Thời điểm các trường THPT công lập tuyển sinh xong cũng là lúc các trung tâm giáo dục nghề nghiệp-giáo dục thường xuyên (GDNN-GDTX), GDTX - hướng nghiệp và các trường nghề vào mùa tuyển sinh. Đây là đợt tuyển sinh chính của các trung tâm GDNN-GDTX, GDTX-hướng nghiệp cũng như các trường nghề. Nhờ phân luồng tốt, cùng với việc người dân, học sinh ngày càng quan tâm hơn đến hình thức vừa học văn hóa vừa học nghề, chất lượng đào tạo ở các cơ sở nghề ngày càng được nâng lên, nên những năm gần đây số lượng học sinh tốt nghiệp THCS đăng ký học văn hóa kết hợp với học nghề ngày càng đông.
Tại Trung tâm GDNN-GDTX huyện Kim Bảng, bà Nguyễn Thị Thực, Phó Giám đốc trung tâm cho biết, năm nay đơn vị được giao 270 chỉ tiêu tuyển sinh vừa học văn hóa, vừa học nghề, nhưng 2 ngày đầu tuyển sinh tại 4 trường THPT trên địa bàn đã nhận được 285 hồ sơ. Từ ngày thứ 3, các cán bộ tuyển sinh của trung tâm chỉ thực hiện tuyển sinh tại trụ sở, số lượng học sinh đến nộp hồ sơ vẫn đông. Đến ngày 9/7 trung tâm đã nhận được 380 hồ sơ. Trung tâm sẽ lấy đỗ từ cao xuống cho đến khi đủ chỉ tiêu. Như vậy với 360 hồ sơ (có 20 học sinh rút hồ sơ đi nộp vào các trường tư thục), sẽ có 90 học sinh phải đi các đơn vị khác học.
Ngoài tuyển sinh trên địa bàn huyện, Trung tâm GDNN-GDTX huyện Kim Bảng còn tuyển sinh 2 xã của thành phố Phủ Lý là Phù Vân và Kim Bình. Được biết, năm 2021 trung tâm tuyển sinh 180 chỉ tiêu. Từ năm 2022 do số lượng học sinh có nhu cầu học đông trung tâm mở rộng quy mô, tăng chỉ tiêu lên 270 học sinh. Tuy nhiên năm ngoái số hồ sơ bị loại không đáng kể, nhưng năm nay phải loại ra hàng trăm hồ sơ. Bà Nguyễn Thị Thực chia sẻ, tuy không học ở huyện nhưng nộp hồ sơ vào các trường nghề hoặc trung tâm khác các em sẽ được tiếp nhận. Nguồn tuyển sinh dồi dào là điều kiện để trung tâm ngày càng nâng cao chất lượng đào tạo. Năm 2021 tỷ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp THPT của trung tâm là 98,22%. Năm 2022 tỷ lệ đỗ tốt nghiệp là 99,41%.
Tại Trường Cao đẳng Nghề Hà Nam, ông Vũ Hữu Ý, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, đến ngày 9/7 trường đã nhận được hơn 400 hồ sơ và tiếp tục tuyển sinh đến tháng 9. Trước đây trường tuyển ít hơn do thiếu nguồn, nhưng mấy năm trở lại đây, đặc biệt từ năm 2022 số lượng tuyển sinh của trường đã vượt quá gấp đôi so với trước đó. Cụ thể năm 2020 tuyển 210 chỉ tiêu, năm 2021 tuyển 352 chỉ tiêu, năm 2022 tuyển 497 chỉ tiêu. Hiện trường được phép đào tạo trên 2.000 học sinh, sinh viên, trong đó hệ trung cấp là 1.760 chỉ tiêu, hệ cao đẳng 350 chỉ tiêu. Năm nay nếu số lượng học sinh tăng nhà trường sẽ xin phép cấp có thẩm quyền, có thể đảm nhận đào tạo thêm 500 – 1.000 chỉ tiêu. Ông Vũ Hữu Ý khẳng định, nhà trường đã và đang chuẩn bị mọi điều kiện, sẵn sàng tiếp nhận tất cả học sinh đã tốt nghiệp THCS có nhu cầu học nghề, học văn hóa kết hợp với học nghề.
Một giờ học nghề tại Trung tâm GDNN-GDTX huyện Kim Bảng. Ảnh: Đan Vũ
Tại các cơ sở đào tạo khác trên địa bàn tỉnh, nguồn tuyển sinh học văn hóa kết hợp học nghề những năm gần đây đều khá dồi dào, nhất là năm ngoái và năm nay. Hầu hết các đơn vị đều cố gắng tuyển sinh ở mức tối đa. Những học sinh tốt nghiệp THCS các năm trước cũng như năm nay nếu có nhu cầu hầu hết đều được học ở các cơ sở đào tạo tại tỉnh.
Đã từ lâu, phần lớn học sinh tốt nghiệp THCS không vào được các trường THPT sẽ học ở các trung tâm GDNN-GDTX, GDTX - hướng nghiệp hoặc trường nghề. Tại đây hầu hết các em đều có nhu cầu vừa học nghề, vừa học các môn văn hóa bậc THPT để sau 3 năm học, nếu đạt yêu cầu các em vừa có bằng nghề vừa có bằng tốt nghiệp THPT.
Hiện trên địa bàn tỉnh có 5 trung tâm GDNN-GDTX, 1 Trung tâm GDTX - hướng nghiệp tỉnh, 4 trường cao đẳng, 2 trường trung cấp có đào tạo văn hóa, đào tạo nghề cho học sinh tốt nghiệp THCS.
Các trung tâm GDNN-GDTX, GDTX - hướng nghiệp và các trường nghề phối hợp để tổ chức vừa dạy văn hóa, vừa dạy nghề cho học sinh. Các trung tâm GDNN-GDTX, GDTX - hướng nghiệp dạy học sinh các môn văn hóa và phối hợp với các trường nghề để dạy nghề cho học sinh. Với các trường nghề tổ chức dạy nghề cho học sinh và phối hợp với các trung tâm GDNN-GDTX để dạy văn hóa cho các em. Việc dạy nghề đều được các cơ sở đào tạo bám sát nhu cầu thị trường, thực tế địa phương, nguyện vọng của học sinh.
Bà Nguyễn Thị Thực, Phó Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX huyện Kim Bảng cho biết: Trung tâm phối hợp với 3 trường nghề trong tỉnh và 2 trường nghề ở Hà Nội để dạy 8 nghề cho học sinh. Việc dạy nghề bám sát nhu cầu thị trường lao động, nguyện vọng của học sinh. Ví dụ, ngoài các ngành, như: Cơ điện tử, công nghệ lắp ráp và sửa chữa ô tô, điện công nghiệp,… Trung tâm GDNN-GDTX huyện Kim Bảng là đơn vị duy nhất có dạy nghề hướng dẫn viên du lịch, vì có Khu du lịch quốc gia Tam Chúc trên địa bàn. Trung tâm bố trí phòng, các đơn vị dạy nghề phối hợp với nhà trường sẽ tập kết máy móc, nguyên liệu, cử giáo viên đến dạy. Học sinh được học nghề ngay tại trường, bảo đảm chất lượng.
Trường Cao đẳng Nghề Hà Nam hiện đang phối hợp với Trung tâm GDNN-GDTX Duy Tiên dạy văn hóa cho học sinh, ngoài dạy nghề tại trường, giảng viên của trường còn đi dạy nghề cho 3 trung tâm GDNN-GDTX của các đơn vị: Lý Nhân, Duy Tiên, Kim Bảng. Trường Cao đẳng Nghề Hà Nam hiện đang dạy 21 nghề thuộc nhiều lĩnh vực. Các trung tâm GDNN-GDTX, GDTX - hướng nghiệp, trường nghề khác trên địa bàn tỉnh cũng đang đào tạo hàng chục nghề trở lên.
Với việc không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, quản lý tốt học sinh, những năm qua tỷ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp của hệ giáo dục thường xuyên (hầu hết vừa học văn hóa, vừa học nghề) của Hà Nam đều đạt cao, năm 2021 là 93,98%, năm 2022 là 94,1%. Học sinh sau khi tốt nghiệp các trường nghề, trung tâm GDNN-GDTX, GDTX - hướng nghiệp có một số ít đi học đại học, cao đẳng, còn lại hầu hết được các doanh nghiệp nhận vào làm việc ngay với mức lương bảo đảm. Một số ít em không đỗ được tốt nghiệp THPT vẫn có thể học liên thông lên cao đẳng, hoặc đại học (tùy từng lĩnh vực, theo quy chế tuyển sinh) vì đã hoàn thành chương trình học văn hóa các môn theo quy định. Do nhu cầu từ thị trường lao động, những ưu điểm của việc vừa dạy văn hóa, vừa dạy nghề, việc tuyên truyền và những chính sách ưu đãi trong phân luồng học sinh, nên ngày càng thu hút nhiều học sinh theo học.
Trước đây tất cả học sinh vừa học văn hóa, vừa học nghề được miễn học phí học nghề. Từ năm học tới, theo Nghị quyết HĐND tỉnh vừa được thông qua, tất cả học sinh có hộ khẩu tại Hà Nam vừa học văn hóa, vừa học nghề sẽ được miễn toàn bộ học phí học văn hóa. Như vậy từ năm học 2023-2024 trở đi, tất cả học sinh vừa học văn hóa, vừa học nghề có hộ khẩu thường trú tại Hà Nam đều được miễn toàn bộ tiền học phí học nghề cũng như học phí học văn hóa. Đây là một chủ trương đúng, trúng, khuyến khích, tạo điều kiện cho học sinh sau tốt nghiệp THCS vừa được tiếp tục học văn hóa cấp THPT, vừa được đào tạo nghề.
Theo ông Đỗ Quang Triệu, Trưởng phòng Giáo dục nghề nghiệp, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội, năm 2022 toàn tỉnh đào tạo xấp xỉ 3.000 chỉ tiêu vừa học văn hóa vừa học nghề. Năm 2023, thời điểm đầu tháng 7 các cơ sở đào tạo đã nhận được khoảng hơn 2.000 hồ sơ vừa học văn hóa vừa học nghề, dự kiến đến thời điểm chốt hạn tuyển sinh sẽ thu được khoảng gần 2.000 hồ sơ nữa.
Đỗ Hồng