Là xã thuần nông, ngành nghề, tiểu thủ công nghiệp chưa phát triển, xã Văn Xá (Kim Bảng) gặp nhiều khó khăn trong xây dựng NTM nâng cao, trong đó có tiêu chí về y tế. Ông Chu Văn Quân, Chủ tịch UBND xã Văn Xá cho biết: Xác định đây là chỉ tiêu khó bởi nhận thức của một bộ phận người dân còn hạn chế, cộng với tâm lý chủ quan đối với sức khỏe nên không mặn mà với việc tham gia BHYT. Mức đóng BHYT tăng lên do mức lương cơ sở tăng cũng gây thêm khó khăn cho người dân ở các vùng nông thôn có thu nhập hạn chế. Do đó, việc phát triển người tham gia BHYT được đưa vào nghị quyết của đảng bộ và giao nhiệm vụ cụ thể cho các ngành, đoàn thể, các chi bộ. Yêu cầu cán bộ, công chức phụ trách các thôn chủ động phối hợp với trưởng thôn tới từng hộ gia đình rà soát những thành viên chưa tham gia để phân loại đối tượng, từ đó đưa ra các giải pháp thực hiện phù hợp, hiệu quả.

Bên cạnh đó, xã Văn Xá cũng hỗ trợ một số trường hợp khó khăn không thuộc diện được hỗ trợ của Nhà nước để người dân có điều kiện thuận lợi tiếp cận các dịch vụ y tế trong tình huống cần thiết, cũng như khuyến khích họ duy trì việc tham gia BHYT những năm tiếp theo. Đồng thời, đề nghị các nhà trường làm tốt công tác tuyên truyền, vận động thực hiện tốt BHYT học sinh; thường xuyên theo dõi danh sách những người tham gia BHYT do Bảo hiểm xã hội (BHXH) huyện gửi để nhắc nhở, vận động tái thẻ kịp thời, không để gián đoạn dẫn đến mất quyền lợi của người tham gia. Đồng thời, tranh thủ mọi nguồn lực để đầu tư xây dựng trạm y tế khang trang với đầy đủ các phòng chức năng, bảo đảm về nhân lực, trang thiết bị, đáp ứng tốt nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân địa phương. Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, hiện xã Văn Xá đã đạt yêu cầu về bao phủ BHYT trong xây dựng xã NTM nâng cao với tỷ lệ hơn 95% dân số, tương ứng với hơn 7.600 người tham gia BHYT, góp phần để xã tiếp tục nỗ lực, hoàn thành kế hoạch được công nhận xã NTM nâng cao trong thời gian tới.

Thực hiện tiêu chí về y tế trong Bộ tiêu chí xã NTM và NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 của Chính phủ là bài toán khó với nhiều địa phương do tỷ lệ bao phủ BHYT toàn dân luôn có sự biến động. Thực tế, không ít địa phương tại thời điểm xét công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu thì đạt tiêu chí về BHYT, nhưng thời gian sau lại tụt giảm. Nguyên nhân là do công tác lãnh đạo, chỉ đạo phát triển, mở rộng người tham gia BHYT ở một số địa phương chưa thực sự quyết liệt nên hiệu quả chưa cao; hoạt động của tổ chức dịch vụ thu có lúc, có nơi chưa bám sát địa bàn để vận động, tuyên truyền về chính sách. Để bảo đảm điều kiện đạt chuẩn, các xã vận động nguồn lực để hỗ trợ thẻ BHYT cho một số người dân khó khăn, nhưng sau khi thẻ hết hạn, họ không tiếp tục tham gia.

Đơn cử như tại xã Đức Lý (Lý Nhân) đạt chuẩn NTM kiểu mẫu vào năm 2021. Tuy nhiên, do nhiều lý do khách quan, sau khi đạt chuẩn, tỷ lệ bao phủ BHYT giảm dần; thời điểm cuối năm 2023 giảm còn 93,7% và đến tháng 9/2024, tỷ lệ này đã giảm xuống còn 89,4%. Ông Trần Việt Dũng, Phó Chủ tịch UBND xã Đức Lý cho biết: Mục tiêu của xã Đức Lý là nâng tỷ lệ này lên 95% vào cuối năm 2024, đồng nghĩa với việc sẽ phải phát triển thêm hơn 500 thẻ BHYT mới. Đây là một nhiệm vụ khó, tuy nhiên xã đã và đang tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHYT; giao chỉ tiêu và phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội và các ngành trong việc tuyên truyền, phối hợp tuyên truyền, giúp người dân được tiếp cận đầy đủ, kịp thời các thông tin về chính sách BHYT và thuận tiện trong việc đăng ký tham gia. Đồng thời, thường xuyên rà soát những thẻ BHYT gần hết hạn để nhắc nhở người dân tái thẻ, bảo đảm giữ vững số người đã tham gia.

Tỷ lệ bao phủ BHYT là tiêu chí dễ biến động, khó bền vững. Vì vậy, cần tăng cường hơn nữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền và sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị đối với việc thực hiện chính sách BHYT; chú trọng đổi mới công tác tuyên truyền phù hợp theo từng nhóm đối tượng nhằm nâng cao nhận thức cho người dân về vai trò, ý nghĩa, quyền lợi khi tham gia BHYT; có sự quan tâm phát triển kinh tế, tạo việc làm giúp người dân có thu nhập ổn định, từ đó họ mới tự nguyện và tích cực tham gia BHYT. Bên cạnh đó, ngành BHXH cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong tiếp nhận, giải quyết hồ sơ; phát triển mạng lưới đại lý thu BHYT tại cơ sở, tạo thuận lợi nhất cho người dân trong việc tiếp cận và tham gia BHYT; các cơ sở y tế cần quan tâm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, nhất là tuyến cơ sở, tạo niềm tin để người dân tham gia BHYT, góp phần bảo đảm an sinh xã hội bền vững.