Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 30/7 đã nêu khả năng hoãn bầu cử Tổng thống Mỹ dự kiến diễn ra vào tháng 11 tới, bất chấp việc người đứng đầu Nhà Trắng không có quyền quyết định điều này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Midland, bang Texas, Mỹ, ngày 29/7/2020. Ảnh: AFP/TTXVN
Trên tài khoản mạng xã hội cá nhân Twitter, ông Trump cho rằng nếu được tiến hành theo hình thức bỏ phiếu qua đường bưu điện một cách phổ biến, bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020 sẽ là kỳ bầu cử sai lệch và gian lận nhất trong lịch sử nước Mỹ. Tuy nhiên ông không đưa ra bằng chứng cụ thể nào chứng minh cho điều này.
"Hoãn bầu cử cho tới khi người dân có thể bỏ phiếu một cách thích hợp, đảm bảo và an toàn?" – Tổng thống Mỹ viết.
Đây là lần đầu tiên ông Trump chủ động đề cập đến việc thay đổi ngày bầu cử. Tuy nhiên, ngay cả khi mong muốn làm vậy, đương kim tổng thống Mỹ cũng không có quyền ra quyết định. Quyền này nằm trong tay Quốc hội và đã được hiến định.
Khác với một số điều khoản mà ngôn từ hiến pháp phân định rạch ròi, những nhà lập quốc tại Mỹ lại tỏ ra khá "lỏng" trong cách thức lựa chọn ngày bầu cử. Hiến pháp Mỹ quy định, Quốc hội có trách nhiệm chọn ngày bầu cử và ngày đó phải thống nhất trên phạm vi toàn quốc.
Ngày bầu cử, theo Hiến pháp Mỹ, là ngày thứ 3 tiếp sau ngày thứ hai đầu tiên trong tháng 11 và từ năm 1845 đến nay chưa có thay đổi về điều khoản này.
Ngay cả áp đặt tiêu chí tình trạng khẩn cấp - đơn cử như lấy lý do đại dịch COVID-19 - tổng thống Mỹ cũng không có quyền thay đổi ngày bầu cử. “Trong trường hợp khẩn cấp, tổng thống được quyền làm một việc mà bình thường ông không có thẩm quyền, nhưng chỉ khi quyền này được quy định bởi các Đạo luật được Quốc hội thông qua, như Đạo luật Tình trạng Khẩn cấp quốc gia”, ông Sylvia Albert, Giám đốc về bỏ phiếu và bầu cử tại tổ chức Sự nghiệp chung (Common Cause), một nhóm phi lợi nhuận phân tích.
Cho đến thời điểm hiện nay, chưa có bất kỳ đạo luật nào được Quốc hội thông qua trao quyền cho Tổng thống thay đổi ngày bầu cử, kể cả trong trường hợp khẩn cấp. Vì thế Quốc hội Mỹ là thực thể duy nhất có quyền này - ông Albert kết luận.
Bên cạnh đó, Tu chính án thứ 20 của Hiến pháp Mỹ nêu rõ nhiệm kỳ của tổng thống và phó tổng thống sẽ chấm dứt vào ngày 20/1 của năm sau năm bầu cử. Do vậy, việc lùi ngày bầu cử để bầu tổng thống cho nhiệm kỳ tiếp theo là bất khả thi.
Hoài Thanh