Nhập viện trong tình trạng sốt cao, mê sảng, suy gan, kèm vét loét ở cổ, bệnh nhân được phát hiện mắc bệnh sốt mò, căn bệnh khó phát hiện, dễ biến chứng nguy hiểm.
Tình trạng bệnh nhân đã cải thiện nhờ chẩn đoán đúng bệnh sốt mò. Ảnh: BSCC.
TS.BS Hoàng Công Tình, Trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện đa khoa tỉnh Hoà Bình cho biết: Bệnh viện vừa tiếp nhận, điều trị cho bệnh nhân Bùi Thị T. (ở Quốc Oai, Hà Nội) mắc bệnh sốt mò đã có biến chứng nguy hiểm.
Bệnh nhân nhập viện khi bệnh đã ở giai đoạn nặng, với tình trạng nhiễm trùng, nhiễm độc, rối loạn nước điện giải, suy chức năng gan, viêm phổi, sốt cao mê sảng và nôn nhiều.
Trước khi nhập viện 1 tuần, bệnh nhân xuất hiện triệu chứng: Sốt cao liên tục, sưng hạch góc hàm, có 1 vết loét ở vùng cổ bên trái. Trước đó, bệnh nhân có đi nhặt củi ở trong vườn nhà. Đi khám ở y tế cơ sở, bệnh nhân đã được truyền dịch và dùng kháng sinh, nhưng tình trạng bệnh không cải thiện. Sau đó, bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện đa khoa tỉnh Hoà Bình để tiếp tục theo dõi. Sau khi thăm khám, các bác sĩ đã phát hiện một vết thương nghi do mò đốt ở vùng cổ bên trái của bệnh nhân, vết thương không gây đau.
"Khi bệnh nhân nhập viện, dựa vào dấu hiệu lâm sàng, yếu tố dịch tễ, đặc điểm của vết thương, chúng tôi chẩn đoán bệnh nhân bị sốt mò và điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu. Sau 2 ngày điều trị, hiện tình trạng sốt của bệnh nhân đã được kiểm soát, các tạng bị tổn thương đã có dấu hiệu hồi phục. May mắn là bệnh nhân đã được chẩn đoán kịp thời, điều trị kháng sinh đặc hiệu; nếu không, bệnh sốt mò rất dễ tiến triển nặng hơn và có nguy cơ tử vong", TS.BS Hoàng Công Tình cho biết.
Cũng theo TS.BS Hoàng Công Tình, sốt mò là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Rickettsia orientalis (Orientia tsutsugamushi) gây nên, bệnh có tỷ lệ tử vong cao nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị đặc hiệu.
Đặc biệt, bệnh sốt mò có biểu hiện đa dạng, rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác, hiện không có xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán. Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh này, nhưng thường gặp ở lứa tuổi lao động. Bệnh có thể gặp rải rác trong năm, hay gặp chủ yếu về mùa mưa và nắng nóng.
Vét loét trên cổ bệnh nhân, đặc trưng của bệnh sốt mò. Ảnh: BSCC.
Mầm bệnh Rickettsia orientalis có ở trên ấu trùng mò và một số loài vật gặm nhấm, thú nhỏ như: Chuột, chim hoặc ở chó, lợn, gà (ít gặp hơn)… được truyền sang người qua vết đốt của ấu trùng mò. Bệnh không lây từ người sang người. Ấu trùng mò thường sống ở bụi cây, bụi cỏ ẩm ướt, các hang đá hoặc gốc cây nơi có các loài gặm nhấm sinh sống. Vì vậy, người bị bệnh sốt mò thường mắc khi đi làm nương rẫy, đi dã ngoại cắm trại dưới tán lá cây trong rừng, bộ đội hành quân, các trang trại chăn nuôi hoặc người đi qua vùng ven suối, ven sông, bìa rừng…
Bệnh nhân mắc bệnh thường có các triệu chứng như: Sốt, đau đầu, đau mỏi khắp người, có vết loét ngoài da do mò đốt (đây cũng là dấu hiệu đặc trưng của sốt mò), phát ban, sưng các hạch, tổn thương đa cơ quan (đặc biệt là phổi, tim, gan…).
Bác sĩ cũng chú ý, một số đặc điểm nhận biết bệnh sốt mò như: Bệnh sốt mò có thời gian ủ bệnh từ 6-21 ngày kể từ khi bị ấu trùng mò đốt. Bệnh nhân thường sốt cao liên tục, kèm theo rét run, đau đầu, đau mỏi người. Vết loét ngoài da do mò đốt lúc đầu là nốt phỏng tiến triển thành hình bầu dục trên nền sẩn đỏ, sau 4-5 ngày vỡ ra thành một nốt kích thước 0,5- 2,0 cm, có vẩy đen, bong vẩy sẽ để lộ nốt loét đáy nông, hồng nhạt, không có mủ, không tiết dịch, bờ viền hồng đỏ hoặc đen tùy thuộc vào giai đoạn tiến triển của bệnh, vết loét không đau (nên dễ bỏ sót).
Dâu hiệu có vết loét thường gặp trong khoảng 80% các trường hợp bệnh, thường ở vùng da mềm như: Nách, bẹn, bộ phận sinh dục, ngực, cổ, bụng, vành tai hoặc một số ít có thể gặp vết loét ở lưng, mi mắt, rốn, mông. Tổn thương các tạng thường gặp nhất là ở phổi với tình trạng viêm phổi, tràn dịch màng phổi gây suy hô hấp cấp phải hỗ trợ bằng thở máy; gan với tình trạng tổn thương tế bào gan, phải hỗ trợ bằng lọc máu liên tục và thay huyết tương; bệnh nhân có thể bị tụt huyết áp, viêm cơ tim, viêm não, viêm màng não…
Bệnh sốt mò nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kháng sinh đặc hiệu, dễ dẫn đến suy đa tạng và tử vong. Kháng sinh điều trị sốt mò là những kháng sinh thế hệ cũ, giá thành thấp, nhưng rất đặc hiệu với sốt mò. Tuy nhiên, sốt mò không có xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán xác định, biểu hiện của sốt mò rất giống với các bệnh lý nhiễm khuẩn khác nên dễ nhầm và bỏ sót bệnh, đặc biệt là các trường hợp không tìm được vết mò đốt và bệnh đã ở giai đoạn nặng khi đã có suy đa phủ tạng. Nếu được chẩn đoán đúng bệnh sốt mò, tình trạng nhiễm khuẩn của bệnh nhân sẽ cải thiện rất nhanh chóng, đặc biệt là dấu hiệu sốt, cải thiện các tạng bị suy.
BS. Hoàng Công Tình cũng khuyến cáo, để phòng bệnh sốt mò, người dân cần tránh không để ấu trùng mò đốt khi đi vào nương rẫy, đồi núi. Người dân cần mặc quần áo kín, quần áo có tẩm hóa chất chống côn trùng như: Benzyl benzoate, bôi hóa chất xua côn trùng lên các vùng da hở; tránh ngồi, nằm, phơi quần áo, đặt balô trên bãi cỏ, gần bờ bụi, gốc cây... Đặc biệt, ở nơi sinh sống nên thường xuyên tiến hành diệt chuột, sử dụng hóa chất diệt côn trùng để phòng bệnh.
Tạ Nguyên