Xử lý rác thải sinh hoạt là vấn đề khó khăn và phức tạp. Lượng rác phát thải ngày càng tăng, trong khi, công suất xử lý rác của các nhà máy đang bị quá tải và hoạt động chôn lấp, xử lý rác chưa đáp ứng được yêu cầu. Thực tế đó, đòi hỏi cần có các giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả công tác thu gom và xử lý rác thải hiện nay.
Áp lực xử lý rác ngày càng tăng
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, mỗi ngày, lượng rác thải phát sinh trên địa bàn tỉnh khoảng từ 230-250 tấn. Trong khi, khối lượng rác được xử lý tại nhà máy ở xã Thanh Thủy (Thanh Liêm) chỉ được từ 60-70 tấn/ngày. Còn nhà máy xử lý rác thải Tâm Sinh Nghĩa (xã Duy Minh, Duy Tiên) dừng tiếp nhận rác từ ngày 21/9/2017 để tập trung xử lý lượng rác tồn đọng đã thu gom về nhà máy. Vì vậy, lượng rác thải sinh hoạt hiện đang tồn đọng tại các huyện là rất lớn.
Khắc phục tình trạng này, các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh đã chỉ đạo và tổ chức thu gom, phân loại, xử lý bằng hình thức phun chế phẩm, chôn lấp, đốt rác thủ công. Sau khi phân loại rác sơ bộ, các địa phương đã xử lý bằng hình thức chôn lấp lộ thiên và đốt thủ công. Một số xã của huyện Bình Lục thu gom vào bể trung chuyển, chôn lấp tại khu đất đã được quy hoạch. Có điều, không phải địa phương nào cũng còn diện tích đất để chôn lấp rác.
Ông Ngô Văn Liên, Phó Chủ tịch UBND huyện Duy Tiên cho biết: Nhiều xã trên địa bàn huyện không còn địa điểm, diện tích để xử lý rác thải sinh hoạt. Lượng rác phát thải ngày càng tăng khiến cho áp lực về xử lý rác thải sinh hoạt tại chỗ đối với địa phương đang rất lớn.
Thu gom rác thải sinh hoạt tại xã Đinh Xá (thành phố Phủ Lý). Ảnh: Thế Tuân
Ông Nguyễn Văn Điểu, Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Liêm khẳng định: Lượng rác thải sinh hoạt ở khu vực nông thôn đã vượt xa định mức 0,15 kg/ngày/người, hiện khoảng 0,5 kg/ngày/người. Rác không được xử lý bằng công nghệ đốt, mà bằng hình thức chôn lấp tại chỗ, trong khi, các hố chôn rác chưa bảo đảm quy chuẩn sẽ gây ô nhiễm đến nguồn nước mặt, nước ngầm.
Tại Thanh Liêm, nhiều bể trung chuyển rác bị xuống cấp, chưa được đầu tư nâng cấp. Công tác phân loại rác thải tại nguồn chưa được thực hiện tốt, dẫn tới lượng rác thải phát sinh ngày càng lớn, không xử lý kịp, gây tồn ứ…
Cần những giải pháp đồng bộ
Trao đổi về vấn đề này, ông Đinh Xuân Thông, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường đưa ra đề xuất: Đối với các công ty, đẩy mạnh thực hiện xử lý lượng rác tồn đọng, duy trì hoạt động thường xuyên và tăng thời gian đốt (3 ca/ngày) để nâng cao công suất đốt. Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Tâm Sinh Nghĩa cần khẩn trương hoàn thành hồ sơ để trình duyệt phương án mở rộng diện tích của nhà máy để tiếp nhận lượng rác mới thuộc địa bàn công ty chịu trách nhiệm.
Công ty cổ phần Môi trường Thanh Thủy cần khẩn trương hoàn thiện dây chuyền công nghệ lò đốt như đã cam kết với UBND tỉnh, bảo đảm tỷ lệ rác cháy và tỷ lệ tro xỉ phải chôn lấp đúng quy định; tiếp tục phân loại rác trước khi mang đốt. Với các địa phương, cần rà soát, bổ sung quy hoạch các điểm chôn lấp rác thải hợp vệ sinh; tăng cường chỉ đạo thu gom xử lý rác thải sinh hoạt, làm tốt công tác phân loại rác tại nguồn…
Trước yêu cầu cấp thiết về tập trung thu gom và xử lý rác thải, các huyện, thành phố tập trung cao độ chỉ đạo thực hiện công tác thu gom, xử lý rác thải. Huyện Thanh Liêm tiếp tục chỉ đạo phân rác tại nguồn thành 2 loại rác hữu cơ và vô cơ. Rác thải khó phân hủy được chia làm 2 loại, rác tái chế và rác không tái chế.
Ông Nguyễn Văn Điểu cho biết thêm: Năm 2018, huyện sẽ chỉ đạo mỗi xã trên địa bàn chọn từ 1-2 thôn/xóm thực hiện điểm phân loại rác thải tại nguồn. Trong giai đoạn đầu năm 2018, sẽ chỉ đạo các tổ vệ sinh môi trường xử lý rác thải tại chỗ bằng hình thức đốt và chôn lấp; tổ chức thu phí vệ sinh môi trường theo quy định của UBND tỉnh để trả công cho lao động thu gom và một phần dành cho hoạt động chỉ đạo xử lý rác. Thanh Liêm sẽ khảo sát một số tuyến đường trục xã, liên thôn trồng hoa ven đường để cải tạo cảnh quan môi trường.
Tạo thuận lợi cho các đơn vị làm công tác thu gom, xử lý rác thải, tại hội nghị UBND tỉnh ngày 31/1/2018, đồng chí Trương Minh Hiến, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhất trí với một số đề xuất của địa phương và doanh nghiệp, với phương châm tạo điều kiện tốt nhất để nâng cao hiệu quả công tác thu gom, xử lý rác thải.
Theo đó, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhất trí cho công ty có nhu cầu ứng một phần kinh phí trong quý I/2018 để hoạt động; đồng ý cho các huyện dùng kinh phí vận chuyển rác cho hoạt động chôn lấp rác. UBND các huyện có trách nhiệm cùng với doanh nghiệp thỏa thuận, xác định việc thu gom rác thải của các đối tượng để nâng cao hiệu quả thu phí vệ sinh môi trường.
Để giữ gìn vệ sinh môi trường, cần có sự chung tay vào cuộc của cả cộng đồng, song vấn đề mấu chốt nằm ở sự chỉ đạo quyết liệt của chính quyền địa phương. Bên cạnh đó, cần có sự chung tay của người dân trong việc phân loại rác thải ngay tại nguồn, nhằm giảm lượng rác phát thải và hạn chế áp lực xử lý rác tại nhà máy.
Bích Huệ
Bích Huệ, Thế Tuân