Nghề chế tác đá cảnh (đắp hòn non bộ) bắt đầu xuất hiện ở xã Liêm Cần, huyện Thanh Liêm từ những năm 90 của thế kỷ XX. Bằng vào bàn tay khéo léo, óc nghệ thuật thẩm mỹ tinh tế, nghề chế tác đá cảnh đã giúp nhiều hộ dân nơi đây vươn lên khá giả, tạo nên “phố non bộ” có tiếng trong khu vực.
Những người kinh doanh, chế tác đá cảnh ở Liêm Cần chủ yếu bám 2 bên tuyến QL21A đường về Nam Định.
Đá cảnh ở Liêm Cần được tìm mua từ nhiều nơi, trong đó phần nhiều được vận chuyển ra từ Thanh Hóa, Nghệ An…
Tại đây, bằng con mắt nghề nghiệp họ ghép các thế cho đẹp, phần lớn để tự nhiên, song cũng nhiều bộ đá cảnh cần sự can thiệp: rửa, khoan, đục kỹ thuật, tạo dáng, tạo màu.
Đá cảnh được phân thành 2 loại: đá lũa và đá hộp; ngoài ra còn căn cứ vào vân đá mà phân thành nhiều loại: da beo, da hổ... Chưa hết, người bán còn chọn nhiều loại cây chuyên sống trên đá được ưa chuộng để trồng lên cho tự nhiên như: cây củ tiền hay cây hoa đá...
Chơi đá cảnh ít người chơi lẻ mà thường chơi theo bộ, có nhiều bộ như: Phụ-Tử; Mẫu-Tử; Tam Sơn; Ngũ Hành Sơn; Cửu Sơn... Bộ nhỏ nhất ở đây có giá khoảng 3-7 triệu đồng, trung bình từ vài chục triệu đồng lên đến cả 100 triệu đồng; cá biệt có những bộ khổng lồ có giá trên 300 triệu đồng.
Đặc điểm của đá cảnh tự nhiên là không có viên nào giống viên nào, vì trải qua sự xói mòn của nắng mưa, sóng gió, địa chấn hàng triệu năm. Vì thế, đối với những người biết chơi đá thì giá trị của mỗi viên đá là vô giá.
Hầu hết người chơi đá cảnh đều có quan niệm về phong thuỷ, về mệnh (mạng) của mình, từ đó tuỳ chọn bộ để chơi. Sau tất cả những công đoạn chế tác xong, đá cảnh được chuyển đến tay người chơi, bao gồm cả công vận chuyển và xây đắp.
Khương Doanh
Khương Doanh