Đổi mới hoạt động thư viện

Trong điều kiện còn vướng nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, kinh phí cho hoạt động thư viện chưa đáp ứng yêu cầu, Thư viện tỉnh đã bắt tay thực hiện đổi mới hoạt động bằng nhiều cách để sách đến tay bạn đọc. Năm 2019 là năm thành công của Thư viện tỉnh trong ứng dụng công nghệ thông tin, phục vụ bạn đọc, phát triển phong trào xây dựng mạng lưới thư viện cơ sở hiệu quả, thiết thực.

Hướng mục tiêu tới bạn đọc

Trụ sở của Thư viện tỉnh sau hơn 20 năm tái lập tỉnh đến thời điểm này vẫn trong tình trạng “ở nhờ” Trung tâm văn hóa nghệ thuật tỉnh. Vì điều này, công tác phục vụ bạn đọc của thư viện bị hạn chế rất nhiều. Năm 2019, phòng đọc tổng hợp còn bị xuống cấp, không đủ điều kiện để phục vụ bạn đọc tại chỗ, nhưng Thư viện tỉnh đã tìm cách khắc phục bằng nhiều cách để đưa sách đến tay bạn đọc. Trên 60 loại báo, tạp chí đã được bổ sung, đồng thời xử lý nghiệp vụ trên 10.000 bản sách mới, tạo lập cơ sở dữ liệu sách báo với hơn 4.000 biểu ghi. Sách mới nhập về được xử lý kỹ thuật, nhập cơ sở dữ liệu nhanh chóng, đúng quy định và áp dụng theo chuẩn quốc tế về nghiệp vụ thư viện. Vì thế, trong năm, thư viện đã cấp mới, trao tặng gần 1.300 thẻ bạn đọc, phục vụ gần 100.000 lượt bạn đọc với hơn 230.000 lượt tài liệu. Đáng nói, đã có hàng nghìn lượt bạn đọc có địa chỉ Website của thư viện và truy cập tìm kiếm tài liệu, nắm bắt thông tin, hoạt động của thư viện.

Tuy nhiên, số lượng bạn đọc được phục vụ tại chỗ so với nhu cầu thực tế còn thấp, Thư viện tỉnh đã tăng cường các hoạt động luân chuyển sách báo về cơ sở. Điểm đến là thư viện, tủ sách thôn, xóm, xã, phường, thị trấn và các đơn vị có đông đảo bạn đọc. 

Theo bà Dương Thị Thu Hồng, Giám đốc Thư viện tỉnh, trong năm 2019, thư viện đã luân chuyển trên 21 nghìn bản sách đến Trại giam Nam Hà, Trại tạm giam Công an tỉnh và các trường học, các điểm bưu điện văn hóa xã. Cùng với đó, Thư viện tỉnh còn phối hợp với nhiều đơn vị, địa phương tổ chức các hoạt động văn hóa hướng nội dung chủ đề về sách và văn hóa đọc nhằm thu hút độc giả, khơi dậy phong trào đọc trong các tầng lớp nhân dân.

Khai thác triệt để hiệu quả mô hình phục vụ mới

Từ tháng 10, được sự hỗ trợ đầu tư của Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch, Quỹ Thiện Tâm của tập đoàn Vingroup, Thư viện tỉnh đã đưa mô hình xe ô tô thư viện đa phương tiện vào hoạt động. Đây là mô hình thư viện lưu động tiện ích, dùng xe ô tô chuyên dụng, thiết kế thành thư viện nhỏ bao gồm các thiết bị máy tính, sách báo, máy phát điện, ti vi, sách nói… đi về cơ sở phục vụ bạn đọc tại chỗ. 

Ông Tạ Đình Quyền, Phó Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch cho rằng, đưa mô hình này vào thực tiễn hoạt động thư viện trong điều kiện hiện nay sẽ giúp nâng cao hiệu quả phục vụ bạn đọc trên phạm vi rộng, cho mọi đối tượng nhân dân ở các khu dân cư, học sinh, giáo viên các nhà trường đến cán bộ, công nhân viên, người lao động trong các cơ quan, đơn vị… Chính các xe có thể trở thành một lớp học lưu động, là nơi để tổ chức truyền dạy cho học sinh cũng như cộng đồng các kiến thức, kỹ năng sống, những hiểu biết về công nghệ thông tin, cách sử dụng internet,… Có thể nói mô hình này có tính ưu việt rất lớn.

Từ khi tiếp nhận và đưa vào vận hành khai thác đến nay, Thư viện tỉnh đã phục vụ được 36 buổi lưu động trên địa bàn các huyện, thành phố, phục vụ hơn 14.400 lượt độc giả, đưa 50.000 lượt sách, báo, tạp chí các loại đến tay bạn đọc, đặc biệt thu hút sự quan tâm của cộng đồng độc giả nhỏ tuổi. Các em thích thú với việc được tiếp cận công nghệ điện tử trong khai thác và sử dụng hệ thống thư viện phong phú nhờ sách điện tử, máy tính, được xem phim… 

Cũng theo bà Dương Thị Thu Hồng, Giám đốc Thư viện tỉnh, thực tế, nhu cầu đọc sách, báo của người dân là rất lớn. Tuy nhiên, không phải ở nơi nào người dân cũng có điều kiện đến với thư viện. Chính vì thế, làm thế nào để sách đến được với cộng đồng là một vấn đề lớn được đặt ra. Trong Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 mà Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 15/3/2017 đã xác định, một trong các nhiệm vụ và giải pháp quan trọng để phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng là đẩy mạnh luân chuyển, phục vụ sách báo từ các thư viện công cộng đến vùng sâu, vùng xa, đến các trường học, đến các đồn biên phòng, đến trại giam. Để thực hiện việc luân chuyển có hiệu quả, thì việc trang bị các xe thư viện lưu động mang sách đến người dân là rất cần thiết.

Hằng tuần, những chuyến xe ô tô thư viện đa phương tiện đến các trường học trên địa bàn tỉnh, tạo nên không khí vui vẻ, phấn khởi cho thầy và trò các nhà trường. Đến đâu, lãnh đạo các nhà trường cũng đều nhiệt tình tiếp đón, bởi thư viện trường học mặc dù đầu tư xây dựng nhiều năm nhưng ở đó chủ yếu là sách giáo khoa, nhiều tài liệu cũ, sách báo các loại rất ít, không được bổ sung thường xuyên nên khó có thể thu hút học sinh. 

Những chuyến xe này không chỉ đáp ứng nhu cầu tiếp cận công nghệ mới trong lĩnh vực thư viện mà còn tạo cho các nhà trường một không khí giao lưu bổ ích, giúp các em thêm yêu sách, có hứng thú với việc tìm tòi sách hay, sách quý. 

Còn với lãnh đạo Thư viện tỉnh, đây là sự phối hợp mang ý nghĩa thiết thực giữa ngành văn hóa - thể thao và du lịch với ngành giáo dục và đào tạo, nhằm khẳng định vai trò, tầm quan trọng của sách; tôn vinh giá trị của sách, phát triển văn hóa đọc trong Nhà trường; tăng cường hiệu quả sử dụng sách trong thư viện, giúp các em học sinh có niềm say mê đọc sách và tích lũy kiến thức phục vụ cho việc học tập. Đồng thời, tạo điều kiện cho các em có phương tiện giải trí lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội, góp phần cổ vũ phong trào xây dựng “Thư viện xanh”; “Thư viện thân thiện” trong các trường học.

Giang Nam

Chu Uyên