Theo đánh giá của ngành chức năng, hầu hết các cơ sở kinh doanh mặt hàng rượu và thuốc lá trên địa bàn tỉnh có quy mô nhỏ lẻ, mặt hàng này được bày bán xen kẽ với nhiều sản phẩm hàng hóa khác. Tình trạng buôn bán rượu nhập lậu, thuốc lá điếu nhập lậu có diễn ra nhưng chưa nhiều, chưa phức tạp. Thực hiện công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh rượu, thuốc lá, thời gian qua, các ngành chức năng như: Sở Công thương, Cục Quản lý thị trường tỉnh đã thường xuyên cập nhật thông tin, làm tốt công tác quản lý địa bàn, kịp thời đôn đốc, nhắc nhở các cơ sở kinh doanh chấp hành đúng quy định của pháp luật, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Trong quá trình hoạt động kinh doanh, tất cả các cơ sở đều được cơ quan chức năng hướng dẫn thực hiện các quy định của pháp luật về kinh doanh rượu, thuốc lá và đa phần các cơ sở đã nghiêm chỉnh chấp hành.

Đối với Cục Quản lý thị trường tỉnh, thực hiện nhiệm vụ được giao, Cục tích cực chỉ đạo các đội quản lý thị trường trực thuộc theo dõi, nắm chắc địa bàn, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong sản xuất, kinh doanh, vận chuyển rượu giả, rượu, thuốc lá nhập lậu, không rõ nguồn gốc, xuất xứ nhằm bảo vệ sức khỏe, an toàn tính mạng người tiêu dùng, góp phần ngăn chặn các vụ ngộ độc rượu và thuốc lá xảy ra. Cục cũng thường xuyên tiến hành các cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên đề đối với hoạt động kinh doanh rượu, thuốc lá. Kết quả kiểm tra cho thấy, các vụ vi phạm liên quan đến hoạt động kinh doanh rượu, thuốc lá đã có chiều hướng giảm trong những năm gần đây. Riêng trong đợt kiểm tra chuyên đề hoạt động kinh doanh rượu, thuốc lá trong thời gian từ đầu năm 2022 đến hết tháng 9/2023, Cục phát hiện, xử lý 6 cơ sở vi phạm pháp luật trong tổng số 13 cơ sở được kiểm tra; xử phạt hành chính trên 41,2 triệu đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu là kinh doanh rượu, thuốc lá nhập lậu; hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Trao đổi về nội dung này, ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý thị trường tỉnh cho biết: Những năm qua, Cục Quản lý thị trường tỉnh đã tập trung triển khai các văn bản chỉ đạo của Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công thương về kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật trong hoạt động kinh doanh rượu, thuốc lá và tham mưu Ban Chỉ đạo 389 tỉnh ban hành văn bản về việc tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại đối với mặt hàng rượu, thuốc lá điếu… Với phương châm “Mỗi cán bộ, kiểm soát viên là một tuyên truyền viên”, Cục chỉ đạo các đơn vị trực thuộc chủ động kết hợp công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát. Đồng thời, yêu cầu các tổ chức, cá nhân ký cam kết không buôn bán, vận chuyển rượu, thuốc lá nhập lậu, kém chất lượng… Từ đó, giúp người dân nâng cao nhận thức, hiểu biết về pháp luật, thực hiện tốt các quy định liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, thời gian qua, Sở Công thương Hà Nam cũng đã tích cực tham mưu UBND tỉnh triển khai các nghị định của Chính phủ, quyết định của Bộ Công thương về kiểm tra, kiểm soát hoạt động sản xuất, kinh doanh rượu, thuốc lá. Cùng với đó, chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn cơ quan chuyên môn cấp huyện, UBND cấp xã thực hiện quản lý nhà nước về sản xuất, kinh doanh rượu, thuốc lá trên địa bàn theo thẩm quyền được phân cấp. Trong đó, chú trọng làm tốt công tác quản lý hoạt động sản xuất rượu thủ công, hướng dẫn các cơ sở bán lẻ rượu thực hiện nghiêm quy định của pháp luật về sản xuất, kinh doanh rượu. Sở cũng tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về an toàn thực phẩm, sản xuất rượu giả, sử dụng các nguyên liệu bị cấm để pha chế rượu, kinh doanh rượu, thuốc lá không rõ nguồn gốc, xuất xứ, vi phạm về nhãn hàng hóa nhằm bảo vệ sức khỏe, an toàn tính mạng người tiêu dùng.

Ông Trần Văn Sơn, Phó Giám đốc Sở Công thương cho biết: Qua kiểm tra cho thấy, nhờ đẩy mạnh công tác tuyên truyền nên số vụ vi phạm về kinh doanh rượu, thuốc lá nhập lậu giảm nhiều so với trước đây. Tuy nhiên, đối với việc sản xuất rượu thủ công, đa phần các hộ chưa thực hiện thủ tục cấp giấy phép kinh doanh theo quy định. Số lượng cơ sở bán lẻ rượu được cấp phép còn ít do các cơ sở chủ yếu bán tại cửa hàng tạp hóa, xen kẽ với nhiều mặt hàng hóa khác. Phần lớn các hộ gia đình tự nấu rượu trong diện tích nhà ở của gia đình, quy mô nhỏ lẻ, nằm rải rác trong các khu dân cư nên công tác hướng dẫn, tuyên truyền, kiểm tra, giám sát của cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn.

Thực tế cho thấy, tình hình buôn bán, kinh doanh rượu, thuốc lá trên địa bàn vẫn còn nhiều vấn đề phức tạp. Vẫn còn những đối tượng lén lút buôn bán, vận chuyển rượu, thuốc lá ngoại nhập lậu từ bên ngoài vào mà lực lượng chức năng chưa kiểm soát hết được. Việc xử lý vi phạm hành chính với người kinh doanh nhỏ lẻ, bán đồ ăn nhanh, nước giải khát có bán kèm rượu, thuốc lá còn gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, Nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hiện vẫn chưa có quy định để xử lý hành vi vi phạm đối với thuốc lá thế hệ mới. Nhân lực, kinh phí, phương tiện phục vụ cho hoạt động nghiệp vụ của các đơn vị chức năng còn thiếu, chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu nhiệm vụ…

Từ những khó khăn, bất cập còn tồn tại, đòi hỏi lực lượng chức năng cần tăng cường hơn nữa công tác phối hợp trong hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm soát việc tuân thủ các điều kiện kinh doanh và xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh trái phép; tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức, hiểu biết về tác hại của việc sử dụng thuốc lá, rượu kém chất lượng cũng như trách nhiệm của người dân trong việc tham gia thực thi các quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá…Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024 đang đến gần, nhu cầu mua sắm, sử dụng mặt hàng rượu, thuốc lá sẽ tăng cao dịp trước, trong Tết. Hi vọng rằng, với sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng chức năng sẽ góp phần ngăn chặn kịp thời việc buôn bán, vận chuyển trái phép thuốc lá, rượu để bảo vệ sức khoẻ người dân.