Luật Đầu tư năm 2020 quy định, ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện là những ngành nghề mà khi thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh trong ngành nghề đó thì phải đáp ứng điều kiện cần thiết vì các lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội và sức khỏe của cộng đồng. Theo đó, trong danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện, đối với lĩnh vực công thương có hoạt động kinh doanh xăng dầu, khí; kinh doanh tiền chất thuốc nổ; dịch vụ giám định thương mại; kinh doanh rượu; kinh doanh thương mại đa cấp; kinh doanh vật liệu nổ công nghiệp; kinh doanh dịch vụ nổ mìn; kinh doanh phân bón vô cơ; kinh doanh than; kinh doanh khoáng sản; kinh doanh sản phẩm thuốc lá, nguyên liệu thuốc lá, máy móc thiết bị thuộc chuyên ngành thuốc lá; xuất khẩu gạo…

Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với các ngành nghề kinh doanh có điều kiện, tập trung đối với mặt hàng xăng dầu, rượu, thuốc lá, Sở Công thương thường xuyên cập nhật, nắm bắt tình hình hoạt động của các doanh nghiệp. Hằng năm, sở xây dựng các báo cáo định kỳ công tác quản lý nhà nước về kinh doanh xăng dầu, thuốc lá, rượu... Riêng với hoạt động kinh doanh xăng dầu, sở đề nghị các doanh nghiệp triển khai xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu theo quy định, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và gửi kế hoạch được phê duyệt về sở; đồng thời tham mưu UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo việc thực hiện quy định về hóa đơn điện tử và cung cấp dữ liệu hóa đơn điện tử theo quy định.

Sở cũng đã tham mưu UBND tỉnh ban hành quyết định kiện toàn ban chỉ đạo về bảo vệ an toàn các công trình xăng dầu tỉnh Hà Nam, thường xuyên thực hiện giám sát chất lượng, thời gian bán hàng, giá bán của các cửa hàng bán lẻ xăng dầu trên địa bàn tỉnh, không để xảy ra tình trạng dừng bán hàng không có lý do, gây thiếu hụt, đứt gãy nguồn cung xăng dầu.

6 tháng đầu năm 2024, sở đã hướng dẫn hồ sơ, thẩm định và cấp mới, cấp sửa đổi, bổ sung 28 giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ xăng dầu; chủ trì và phối hợp với các cơ quan có liên quan tiến hành thanh, kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động kinh doanh xăng dầu tại 2 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Kể từ khi triển khai Nghị định số 106/2017/NĐ-CP, ngày 14/9/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá về kinh doanh thuốc lá đến nay, Sở Công thương đã cấp 5 giấy phép bán buôn thuốc lá; phòng kinh tế và hạ tầng các huyện, thị xã, thành phố đã cấp 65 giấy phép bán lẻ thuốc lá cho các thương nhân.

Đối với hoạt động kinh doanh rượu, từ năm 2023 đến nay, Sở Công thương đã thực hiện cấp mới 2 giấy phép, cấp lại 2 giấy phép bán buôn rượu, nâng tổng số đơn vị được cấp giấy phép bán buôn rượu đến thời điểm này là 6 đơn vị. Ngoài ra, Sở Công thương cũng thường xuyên đôn đốc các doanh nghiệp có hoạt động vật liệu nổ công nghiệp báo cáo định kỳ kết quả thực hiện việc nổ mìn theo thiết kế được duyệt để khai thác khoáng sản…

Ông Lê Minh Ngọc, Trưởng phòng Quản lý thương mại (Sở Công thương) cho biết: Pháp luật Việt Nam quy định cá nhân có quyền tự do kinh doanh những ngành nghề mà pháp luật không cấm. Tuy nhiên, để hoạt động kinh doanh an toàn, một số ngành nghề kinh doanh cần đáp ứng những điều kiện kinh doanh nhất định. Thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với các ngành nghề kinh doanh có điều kiện thuộc ngành công thương, bên cạnh việc thẩm định, cấp giấy phép kinh doanh cho các đơn vị có đủ điều kiện, hằng năm, Sở Công thương Hà Nam còn đẩy mạnh công tác thanh, kiểm tra hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng có điều kiện. Riêng 6 tháng đầu năm 2024, sở đã tiến hành 3 cuộc kiểm tra chuyên ngành đối với 21 đơn vị hoạt động kinh doanh xăng dầu, hoạt động hóa chất, hoạt động khí dầu mỏ hóa lỏng.

Nhờ đẩy mạnh công tác tuyên truyền nên nhận thức của người dân, doanh nghiệp đối với hoạt động kinh doanh nhóm hàng có điều kiện được nâng lên. Qua kiểm tra cho thấy, doanh nghiệp cơ bản thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh mặt hàng có điều kiện.

Đối với Cục Quản lý thị trường tỉnh, thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, thời gian qua đã tích cực chỉ đạo các đơn vị trực thuộc theo dõi sát diễn biến thị trường, nắm chắc địa bàn, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động kinh doanh, vận chuyển xăng dầu, rượu, thuốc lá nhằm duy trì, bảo đảm đầy đủ nguồn xăng dầu cung ứng cho người dân, doanh nghiệp; góp phần ngăn chặn các vụ ngộ độc rượu, thuốc lá, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Hằng năm, cục đều xây dựng, triển khai kế hoạch thanh tra, kiểm tra chuyên đề đối với hoạt động kinh doanh xăng dầu, rượu, thuốc lá.

Kết quả kiểm tra 6 tháng đầu năm 2024 cho thấy, các vụ vi phạm liên quan đến hoạt động kinh doanh xăng dầu, rượu, thuốc lá đã có chiều hướng giảm. Cụ thể, qua kiểm tra 3 cơ sở kinh doanh rượu, thuốc lá, cục phát hiện, xử lý 2 cơ sở vi phạm, xử phạt vi phạm hành chính trên 102 triệu đồng với các hành vi vi phạm bị phát hiện là kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc ngành, nghề kinh doanh có điều kiện mà không có giấy phép kinh doanh theo quy định; kinh doanh hàng hoá nhập lậu.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý thị trường tỉnh cho biết: Những năm qua, Cục Quản lý thị trường tỉnh đã tập trung triển khai các văn bản chỉ đạo của Tổng Cục Quản lý thị trường, Bộ Công thương về kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật trong hoạt động kinh doanh xăng dầu, rượu, thuốc lá và tham mưu Ban Chỉ đạo 389 tỉnh ban hành văn bản về việc tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại đối với mặt hàng rượu, thuốc lá điếu… Cục đặc biệt chú trọng chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát; yêu cầu các tổ chức, cá nhân ký cam kết chấp hành nghiêm quy định pháp luật trong hoạt động kinh doanh mặt hàng có điều kiện.

Có thể thấy, với sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng chức năng, các hành vi vi phạm trong hoạt động kinh doanh mặt hàng có điều kiện đã có chiều hướng giảm đáng kể trong những năm gần đây. Các cửa hàng kinh doanh xăng dầu cơ bản duy trì hoạt động bình thường, chấp hành tốt việc xuất hóa đơn điện tử sau mỗi lần bán hàng, bán hàng đúng thời gian quy định, bảo đảm đầy đủ nguồn hàng phục vụ sản xuất, tiêu dùng. Các vụ buôn bán, vận chuyển trái phép thuốc lá, rượu được phát hiện, xử lý kịp thời, góp phần bảo vệ sức khoẻ người dân, nhất là trong các dịp lễ, Tết.