Hiện nay, mạng xã hội đang là một trong những kênh thông tin có khả năng lan truyền thông tin rất nhanh, góp phần cùng các kênh truyền thông, báo chí chính thống thông tin đúng đắn, kịp thời các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước; về tình hình chính trị, kinh tế và mọi mặt đời sống xã hội. Song, bên cạnh tính ưu việt đó, trên mạng xã hội - nhất là những trang mạng xã hội có máy chủ đặt ở nước ngoài, hiện vẫn có rất nhiều thông tin với các nội dung tiêu cực, phản cảm; thông tin xuyên tạc, nói xấu, bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của tổ chức, cá nhân; thông tin độc hại vi phạm thuần phong mỹ tục Việt Nam; thông tin phản động kêu gọi kích động biểu tình, chống phá Nhà nước... vẫn được đăng tải, lan truyền trên mạng xã hội. Các thông tin này chủ yếu tồn tại trên các mạng xã hội nước ngoài nhưng vẫn gây nhiều hệ lụy cho an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; làm ảnh hưởng tới kinh tế - xã hội; gây tổn hại danh dự, nhân phẩm của tổ chức, cá nhân và gây hoài nghi, hoang mang trong dư luận xã hội.

Mới đây, trong thời điểm toàn hệ thống chính trị và nhân dân cả nước đang ra sức phòng, chống và khắc phục hậu quả cơn bão số 3 (Yagi), trên facebook đã xuất hiện một số tài khoản đăng tải nội dung thông tin, hình ảnh sai sự thật gây tâm lý lo sợ, hoang mang trong dư luận quần chúng nhân dân, đã được lực lượng chức năng kịp thời phát hiện, xử lý. Đơn cử, ngày 11/9/2024, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh) phát hiện tài khoản facebook “Q.N” đăng tải trên nhóm “Ship đồ ăn 24/24 Phủ Lý Hà Nam” với nội dung “thất thủ quá Thanh Liêm ơi”; tài khoản facebook “K.N” đăng tải bài viết trên trang cá nhân nội dung “Hà Nam thất thủ”, kèm theo 2 hình ảnh ngập lụt trên địa bàn thành phố Phủ Lý. Qua các biện pháp nghiệp vụ, lực lượng chức năng xác định đây đều là những thông tin sai sự thật, gây hoang mang, lo sợ trong dư luận. Tại cơ quan chức năng, 2 chủ tài khoản trên đã thừa nhận việc đăng tải thông tin, bình luận trên mạng xã hội facebook là sai sự thật; tự giác gỡ bỏ thông tin, bài viết, đồng thời cam kết không tái phạm... Việc kịp thời phát hiện, ngăn chặn sự phát tán của các thông tin giả, xấu, độc của lực lượng chức năng đã giúp ổn định tâm lý của nhân dân, góp phần quan trọng vào việc phòng, chống và khắc phục hậu quả mưa, lũ trên địa bàn tỉnh.

Thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực báo chí - truyền thông và thông tin điện tử, thời gian qua, Sở Thông tin và Truyền thông đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn, xử lý hiệu quả tình trạng thông tin giả, tin xấu, độc hại trên các mạng xã hội. Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông thường xuyên rà soát xu hướng thông tin trên các trang thông tin điện tử, mạng xã hội thông qua các hệ thống phần mềm Reputa, VNSocial… và thông tin của các cơ quan phối hợp; thực hiện xử lý tin giả, thông tin lừa đảo qua số điện thoại đường dây nóng. Kết quả rà soát được thống kê, báo cáo và xử lý định kỳ. Chỉ tính từ ngày 10/10 đến ngày 19/10/2024, Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông đã thực hiện rà soát 1.225 tin, bài đăng tải trên các trang thông tin đại chúng, mạng xã hội. Qua rà soát đã phát hiện 13 thông tin không tích cực, phát hiện 1 tài khoản facebook chia sẻ nhiều bài viết tiêu cực và tiếp nhận hàng chục cuộc gọi phản ánh các cuộc gọi lừa đảo làm thiệt hại tiền của người dân từ vài trăm nghìn đến vài chục triệu đồng qua đường dây nóng… Những thông tin trên được Thanh tra sở tiếp nhận, báo cáo, theo dõi và chuyển sang cơ quan chức năng xử lý khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự. Theo ông Lê Hồng Quang, Chánh Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông, xu hướng thông tin xấu, độc trên mạng xã hội hiện nay đang diễn biến khá phức tạp; các đối tượng lợi dụng các nền tảng mạng xã hội cho phép định danh không chính thống để sử dụng tài khoản ảo, nhóm kín nhằm phát tán tin giả, tin lừa đảo, tin rất độc hại. Để kịp thời phát hiện, rà soát những thông tin trên, bên cạnh sử dụng các phần mềm rà soát xu hướng thông tin, Sở Thông tin và Truyền thông đã thành lập Tổ phòng chống tin giả, phối hợp với Trung tâm Công nghệ thông tin, Phòng Thông tin, báo chí, xuất bản thường xuyên trực tiếp rà soát, đánh giá thông tin và có những hình thức xử lý đúng theo thẩm quyền. Đồng thời, nhằm nâng cao nhận thức của người dân về phòng, chống thông tin xấu, độc, sở đã tăng cường phối hợp tổ chức tuyên truyền cho người dân về cách nhận biết các hình thức lừa đảo trực tuyến, nhận biết các trang thông tin không chính thống; xây dựng nội dung tin nhắn gửi thông tin cảnh báo lừa đảo đến tất cả các số điện thoại tại Hà Nam…

Có thể thấy, để ngăn chặn, xử lý hiệu quả tình trạng thông tin giả, tin xấu, độc hại trên các nền tảng mạng xã hội, bên cạnh sự nỗ lực của các cơ quan quản lý Nhà nước, mỗi người sử dụng mạng xã hội cần tự trang bị các kiến thức cơ bản về nhận biết tin giả, tin xấu, độc và những hành vi vi phạm pháp luật khi hoạt động trên không gian mạng để có sự sàng lọc thông tin chính xác, có cách ứng xử phù hợp khi tiếp nhận thông tin bảo đảm đúng quy định pháp luật.