Song song với yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) theo hướng căn bản, toàn diện, bên cạnh việc quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác dạy và học, yếu tố giáo viên và chất lượng đội ngũ vẫn được coi là then chốt trong việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ GD&ĐT hiện nay. Đối với giáo viên, việc tự học và được bồi dưỡng thường xuyên (BDTX) nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng, trình độ là một trong những đòi hỏi cấp thiết, đáp ứng ngày càng cao yêu cầu giảng dạy, công tác.
Quy chế BDTX giáo viên được Bộ GD&ĐT ban hành từ năm 2012 với nhiều nội dung tương đối sát thực, bao gồm: nội dung bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ năm học của từng cấp học (có thời gian bồi dưỡng khoảng 30 tiết/năm), nội dung bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ phát triển giáo dục địa phương theo năm học (tổng thời gian thực hiện là 30 tiết/năm) và nội dung bồi dưỡng đáp ứng nhu cầu phát triển nghề nghiệp liên tục (khoảng 60 tiết/năm). Căn cứ theo nhu cầu, yêu cầu thực tế, tổng thời lượng BDTX của các nội dung này có thể tăng, giảm linh hoạt, tối đa là 120 tiết/năm.
Giáo viên Trường Mầm non thị trấn Quế (Kim Bảng) tích cực bồi dưỡng chuyên môn để nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ.
Theo cô giáo Nguyễn Thị Trung Hiếu, Hiệu trưởng Trường Mầm non thị trấn Quế (Kim Bảng), công tác BDTX giáo viên là một trong những nhiệm vụ giáo dục quan trọng nhất mà ngành giáo dục nói chung và nhà trường nói riêng triển khai thực hiện hằng năm. Bên cạnh việc định hướng mục tiêu giáo dục, bồi dưỡng và cung cấp thêm cho giáo viên một khối lượng kiến thức, kỹ năng cần thiết, công tác BDTX còn được coi như một “kênh” tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức nghiêm túc tham gia các lớp bồi dưỡng và tự bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên. Những năm qua, ngoài việc được tham gia thường xuyên các lớp tập huấn nghiệp vụ, đội ngũ giáo viên nhà trường đã có ý thức cao trong việc tích cực, chủ động nâng cao chất lượng giảng dạy trên cơ sở tự học, tự bồi dưỡng, đáp ứng tốt yêu cầu giáo dục và chăm sóc trẻ.
Thực tế, để bảo đảm chất lượng các hoạt động BDTX giáo viên, trên cơ sở bám sát yêu cầu bồi dưỡng của ngành giáo dục theo từng năm học, các nhà trường đều tự xây dựng các kế hoạch BDTX cho cả cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên.
Theo kế hoạch BDTX của nhà trường, với khối lượng kiến thức bắt buộc, các nội dung về phương pháp và kỹ thuật tổ chức hoạt động dạy và học, nội dung bồi dưỡng chính trị đầu năm học và quán triệt các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học của ngành giáo dục được thực hiện thống nhất với thời lượng 30 tiết/nội dung/giáo viên. Riêng về khối kiến thức tự chọn, các nội dung được lựa chọn BDTX đối với giáo viên của các nhà trường đã bảo đảm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Trong đó, tăng cường giáo dục đạo đức, giá trị sống, kỹ năng sống và ý thức công dân cho học sinh, thực hiện đổi mới hoạt động giáo dục theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh, tập trung đa dạng hóa các nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục, triển khai thực hiện tốt các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, hướng nghiệp, trải nghiệm sáng tạo cho học sinh tham gia.
Việc BDTX giáo viên hiện được tổ chức theo 3 hình thức cơ bản: tự học, học tập trung, học từ xa và có sự kết hợp với các hoạt động sinh hoạt chuyên đề, hội thảo tổ chuyên môn. Ngoài các nội dung bồi dưỡng mang tính bắt buộc, giáo viên còn tự chọn lựa nội dung bồi dưỡng thông qua các mô-đun mở do ngành và do nhà trường xây dựng. Bên cạnh đó, để hỗ trợ giáo viên trong việc tự bồi dưỡng, ngành đã xây dựng trang mạng riêng, có khả năng kết nối với các hoạt động sinh hoạt chuyên môn, nghiệp vụ trên các trang mạng khác, tính hiệu quả của công tác BDTX vì thế cũng được nâng cao.
Theo đánh giá, hình thức và phương pháp BDTX được thực hiện trong thời gian qua đã phát huy tương đối tốt tính chủ động, tích cực của người học, nội dung bồi dưỡng theo hướng ưu tiên đáp ứng nhu cầu của giáo viên.
Tuy nhiên, công tác BDTX trong thực tế vẫn còn bộc lộ một số hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng và hiệu quả chung của công tác này. Đó là, do vẫn còn có một bộ phận nhỏ giáo viên chưa có nhận thức, ý thức đúng đắn về mục đích, tầm quan trọng của công tác BDTX cộng với tâm lý ngại đổi mới, ngại thay đổi nên thiếu sự tích cực, chủ động tham gia các hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng. Trong công tác BDTX, việc đánh giá khóa học và đánh giá người học tuy rất quan trọng để cả cơ quan tổ chức khóa học và người học là các giáo viên được tham vấn, rút kinh nghiệm về cách thức tổ chức lớp học, thiết kế nội dung và hình thức bài giảng, trách nhiệm của người tham gia… nhưng trên thực tế, có lúc, có nơi, công tác này vẫn còn ở mức độ, chưa đánh giá đúng, sát thực chất lượng bồi dưỡng. Về khách quan, nội dung, tài liệu của một số lớp bồi dưỡng chưa có sự đổi mới, chưa thực sự tạo được hứng thú, hấp dẫn cho giáo viên, hiệu quả bồi dưỡng vì thế cũng chưa đạt yêu cầu.
Để có thể nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác BDTX giáo viên, giúp nâng cao trình độ, nhận thức về chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên cần có sự nghiên cứu đổi mới thường xuyên nội dung, tài liệu bồi dưỡng, chú trọng công tác bồi dưỡng theo nhu cầu của giáo viên. Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để đội ngũ toàn ngành hiểu đúng về tầm quan trọng của công tác BDTX, tích cực tham gia các khóa bồi dưỡng và chủ động tự bồi dưỡng.
Thanh Hà