Nhằm chủ động phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả với tội phạm, tệ nạn ma túy (TNMT), Ban Chỉ đạo (BCĐ) phòng, chống tội phạm (PCTP), tệ nạn xã hội (TNXH) và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (ANTQ) tỉnh triển khai kế hoạch xây dựng mô hình “Xã, phường, thị trấn không ma túy”. Để mô hình đạt hiệu quả cao, tạo sự lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng đòi hỏi sự vào cuộc, chung tay nỗ lực của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân, góp phần giữ vững an ninh trật tự (ANTT), kéo giảm TNXH ở từng địa bàn cơ sở.

Theo thống kê, năm 2024, lực lượng công an toàn tỉnh đã phát hiện, đấu tranh triệt phá 17 đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy; phát hiện, bắt giữ, khởi tố 471 vụ, 637 đối tượng mua bán, vận chuyển, tàng trữ, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, thu giữ 806,1 gam hêrôin, 3,638kg và 25.912 viên ma túy tổng hợp và các tang vật liên quan. Có được kết quả đó, thời gian qua, Công an tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc công an các đơn vị, địa phương thực hiện quyết liệt, toàn diện công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, TNMT, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, vừa cấp bách, vừa thường xuyên, lâu dài. Theo đó, lực lượng công an toàn tỉnh đã triển khai các đợt cao điểm tập trung triệt xóa các điểm, tụ điểm, đường dây, ổ nhóm, đối tượng mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy, nhất là các đối tượng ở tỉnh ngoài vào địa bàn hoạt động. Áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để chủ động phòng ngừa, phát hiện, điều tra khám phá, triệt xóa các đường dây, điểm phức tạp về ma túy; kiên quyết không để hình thành điểm, tụ điểm, địa bàn phức tạp mới gây bức xúc trong nhân dân. Đồng thời, tăng cường phối hợp với các ngành, đoàn thể, địa phương đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân, nhất là với nhóm có nguy cơ cao (thanh niên, học sinh, sinh viên) về tác hại, hệ lụy khôn lường của ma túy, từ đó chủ động đề cao ý thức cảnh giác và cách thức phòng ngừa, đấu tranh phù hợp.

Mặc dù công tác đấu tranh với tội phạm, TNMT thời gian qua đã đạt một số kết quả khả quan song tình hình tội phạm ma túy trên địa bàn vẫn còn diễn biến phức tạp, số người nghiện ngày càng có xu hướng gia tăng. Điều đáng lo ngại hơn, trong số các chuyên án, đường dây ma túy lực lượng chức năng đấu tranh, triệt xóa, bóc gỡ có nhiều chuyên án, đường dây trên không gian mạng. Điều này cho thấy tội phạm ma túy đã và đang triệt để lợi dụng công nghệ cao để gia tăng hoạt động, dẫn đến tình hình phạm tội diễn biến phức tạp, phương thức thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, khó phát hiện, gây nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng trong đấu tranh, truy bắt. Theo ngành chức năng, nguyên nhân chính dẫn đến tội phạm ma túy gia tăng là do việc mua bán trái phép chất ma túy mang lại nhiều lợi nhuận, nên mặc dù pháp luật trừng trị rất nghiêm nhưng nhiều đối tượng vẫn bất chấp hậu quả, tìm mọi cách hoạt động nhằm mục đích kiếm lời phi pháp. Bên cạnh đó, tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường, lối sống thực dụng, văn hóa phẩm có nội dung bạo lực, đồi trụy tác động đến giới trẻ; tình trạng thiếu việc làm, việc quản lý, giáo dục con em của gia đình, nhà trường và xã hội chưa chặt chẽ, thiếu đồng bộ, quan hệ tình cảm trong gia đình và xã hội bị tác động trước những tiêu cực của xã hội làm cho giới trẻ dễ bị sa ngã vào TNXH, nhất là ma túy. Một số cấp ủy, chính quyền chưa thực sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt, chưa xác định công tác phòng chống, kiểm soát ma túy là nhiệm vụ trọng tâm hoặc cho rằng, công tác phòng chống ma túy là nhiệm vụ, trách nhiệm của cơ quan chuyên trách. Bên cạnh đó, công tác giúp đỡ người sau cai, người nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng có nơi chưa được quan tâm, vẫn còn tư tưởng kỳ thị, xa lánh người nghiện; hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm cho người nghiện sau cai đạt hiệu quả thấp, dẫn đến số người sử dụng ma túy và số người nghiện ma túy có chiều hướng gia tăng, gây áp lực không nhỏ đến công tác phòng, chống tội phạm ma túy, tiềm ẩn nguy cơ cao phạm tội về ma túy và các tội phạm khác.

Thực hiện Kế hoạch số 483/KH – BCA-C04 của Bộ Công an về cao điểm tổng rà soát, phát hiện, thống kê, quản lý người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy, người bị quản lý sau cai nghiện ma túy và đấu tranh triệt xóa điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy, thời gian qua, Công an tỉnh đã tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp phù hợp để mở các đợt cao điểm, từ công tác tham mưu, lãnh đạo, chỉ đạo đến việc theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn rà soát, thống kê, đấu tranh bảo đảm thống nhất, xuyên suốt từ tỉnh đến cơ sở. Nổi bật, Công an tỉnh đã tham mưu Ban Thường vụ (BTV) Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 37 – CT/TU ngày 21/10/2024 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy, người bị quản lý sau cai nghiện ma túy và đấu tranh, triệt xóa điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy; tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số  2378/KH-UBND ngày 13/11/2024 về thực hiện Chỉ thị số 37-CT/TU của BTV Tỉnh ủy.

Để tập trung giải quyết tình hình tội phạm, TNMT, Đảng ủy, Giám đốc Công an tỉnh đã ban hành gần 30 kế hoạch, công văn, thông báo, phiếu nhắc việc để hướng dẫn, đôn đốc công an các đơn vị, địa phương triển khai kế hoạch thực hiện đợt cao điểm tổng rà soát, phát hiện, quản lý người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy, người quản lý sau cai nghiện ma túy và đấu tranh, triệt xóa điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy; đồng thời tổ chức nhiều hội nghị đánh giá tiến độ theo từng giai đoạn cụ thể. Theo đó, kế hoạch được chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 (từ ngày 15/10 đến ngày 15/11/2024) thực hiện tổng rà soát, phát hiện, thống kê, lập hồ sơ quản lý và chuẩn bị các điều kiện cần thiết; giai đoạn 2 (từ ngày 15/11/2024 đến ngày 15/5/2025), công an các đơn vị, địa phương đồng loạt tổ chức áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định và xử lý triệt để các hành vi phạm tội về ma túy.

Trên cơ sở kế hoạch đợt cao điểm, với mục tiêu đánh giá đúng thực trạng tình hình người nghiện ma túy, người sử dụng ma túy trái phép, người quản lý sau cai nghiện ma túy; các điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy, công an các đơn vị, địa phương phân công lực lượng để tổ chức triển khai thực hiện cụ thể, với phương châm “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ kết quả”, đặc biệt là phát huy vai trò, trách nhiệm của lực lượng công an xã, phường, thị trấn trong việc rà soát, thống kê, quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy. Triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để đấu tranh, triệt xóa, vô hiệu hóa các điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy. Tham mưu với cấp ủy, chính quyền xây dựng kế hoạch, chương trình hành động huy động sự vào cuộc của các cấp, ngành, tổ chức chính trị - xã hội và toàn dân cùng chung tay với lực lượng công an đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực cung cấp thông tin, tố giác tội phạm về ma túy. Công an tỉnh thiết lập, thông báo rộng rãi đến nhân dân các số điện thoại “đường dây nóng”; ký kết chương trình với tổ chức đoàn thanh niên trong tuyên truyền, hỗ trợ, hướng dẫn nhân dân các bước kiến nghị, phản ánh ANTT, tội phạm, TNMT trên ứng dụng VNeID; thành lập nhóm “Giảm nguồn cầu ma túy Hà Nam” trên ứng dụng Signet để trực tiếp theo dõi, chỉ đạo. Bên cạnh đó, chỉ đạo công an cấp xã thường xuyên cập nhật dữ liệu trên phần mềm quản lý đối tượng và cập nhật biến động cư trú trên hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư bảo đảm dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống”. Mặt khác, thành lập 6 tổ công tác tổ chức test nhanh ma túy đồng loạt đối với số người đang điều trị bằng thuốc Methadone tại các trung tâm y tế trên địa bàn.

Với nhiều giải pháp đồng bộ, hữu hiệu, theo đúng phương châm “rà soát, phát hiện, thống kê, báo cáo số liệu chính xác, trung thực”, sau khi thực hiện giai đoạn 1 đợt tổng rà soát, Công an tỉnh đã phát hiện, bổ sung mới 4.037 trường hợp người nghiện, người thuộc diện quản lý sau cai nghiện và nghi nghiện, nghi sử dụng ma túy; bổ sung 9 điểm phức tạp; 65 điểm nguy cơ phức tạp; 34 đối tượng bán lẻ; phát hiện, bắt 42 vụ với 67 đối tượng phạm tội về ma túy. Lực lượng công an và các cơ quan liên quan đã phối hợp xác định tình trạng nghiện đối với 88 người, lập 78 hồ sơ cai nghiện bắt buộc.

Nhằm huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia công tác phòng, chống tội phạm và TNMT, Công an tỉnh đã tham mưu BCĐ phòng, chống tội phạm, TNXH và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ tỉnh ban hành Kế hoạch số 11/KH-BCĐ ngày 13/1/2025 về xây dựng mô hình “xã, phường, thị trấn không ma túy” trên địa bàn tỉnh. Mục tiêu của mô hình là 100% người nghiện ma túy trên địa bàn có hồ sơ quản lý và được áp dụng các hình thức cai nghiện phù hợp; 100% người sử dụng trái phép ma túy, người quản lý sau cai nghiện được lập hồ sơ quản lý, theo dõi chặt chẽ, định kỳ và đột xuất được xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể theo quy định; 100% đại diện hộ gia đình, tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục, cán bộ, công nhân viên, học sinh, sinh viên và người lao động trên địa bàn cam kết không vi phạm pháp luật về ma túy và tự nguyện hợp tác với các lực lượng chức năng trong công tác phòng, chống ma túy; kiềm chế hoặc làm giảm số người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy so với thời điểm trước khi xây dựng địa phương không ma túy; phát hiện kịp thời số người sử dụng trái phép chất ma túy, người quản lý sau cai nghiện tái nghiện, tái sử dụng trái phép chất ma túy để có biện pháp phòng ngừa, xử lý kịp thời; không để sót, lọt đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy gây ra các vụ việc, vụ án rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc các vụ việc do hành vi sử dụng trái phép chất ma túy gây ra; xây dựng, duy trì hoạt động hiệu quả ít nhất 1 mô hình về phòng chống tội phạm, TNMT trên địa bàn. Về lộ trình, thời gian thực hiện, trong năm 2025, mỗi huyện, thị xã, thành phố đăng ký tối thiểu 20% đơn vị cấp xã đạt không ma túy, phấn đấu hằng năm, mỗi huyện, thị xã, thành phố xây dựng mới trên 20% xã, phường, thị trấn đạt không ma túy.

Để mô hình “Xã, phường, thị trấn không ma túy” đi vào thực chất, hiệu quả, rất cần sự vào cuộc đồng bộ, hiệu quả của cấp ủy, chính quyền cơ sở, nòng cốt là lực lượng công an xã trong việc nắm bắt, phân tích, dự báo tình hình. Tích cực phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân tham gia phòng, chống ma túy; chú trọng tuyên truyền cho thanh, thiếu niên, học sinh, sinh viên...; đẩy mạnh các phong trào và nhân rộng những điển hình về phòng, chống tội phạm, TNMT trên địa bàn; quản lý chặt chẽ các cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT, như: nhà hàng, nhà nghỉ, khách sạn, quán karaoke… để phòng ngừa, kịp thời phát hiện, ngăn chặn tội phạm lợi dụng tổ chức mua bán và sử dụng trái phép chất ma túy. Công an tỉnh tiếp tục chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương tiến hành rà soát, thống kê các điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy để xây dựng kế hoạch đấu tranh triệt xóa. Phối hợp chặt chẽ với ngành kiểm sát, tòa án trong điều tra, truy tố, xét xử, xử lý tội phạm về ma túy.

Công tác phòng, chống tội phạm, TNMT là nhiệm vụ hết sức quan trọng, đòi hỏi các cấp, ngành, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh cần nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm, vào cuộc với tinh thần quyết tâm, quyết liệt, cùng với các lực lượng chức năng từng bước đẩy lùi, ngăn chặn tội phạm và TNMT, góp phần bảo đảm ANTT, tạo điều kiện thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Thực hiện: Trần Ích Thiết kế: Đức Huy