân mà bỏ qua lợi ích chung của cộng đồng. Nhiều tuyến đường mặc dù đã được đầu tư nâng cấp cải tạo, duy tu thường xuyên nhưng vẫn thiếu đồng bộ, chưa bảo đảm theo quy trình, tiêu chuẩn kỹ thuật, vỉa hè nhiều chỗ bị xuống cấp.

Phải khẳng định rằng, tuyến đường tự quản ra đời không chỉ đẩy mạnh phong trào giữ gìn vệ sinh môi trường, trật tự đô thị, mà còn góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của mỗi cá nhân, đoàn thể với phong trào chung của địa phương. Thực tế, có những nơi, những địa bàn, khi các tuyến đường được gắn biển "tự quản", cùng với sự vào cuộc tích cực của các đoàn thể, tổ chức và sự tận tâm của nhiều cá nhân, thì sự chuyển biến về ý thức của cộng đồng rất rõ nét. Người dân có trách nhiệm hơn trong việc giữ gìn tuyến phố, khu dân cư sạch, đẹp…

Tuy nhiên, để mô hình này không rơi vào hình thức, đòi hỏi sự vào cuộc tích cực hơn nữa của các tổ chức đoàn thể ở cơ sở và sự đồng tình, ủng hộ của người dân. Đồng thời, việc lựa chọn đoạn đường để thực hiện tự quản cần có sự bàn bạc thống nhất trong cấp ủy, chính quyền và các tổ chức đoàn thể để việc thực hiện đạt hiệu quả bền vững, tránh tình trạng chạy theo phong trào.

Thanh Vân