Những năm gần đây, hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh diễn ra khá sôi động ở nhiều lĩnh vực, ngành hàng. Thời điểm này, có khoảng 1.300 doanh nghiệp làm thủ tục hải quan tại Chi cục Hải quan Hà Nam. Các doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn chủ yếu là doanh nghiệp chế xuất, gia công trong các khu công nghiệp của tỉnh. Phần lớn doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất hàng điện tử, may mặc, linh kiện ô tô, xe máy, thức ăn chăn nuôi…

Theo đánh giá của Chi cục Hải quan Hà Nam, tình hình hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại qua các khu, cụm công nghiệp của tỉnh thời gian qua chưa có diễn biến phức tạp nhưng vẫn có những nguy cơ doanh nghiệp lợi dụng về chính sách thuế và thông quan điện tử để buôn lậu và gian lận thương mại...

Trên cơ sở xác định rõ những nguy cơ tiềm ẩn, Chi cục Hải quan Hà Nam đã tăng cường các biện pháp kiểm tra, giám sát hoạt động xuất nhập khẩu. Đồng thời triển khai thực hiện nghiêm các văn bản chỉ đạo của Tổng cục Hải quan về thực hiện kế hoạch chống buôn lậu, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ; thực hiện công tác kiểm soát hải quan đối với hàng giả; đẩy mạnh phòng, chống ma túy ngành hải quan; tăng cường các biện pháp thu thập thông tin, nắm bắt tình hình, tuần tra, kiểm soát, xác định địa bàn, tuyến trọng điểm, mặt hàng trọng điểm, có tính rủi ro cao.

Hằng năm, Chi cục Hải quan Hà Nam đều tích cực phối hợp với các ngành chức năng nắm bắt tình hình, giám sát, phòng chống, ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng thuộc nhóm hàng xăng dầu, tôm hùm đất, dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, dược liệu, thuốc y học cổ truyền; chú trọng kiểm tra các mặt hàng nhạy cảm và các mặt hàng xuất khẩu hoàn thuế giá trị gia tăng mà doanh nghiệp dễ lợi dụng để gian lận thương mại; tập trung kiểm tra các lô hàng và doanh nghiệp mà hệ thống quản lý rủi ro xác định. Để đánh giá mức độ chấp hành pháp luật của doanh nghiệp xuất nhập khẩu, Chi cục Hải quan Hà Nam tăng tần suất kiểm tra ngẫu nhiên một số lô hàng tại thời điểm đăng ký tờ khai có nghi ngờ hoặc doanh nghiệp lần đầu làm thủ tục, doanh nghiệp từ tỉnh khác đến làm thủ tục tại chi cục.

Ông Lê Việt Thắng, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Hà Nam cho biết: Để làm tốt công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, thời gian qua, chi cục đã quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động quần chúng nhân dân không tham gia buôn lậu, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng; tăng cường công tác nắm bắt, thu thập thông tin dữ liệu phục vụ cho việc xác định tiêu chí kiểm tra thực tế hàng hóa. Thời gian này, chi cục đang đẩy mạnh tuyên truyền, thực hiện nghiêm các quy định về quy trình thủ tục hải quan; kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc tuân thủ chính sách quản lý hàng hóa và các quy định khác của pháp luật đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu là các loại tiền chất nằm trong danh mục ma tuý và tiền chất do Chính phủ ban hành; tăng cường tuần tra, kiểm soát địa bàn trọng điểm, nắm tình hình các đối tượng liên quan đến tội phạm ma túy để có phương án, biện pháp đấu tranh, kiểm soát hiệu quả. Cùng với đó, tăng cường kiểm soát các hoạt động buôn bán, vận chuyển trái phép các loại động thực vật hoang dã mới được bổ sung vào Công ước CITES về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp.

Theo thống kê, từ đầu năm 2024 đến nay, Chi cục Hải quan Hà Nam đã phát hiện, xử lý trên 60 vụ vi phạm, xử phạt hành chính số tiền trên 300 triệu đồng. Các lỗi xử phạt chủ yếu là vi phạm quy định về thời hạn làm thủ tục hải quan, nộp hồ sơ thuế (khai, nộp, xuất trình, cung cấp thông tin hồ sơ hải quan chưa đúng quy định; không xử lý đúng thời hạn quy định đối với nguyên liệu, vật tư dư thừa, phế liệu, phế phẩm, máy móc, thiết bị thuê, mượn và sản phẩm gia công khi hợp đồng gia công kết thúc hoặc hết hiệu lực); vi phạm quy định về khai hải quan (khai sai so với thực tế về lượng hàng, tên hàng, chủng loại, chất lượng, trị giá hải quan, xuất xứ hàng hóa); vi phạm quy định về khai thuế dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp…

Điển hình mới đây là vụ việc Chi cục Hải quan Hà Nam phối hợp với Phòng Cảnh sát Kinh tế (Công an tỉnh) kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính một doanh nghiệp với số tiền xử phạt là 35 triệu đồng về hành vi doanh nghiệp đem phế liệu bao gồm khoảng 8 tấn nhôm, gỗ, giấy đi bán. Doanh nghiệp đã tự ý tiêu thụ hàng hóa đang chịu sự giám sát của hải quan mà không thực hiện mở tờ khai hải quan theo quy định.

Nhờ đẩy mạnh công tác tuyên truyền kết hợp tuần tra, kiểm soát, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa trên địa bàn tỉnh những năm gần đây tương đối ổn định. Nhấn mạnh về giải pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại trong thời gian tới, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Hà Nam Lê Việt Thắng cho biết: Trong thời gian tới, nhất là dịp cuối năm 2024 và Tết Nguyên đán 2025, dự báo tình hình gian lận thương mại, buôn lậu sẽ có nhiều diễn biến phức tạp. Chi cục Hải quan Hà Nam sẽ đẩy mạnh chống buôn lậu, gian lận thương mại thông qua công tác nghiệp vụ hải quan; tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại liên quan đến xuất xứ hàng hóa, ghi nhãn hàng hóa, sử dụng mã số vạch và quyền sở hữu trí tuệ; kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ nhằm phòng, chống việc vận chuyển, buôn bán trái phép hàng hóa và các chất ma túy thông qua hàng hóa xuất nhập khẩu mà chi cục làm thủ tục.

Cùng với đó, tăng cường công tác kiểm tra trị giá tính thuế; áp mã, thuế suất; kiểm tra thực tế hàng hóa về tên hàng, số lượng, chủng loại, trọng lượng của hàng hóa xuất nhập khẩu, chú ý hàng hóa nhập khẩu là máy móc, thiết bị nhập khẩu đã qua sử dụng, hóa chất, tiền chất.