Quá trình xây dựng nông thôn mới (NTM) gắn với phát triển đô thị đã và đang tạo nhiều thuận lợi để thị xã Duy Tiên đẩy nhanh lộ trình và hoàn thành sớm các mục tiêu xây dựng NTM. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, thị xã Duy Tiên đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, đòi hỏi cần có giải pháp phù hợp, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn tới.
Nhìn tổng thể, 5 năm trở lại đây, cơ sở hạ tầng ở thị xã Duy Tiên được đầu tư phát triển ngày càng đồng bộ, theo hướng hiện đại, đáp ứng tiêu chí đô thị. Quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa đã thúc đẩy mạnh mẽ việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động đi vào chiều sâu. Đây là lợi thế so sánh, có thể nhìn thấy rõ khi Duy Tiên thực hiện chương trình xây dựng NTM.
Tạo cơ sở cho phát triển sản xuất nông nghiệp đúng định hướng, thị xã Duy Tiên triển khai quy hoạch phát triển nông nghiệp đến năm 2025, định hướng đến năm 2035. Trong đó có quy hoạch khu chăn nuôi bò sữa tập trung; khu sản xuất lúa kết hợp với nuôi trồng thủy sản; vùng chuyển đổi đất lúa sang trồng ngô, cỏ làm thức ăn cho bò sữa; vùng sản xuất rau sạch, rau hữu cơ; quy hoạch các vùng sản xuất lúa hàng hóa tập trung quy mô lớn theo đề án tập trung ruộng đất. Toàn thị xã hiện có 8 mô hình tập trung, tích tụ ruộng đất, với tổng diện tích 202,9 ha, sản xuất rau hữu cơ, lúa hàng hóa, sản xuất lúa kết hợp với nuôi trồng thủy sản, rau thủy canh và chăn nuôi bò sữa.
Quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động tạo cho người dân thị xã Duy Tiên có việc làm thêm, tăng thu nhập.
Gắn xây dựng NTM với phát triển đô thị, thị xã Duy Tiên tiếp tục đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng tiêu chí NTM. Từ đầu năm đến nay, trên địa bàn thị xã Duy Tiên có hơn 1,8 km đường giao thông nông thôn, 2 trụ sở UBND xã được cải tạo và nâng cấp; 141 phòng học và phòng chức năng của 15 trường học các cấp đã được nâng cấp, xây mới. Thiết chế văn hóa ở cơ sở tiếp tục được đầu tư. 12/16 xã, phường ở Duy Tiên có nhà văn hóa trung tâm. 101/106 thôn/tổ dân phố có nhà văn hóa sử dụng riêng. Tỷ lệ người dân tham gia các hình thức bảo hiểm y tế đạt 90,5%. Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học trong các nhà trường được đầu tư thêm, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Công tác vệ sinh môi trường nông thôn được quan tâm. Một số xã đã triển khai xây dựng cải tạo hệ thống rãnh thoát nước, duy trì hoạt động của các tổ thu gom chất thải, công tác ra quân tổng vệ sinh môi trường đi vào nền nếp, 2 lần/tháng.
Có thể thấy, thị xã Duy Tiên đang đi đúng định hướng về phát triển đô thị và xây dựng NTM. Tất cả các chương trình đầu tư đều tính đến việc đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị và hiện đại hóa nông thôn, không thuần túy chỉ là xây dựng một mô hình NTM.
Vấn đề là, xây dựng NTM trong giai đoạn tới ở thị xã Duy Tiên đang gặp phải những khó khăn và thách thức không nhỏ, tác động trực tiếp đến việc tổ chức thực hiện các mục tiêu. Quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động sang lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ trong thời gian qua khiến cho sản xuất nông nghiệp bị thiếu lao động. Nông dân không mặn mà với đồng ruộng, không muốn đầu tư vào sản xuất nông nghiệp. Đất nông nghiệp ở thị xã Duy Tiên đang bị giảm nhanh do phục vụ mục tiêu phát triển công nghiệp, đô thị. Quy mô sản xuất nhỏ lẻ, manh mún là trở ngại cho thu hút đầu tư, gây khó khăn cho thực hiện chủ trương tái cơ cấu nông nghiệp.
Rõ ràng, chủ trương xây dựng NTM gắn với phát triển đô thị đã hàm chứa những điểm khác so với xây dựng xã NTM, huyện NTM. Quá trình đô thị hóa ở Duy Tiên đang đi nhanh hơn so với nhiều huyện khác trong tỉnh nên cần căn cứ vào điều kiện thực tiễn để có những giải pháp cụ thể, phù hợp.
Chia sẻ với chúng tôi về một số vấn đề có liên quan, lãnh đạo một số địa phương cho rằng, lấy tiêu chí của xã chuẩn NTM so với tiêu chí của một xã xây dựng để trở thành phường đã không còn phù hợp. Bởi, tiêu chí phường khác và cao hơn so với tiêu chí xã NTM. Nhiều xã ở Duy Tiên đã đạt được tiêu chí giao thông, nhưng khi trở thành phường, yêu cầu tiêu chí giao thông cao hơn.
Cụ thể như, đường nông thôn có thể đổ bê tông nhựa, mở rộng bề mặt các tuyến đường còn quỹ đất chứ không chỉ dừng lại ở yêu cầu cứng hóa bề mặt và chiều rộng từ 3m trở lên. Với tiêu chí thu nhập, giải pháp cần tập trung chính là chuyển dịch cơ cấu lao động, phát triển ngành nghề, dịch vụ nông thôn chứ không dựa vào việc mở rộng và phát triển quy mô sản xuất nông nghiệp để nâng cao thu nhập cho nông dân.
Làm thế nào để chương trình xây dựng NTM đi đúng hướng? Ông Phạm Văn Thập, Trưởng phòng Kinh tế thị xã cho rằng: Trước hết là thực hiện việc rà soát, phân loại các xã theo 2 nhóm. Nhóm có khả năng xây dựng xã trở thành phường và nhóm các xã có quá trình đô thị hóa chậm hơn để có định hướng và kế hoạch đầu tư cụ thể, bắt đầu từ quy hoạch và thực hiện quy hoạch. Điều này là rất cần thiết, bởi một cơ chế chung sẽ không phù hợp khi mà nhu cầu, yêu cầu đầu tư ở các đơn vị xã/ phường là khác nhau, trong các giai đoạn khác nhau.
Xây dựng NTM là quá trình lâu dài, cho dù quy mô và tính chất có ít nhiều thay đổi thì mục tiêu hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn vẫn cần được thực hiện. Thị xã Duy Tiên đang nỗ lực thực hiện các giải pháp để thích ứng và đạt được các mục tiêu trong từng giai đoạn, nhằm tạo nguồn lực và cơ sở trong quá trình xây dựng NTM gắn với phát triển đô thị.
Bích Huệ