Du lịch mạo hiểm được hiểu theo hai hình thức: Một là du lịch có tính chất mạo hiểm (soft adventures) gồm các hoạt động như đi bộ, leo núi trekking, dã ngoại, đi xe đạp, mô tô địa hình trên núi hiểm trở...; Hai là du lịch mạo hiểm (hard adventures) có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, rủi ro cao và có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng như thám hiểm hang động, lặn, lướt sóng, đu dây mạo hiểm, nhảy dù… Du lịch mạo hiểm là sự kết hợp giữa thỏa mãn nhu cầu khám phá giới hạn bản thân, thử thách chính mình và trải nghiệm văn hóa bản địa, chinh phục thiên nhiên… Do đó, du lịch mạo hiểm, du lịch khám phá là trào lưu mới được nhiều người ưa thích và phổ biến trong vài năm trở lại đây tại nước ta.

Là người thích dịch chuyển và khám phá, nên chị Phạm Minh Hải, một người làm công tác về truyền thông luôn sẵn sàng tâm thế cho những chuyến đi. Những chuyến du lịch khám phá, thậm chí mạo hiểm, phiêu lưu một chút có sức hấp dẫn kỳ lạ với chị. Bởi sau mỗi chuyến du lịch như vậy mang lại cho chị Minh Hải nhiều điều: “Tôi coi mỗi chuyến đi là một dịp để tôi rèn luyện khám phá được giới hạn của bản thân mình. Qua mỗi chuyến đi, tôi làm quen thêm với những người bạn mới, biết thêm được các vùng đất. Và qua những chuyến leo núi chinh phục đỉnh cao, vượt sông, vượt thác hoặc là thám hiểm hang động, rồi những chuyến đi bộ xuyên rừng... thì tôi hiểu được khả năng của mình đến đâu. Hơn hết là mình được sống những ngày trong đam mê, sở thích của bản thân, hít thở không khí trong lành của thiên nhiên, nạp thêm năng lượng”.

Tuy nhiên, không ít những vụ việc rủi ro đã xảy ra, mà mới đây nhất là vụ xe ô tô chở 4 du khách nước ngoài bị nước lũ bất ngờ đổ về làm lật xe gây tử vong khi đang đi khám phá khu suối tại huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng thêm một lần nữa dấy lên những lo ngại về sự an toàn khi đi du lịch khám phá, du lịch mạo hiểm.

Anh Nguyễn Tuấn Linh, Giám đốc Công ty Du lịch Mr Linh’s Adventures cho rằng, nguyên nhân của những tai nạn đáng tiếc này có rất nhiều yếu tố cả khách quan và chủ quan. Đây là loại hình du lịch mới và Việt Nam chưa có các quy định rõ ràng về hoạt động du lịch mạo hiểm. Bên cạnh đó, cùng với trào lưu du lịch tự do, tại nhiều điểm du lịch mạo hiểm, du khách đi tự phát, không có tổ chức, không tuân thủ chặt chẽ các quy định khi đi du lịch mạo hiểm. Cũng phải thẳng thắn nhìn nhận là công tác quản lý du lịch của chúng ta đã có nhiều bước tiến, nhưng cũng còn nhiều khía cạnh phải quan tâm, ví dụ công tác xử lý rủi ro của chúng ta chưa tốt, những chế tài chưa đủ mạnh khiến du lịch tự phát, du lịch chui vẫn len lỏi tồn tại.

Để du lịch mạo hiểm không trở thành du lịch rủi ro, theo anh Nguyễn Tuấn Linh, bên cạnh việc tăng cường sự quản lý của nhà nước thì các đơn vị tổ chức tour, tuyến, các đơn vị lữ hành cũng cần thể hiện trách nhiệm cộng đồng của mình. “Theo tôi, các đơn vị tổ chức loại hình du lịch này phải luôn cập nhật, trang bị kiến thức, kỹ năng và đào tạo chuyên môn cho các nhân viên của mình. Kiểm tra kỹ địa hình, có phương án dự phòng cứu hộ, cứu nạn và phổ biến các quy định bảo đảm an toàn cho du khách trong suốt thời gian tham gia chuyến du lịch. Nếu chúng ta làm tốt phương án tổ chức thì sẽ giảm rất nhiều rủi ro khi tổ chức. An toàn phải được đặt lên hàng đầu” – anh Nguyễn Tuấn Linh nhấn mạnh.

Còn về phía du khách, theo lời khuyên của các chuyên gia, bản thân mỗi du khách hãy là khách du lịch thông minh, nên lựa chọn các công ty lữ hành có uy tín chuyên tổ chức về du lịch mạo hiểm. Bên cạnh đó, du khách phải tuân thủ những quy định về an toàn, từ trang phục, phương tiện hỗ trợ, tuân thủ những cảnh báo những khu vực mạo hiểm không được đến.

“Quan trọng nhất là chuẩn bị điều kiện về sức khỏe. Nếu bạn là người thích đi du lịch, bạn cũng phải là người rèn luyện thường xuyên. Mỗi người nên tự chuẩn bị cho mình kiến thức và sức khỏe trước mỗi chuyến đi. Đồng thời tìm hiểu về khí hậu, địa hình nơi sắp đến. Trang bị đúng dụng cụ và kiểm tra thiết bị trước khi thực hiện hoạt động mạo hiểm. Đối với các điểm đến xa lạ và có độ nguy hiểm, nên chọn các dịch vụ chuyên nghiệp có người hướng dẫn giàu kinh nghiệm. Ngoài ra, phải luôn tuân thủ các nguyên tắc an toàn” – anh Nguyễn Tuấn Linh lưu ý.

Việt Nam được đánh giá là có tiềm năng về du lịch khám phá, du lịch trải nghiệm. Dù có thể gặp phải những sự cố, những rủi ro nhưng du lịch khám phá, du lịch mạo hiểm đã và đang trở thành một trào lưu, đặc biệt là trong giới trẻ. Du lịch khám phá, du lịch mạo hiểm nói riêng mang lại những trải nghiệm đáng nhớ và thử thách sức mạnh, giới hạn mỗi người, nó cũng góp phần tiếp thêm những năng lượng tích cực để làm việc và sáng tạo hiệu quả hơn. Hơn nữa du lịch cũng là một kênh hữu hiệu quảng bá hình ảnh đất nước con người Việt Nam với bạn bè quốc tế. Tuy nhiên, để du lịch mạo hiểm không trở thành du lịch rủi ro, vấn đề an toàn vẫn luôn là điều kiện tiên quyết cho mọi loại hình du lịch. Bằng cách tôn trọng tự nhiên, lựa chọn những nhà tổ chức uy tín, chuẩn bị tốt sức khỏe, kỹ năng và tuân thủ quy tắc an toàn, du khách có thể tận hưởng sự thú vị của du lịch mạo hiểm, mà không phải gánh chịu những hậu quả đáng tiếc.

Cuộc sống hiện đại, với áp lực và công việc nặng nề, làm mới mình bằng những chuyến du lịch sẽ giúp chúng ta tìm lại sự cân bằng trong tâm hồn. Và điều dĩ nhiên, bạn phải an toàn trở về nhà thì những chuyến du lịch mới trọn vẹn ý nghĩa.