Ngày Xuân về Đọi Tam thưởng thức bánh giầy, chè kho

Đã thành truyền thống, cứ vào dịp đầu Xuân năm mới, đúng ngày hội làng mùng 7 tháng Giêng là người dân làng Đọi Tam (Đọi Sơn, Duy Tiên) lại làm bánh giầy và chè kho để dâng cúng Thành hoàng làng, tổ tiên và thết đãi anh em, con cháu và làm quà cho khách đến thăm.

Theo ông Lê Ngọc Minh, Trưởng thôn Đọi Tam: Trước đây, cũng như từ khi phục dựng lại lễ hội Tịch điền Đọi Sơn, người dân làng Đọi Tam đều rất coi trọng ngày hội làng mùng 7 tháng Giêng. Vào ngày này, nhà nào cũng làm bánh giầy và nấu chè kho để dâng cúng Thành hoàng làng, tổ tiên và thết đãi anh em, thân bằng ở xa về hội làng.

Tục làm bánh giầy, chè kho có từ bao giờ không biết, chỉ biết rằng, từ bao đời cha ông truyền lại như thế, và cho đến ngày nay, dân làng vẫn bảo nhau gìn giữ phong tục truyền thống này…

Hội thi làm bánh giầy truyền thống làng Đọi Tam tại lễ hội Tịch điền. Ảnh: T.L

Theo ông Minh, từ xa xưa, với người dân làng Đọi Tam, ngày 7 tháng Giêng mới là ngày tết chính, quan trọng nhất trong năm và bánh giầy, chè kho là những món không thể thiếu. Nhà nào khó khăn cũng để dành những hạt gạo nếp cái hoa vàng ngon nhất, được lựa chọn cẩn thận để đến ngày này đem ra làm bánh giầy dâng cúng tổ tiên, rồi mọi người trong gia đình cùng thưởng thức và để mời khách quý.

Trước đây, người dân Đọi Tam thường tổ chức giã bánh giầy theo từng ngõ nhỏ, tạo nên không khí vui tươi, rộn rã khắp làng trong ngày đầu Xuân mới. Các công đoạn làm bánh giầy hoàn toàn  thủ công và khá cầu kỳ. Từ việc lựa chọn gạo nếp đến việc đãi, ngâm gạo, đồ thành xôi, cho vào cối giã và nặn thành bánh, đặt lên miếng lá chuối tươi đã được cắt tròn.

Ngày trước, giã bánh bằng cối đá và chày, phải thêm một người ngồi vuốt, nặn bánh. Bây giờ, công đoạn này được người dân cải tiến, cho xôi vào một cái bao bằng chất liệu đặc biệt rồi dùng vồ để giã. Những chiếc bánh giầy ngon là những chiếc bánh mịn, không bị khô, không bị ướt, bánh tròn đẹp và có độ bóng.

Đặc trưng riêng của bánh giầy Đọi Tam là không có nhân hay bất cứ một loại gia vị nào, cũng không ăn cùng với giò nạc mà ăn cùng với chè kho.

Chè kho được làm bằng đậu xanh, đường hoa mai và không thể thiếu thảo quả cho dậy mùi thơm mát. Chè phải khô, đổ vào bát úp xuống còn nguyên hình, dùng dao xắt miếng ăn cùng với bánh giầy. Độ dẻo thơm của bánh giầy quyện lẫn vị ngọt thanh mát của chè kho đã trở thành món ăn mang đậm nét ẩm thực đặc sắc riêng của vùng quê núi Đọi, sông Châu.

Từ khi lễ hội Tịch điền được khôi phục thì việc thi giã bánh giầy truyền thống làng Đọi Tam là một nội dung được đưa vào chương trình lễ hội tổ chức ngày 6 tháng Giêng. Người dân làng Đọi Tam tự hào vì bản sắc truyền thống của mình đã được tôn vinh trong ngày lễ trọng đại, thiêng liêng ngày đầu năm mới.

Đây là dịp các dòng họ trong làng trổ tài làm bánh giầy. Dòng họ nào có thời gian làm bánh nhanh, bánh ngon, mịn, đẹp, tròn, bóng, không khô, không ướt sẽ giành được giải nhất cuộc thi. Toàn bộ số bánh làm được từ cuộc thi sẽ được Ban tổ chức phân phát cho khách thập phương về dự hội thưởng thức. Chính vị dẻo thơm của bánh giầy quyện với vị ngọt thanh, thơm mát của chè kho Đọi Tam đã đánh thức vị giác của biết bao thực khách khi về đây trảy hội đầu xuân…

Trong câu chuyện với Trưởng thôn Lê Ngọc Minh, tôi có hỏi ông về bánh giầy, chè kho có thể phát triển thành sản phẩm du lịch làng nghề hay vùng miền? Ông Minh lắc đầu cười: Sau này thế nào tôi không biết, chứ hiện tại và từ bao đời nay, người dân làng Đọi Tam chúng tôi luôn giữ phong tục truyền thống của cha ông để lại, chỉ làm bánh giầy, chè kho để dâng cúng tổ tiên, thết đãi bạn bè và mời khách quý mà thôi, chứ không vì mục đích thương mại hay kinh doanh…   

Bánh giầy, chè kho, một phong tục truyền thống đẹp hay chính là tấm lòng hiếu hảo, mến khách của người dân làng Đọi Tam. Xuân này, bạn có về với lễ hội Tịch điền? Có về với Đọi Tam để thưởng thức hương vị đặc trưng khó quên của bánh giầy, chè kho nơi vùng quê hương núi Đọi, sông Châu?

Thu Thảo

Thu Thảo

Bình luận bài viết

Bình luận

BÁO HÀ NAM ĐIỆN TỬ

Giấy phép xuất bản số 68/GP-BTTTT do Bộ Thông tin - Truyền thông cấp ngày 16/2/2017

Địa chỉ: Đình Tràng, phường Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam

Tổng Biên tập: Nguyễn Duy Tuấn

Điện thoại: (0226) 3852.773 - 3853.342 | Fax: (0226)3853.342

Email: baohanam.dientu@gmail.com

Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản.