Đi lễ đầu năm cầu sức khỏe, may mắn, bình an… là nét văn hóa tín ngưỡng tốt đẹp của đông đảo người dân Việt Nam. Ngoài đi lễ, mọi người còn tìm được sự thanh thản, thư thái, an bình; hướng làm việc tốt, việc thiện khi đến cửa đình, cửa đền, cửa chùa trong những ngày đầu Xuân năm mới.
Tôi nhớ, khi còn nhỏ, ngày mùng 2 Tết thường được bà nội cho đi cùng lên chùa lễ Phật, ra đình lễ Thánh. Trước khi đi, bà dặn phải ăn mặc gọn gẽ, chỉnh tề; lên chùa, lên đình không được nghịch ngợm, hò hét, nói to… Lễ vật được bà chuẩn bị cẩn thận từ trước Tết. Trong chiếc làn nhỏ bà xách trên tay có trầu cau tươi xanh được hái từ vườn nhà; chai rượu trắng nhỏ được nút chặt bằng lá chuối khô; gói mứt Tết (hoặc vài phong bánh khảo) vỏ mầu sắc sặc sỡ; một vài thẻ nhang thơm… Từ ngoài đường, bước vào cổng đình, cổng chùa là “bắt gặp” ngay mùi hương lan tỏa, thơm ngát, lòng thấy thật nhẹ nhàng, thư thái và bình yên. Đình làng, chùa làng ngày Tết đông, nhưng không ồn ã, không có cảnh chen lấn, xô đẩy. Người làng gặp nhau tươi cười, nhỏ nhẹ hỏi chào.
Thành tâm lên chùa cầu may, cầu an đầu năm.
Tới đình, tới chùa, bà nội sắp lễ cẩn thận vào đĩa, thành kính dâng lên rồi chắp tay cầu khấn. Bà khấn nhỏ, những người xung quanh cũng vậy, không ai làm ảnh hưởng đến ai. Bà nhắc tôi cúi vái Phật, vái Thánh phù hộ độ trì cho mạnh khỏe, học hành tiến bộ... Được theo bà đi lễ ngày Tết, còn nhỏ nhưng tôi cũng cảm nhận được sự trang nghiêm, linh thiêng khi tới cửa chùa, cửa đình. Đầu xuân năm mới, nhà chùa, nhà đình thường có lộc cho người đi lễ là một bao diêm nhỏ cùng chút muối, chút gạo để lấy may. Về nhà, bà cẩn thận đặt bao diêm lên trên nóc tủ thờ dành để thắp hương gia tiên, cho chút muối vào vại, cho gạo vào thùng, vừa làm bà vừa cầu mong gia đình sang năm mới no đủ, an khang, thịnh vượng.
Giữ nếp xưa, từ khi trưởng thành, năm nào cũng vậy, vào ngày mùng 2 Tết tôi thường sắp xếp thời gian lên chùa, lên đình cầu an, cầu may. Giờ, những ngày đầu năm mới người đi lễ chùa, lễ đình, lễ đền đông hơn trước kia nhiều. Người già có, trẻ nhỏ có, các bạn nam nữ thanh niên có. Nhiều ngôi chùa, ngôi đền nổi tiếng lượng người đổ về đông, đã xảy ra tình trạng tắc nghẽn, chen lấn, xô đẩy… làm mất đi vẻ thâm trầm, uy nghiêm nơi cửa đền, cửa Phật. Có nhiều bạn trẻ đi chùa nhưng mặc váy ngắn, áo ngắn; có bạn lại mặc đồ ren mỏng nhìn rất phản cảm, không phù hợp khi tới những nơi thờ tự trang nghiêm. Có người, vào chùa, vào đình, vào đền cầu khấn cứ oang oang, làm ảnh hưởng tới những người đi lễ xung quanh...
Đầu năm ngoái, thím tôi đi lễ về lại thở dài buồn bã. Hỏi chuyện mới biết, năm nay, thím và một số người bạn thuê xe, rủ nhau đi lễ đầu năm ở một ngôi đền nổi tiếng linh thiêng cách làng mấy chục cây số. Khi lễ xong, thấy mấy ông thầy xem tay, xem tướng ngoài cửa đền chào mời, thím liền vào xem. Xem xong, thầy “chốt” câu, phải làm lễ mới giải được hạn xấu của gia đình. Đi lễ đầu năm may mắn chưa thấy đâu, lại rước lo vào mình. Số tiền lễ lên đến gần chục triệu đồng, thím phải đi vay mượn thêm để làm lễ giải hạn. Lễ xong lòng vẫn nơm nớp lo âu... Trong năm, chuyện buồn, chuyện xấu vẫn cứ xảy ra. Vậy là, tiền mất, tật mang. Rút kinh nghiệm, năm nay thím chỉ đi lễ ở chùa và đình làng để cầu sức khỏe và bình an như những năm trước...
Đi lễ cầu may, cầu an là nét văn hóa tín ngưỡng lâu đời của đông đảo người dân Việt Nam. Tuy nhiên, khi đi lễ mọi người cũng cần tìm hiểu để tỉnh táo, hiểu biết thực hiện chuyện cầu, chuyện lễ, chuyện trang phục, chuyện giao tiếp ứng xử nơi cửa đền, cửa Phật sao cho đúng với thuần phong mỹ tục, tránh tình trạng quá đà, xô bồ ồn ã, sa vào các hủ tục mê tín dị đoan. Có như vậy, đi lễ đầu năm mới thực sự đem lại cho mỗi người cảm giác thư thái, bình an, vui vẻ, tin tưởng vào những điều tốt đẹp và may mắn sẽ tới. Có như vậy mới gìn giữ và phát huy được nét đẹp văn hóa tín ngưỡng cha ông đã để lại.
Vĩnh Linh