Tại các địa phương khác trong tỉnh, song song với thu hoạch lúa xuân, việc chuẩn bị làm đất, gieo mạ giúp bảo đảm gieo cấy lúa mùa kịp thời vụ đang được triển khai tích cực.
Vụ lúa mùa 2022, Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp (HTXDVNN) Tượng Lĩnh (Kim Bảng) có kế hoạch gieo cấy hơn 290 ha. Hiện nay địa phương đang tích cực chuẩn bị cho sản xuất vụ mới trong điều kiện lúa xuân thu hoạch chậm đến 7 ngày. Xã đặt ra mục tiêu hoàn thành gieo cấy lúa mùa trong tháng 6, bảo đảm đúng yêu cầu cơ cấu trà lúa mùa sớm chiếm khoảng 70% diện tích.
Được biết, để chuẩn bị cho sản xuất vụ mùa, HTXDVNN Tượng Lĩnh đã triển khai đồng bộ các biện pháp. Theo đó, sang đầu tháng 6 lúa xuân chín rộ, HTX huy động gần 20 máy gặt đập liên hợp thu hoạch nhanh, kết thúc ngày 10/6. Cùng với đó, HTX chỉ đạo các thôn ký hợp đồng với chủ các máy cày, thu hoạch lúa xuân đến đâu tiến hành làm đất đến đấy.
Trước hết là làm đất diện tích gieo mạ trà mùa sớm. Do vậy, mạ mùa tại địa phương được gieo xong từ ngày 10/6 bảo đảm khoảng sau hơn 10 ngày có thể xuống đồng cấy. Với 150 ha lúa cấy bằng máy, chiếm hơn 50% diện tích, các tổ dịch vụ chủ động gieo mạ khay đúng lịch thời vụ. Thời gian chuyển vụ giữa vụ xuân và vụ mùa quá ngắn (chỉ khoảng hơn 10 ngày), để gốc rạ phân hủy nhanh tránh cây lúa mới cấy bị ngộ độc hữu cơ, HTXDVNN Tượng Lĩnh tuyên truyền người dân sử dụng chế phẩm sinh học, vôi bột từ 15 – 20 kg/sào để xử lý.
Trao đổi về sản xuất vụ mùa tại địa phương, ông Nguyễn Văn Sâm, Giám đốc HTXDVNN Tượng Lĩnh cho biết: Thời điểm hiện nay yêu cầu đặt ra là khâu làm đất phải được bảo đảm, không để mạ chờ ruộng. Thuận lợi nhất trong vụ mùa này là địa phương triển khai được nhiều diện tích lúa cấy bằng máy, giúp đẩy nhanh được tiến độ sản xuất. Hội đồng quản trị HTX đang chỉ đạo tổ dịch vụ thủy nông điều tiết nước đầy đủ, hợp lý cho làm đất và gieo cấy lúa mùa.
Thu hoạch nhanh lúa xuân chuẩn bị đất sản xuất vụ mùa tại Xã Nguyễn Úy (Kim Bảng).
Tại các địa phương khác trong tỉnh, song song với thu hoạch lúa xuân, việc chuẩn bị làm đất, gieo mạ giúp bảo đảm gieo cấy lúa mùa kịp thời vụ đang được triển khai tích cực. Tại Lý Nhân, vụ mùa năm nay gieo cấy 5.500 ha lúa, với cơ cấu trà mùa sớm chiếm 50% diện tích phục vụ gieo trồng cây vụ đông hàng hóa sớm. Tuy nhiên, sau ngày 15/6 các địa phương trong huyện mới bước vào thu hoạch rộ lúa xuân, muộn hơn 10 ngày so với trung bình hằng năm.
Trước thực tế này, UBND huyện Lý Nhân đã chỉ đạo các xã, thị trấn, HTXDVNN trên địa bàn tranh thủ thời tiết thuận lợi thu hoạch nhanh, gọn lúa xuân đã chín. Đồng thời, tập trung làm đất, gieo mạ mùa đúng lịch, bảo đảm cơ cấu mùa vụ, cơ cấu giống. Các địa phương thực hiện tốt việc thu hoạch lúa xuân đến đâu, làm đất gieo cấy lúa mùa ngay đến đấy; giữ nước hợp lý trên từng cánh đồng để thuận lợi cho việc làm đất.
Bà Nguyễn Thị Quyên, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Lý Nhân cho biết: Các địa phương trong toàn huyện đang đẩy nhanh tiến độ sản xuất vụ mùa. Theo kế hoạch, lúa gieo thẳng hoàn thành trước ngày 25/6, lúa cấy xong trước ngày 5/7. Đặc biệt, các địa phương chú trọng bảo đảm trà lúa mùa sớm để chủ động giải phóng đất, kịp thời sản xuất cây vụ đông hàng hóa ưa ấm.
Thực hiện yêu cầu lịch thời vụ, các đơn vị thủy nông triển khai các biện pháp phục vụ sản xuất vụ mùa trong điều kiện chậm thời vụ. Cụ thể, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi (KTCTTL) Hà Nam đã chỉ đạo xí nghiệp thủy nông các huyện và thị xã Duy Tiên chủ động điều tiết nước. Được biết, vừa qua các trạm bơm trên địa bàn do doanh nghiệp quản lý và của Công ty KTCTTL Bắc Nam Hà hoạt động tiêu nước sau những trận mưa lớn, doanh nghiệp đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc, HTXDVNN giữ nước hợp lý ở những vùng đất cốt cao để vừa thu hoạch lúa xuân vừa thuận lợi cho quá trình bơm tưới nước phục vụ làm đất vụ mùa.
Ông Trương Đức Thiện, Trưởng phòng Quản lý nước và công trình (Công ty TNHH MTV KTCTTL Hà Nam) cho biết: Do đặc thù của sản xuất vụ mùa năm nay, việc tưới, tiêu nước sẽ có sự điều chỉnh linh hoạt. Theo đó, trong cùng thời điểm, nhiệm vụ tưới, tiêu nước song hành diễn ra đối với từng khu vực, cánh đồng để các địa phương vẫn thu hoạch nhanh lúa xuân và có đủ nước làm đất.
Để chủ động chỉ đạo sản xuất vụ mùa năm nay, ngay từ khi triển khai kế hoạch, ngành nông nghiệp dự tính chậm hơn những năm trước từ 7 – 10 ngày do lúa xuân thu hoạch muộn. Do vậy, về cơ cấu mùa vụ có sự điều chỉnh phù hợp và triển khai các giải pháp khắc phục chậm thời vụ. Cụ thể, trà lúa mùa sớm chiếm 45% diện tích, kết thúc gieo cấy trước ngày 5/7, chậm 5 ngày so với những vụ mùa trước; được quy hoạch gọn vùng gắn với sản xuất cây vụ đông ưa ấm. Do thời gian chuyển vụ giữa vụ xuân và vụ mùa ngắn, ngành nông nghiệp yêu cầu các địa phương tuân thủ chặt chẽ lịch thời vụ. Những diện tích không bảo đảm tiêu thoát nước theo yêu cầu của lúa gieo thẳng thì thực hiện cấy bằng máy hoặc cấy thủ công theo hiệu ứng hàng biên… tránh tình trạng bị ảnh hưởng của các trận mưa lớn sau khi gieo dẫn đến phải gieo lại như những vụ trước, ảnh hưởng lịch thời vụ.
Theo ông Ngô Mạnh Ngọc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, để khắc phục tình trạng chậm thời vụ, các địa phương cần tuân thủ đúng yêu cầu thời vụ. Quan trọng nhất là cần đẩy nhanh tiến độ làm đất gieo cấy lúa mùa cũng như chuẩn bị đầy đủ lượng mạ, vật tư phân bón. Đồng thời, có phương án chủ động ứng phó với bất thuận của thời tiết đầu vụ…
Hiện nay, việc thu hoạch lúa xuân và chuẩn bị các điều kiện cho sản xuất vụ mùa đang được các địa phương đẩy nhanh tiến độ. Mục tiêu cao nhất mà các địa phương hướng tới là bảo đảm được cơ cấu mùa vụ, nhất là trà lúa mùa sớm để kịp thời giải phóng đất phục vụ sản xuất vụ đông, với những cây trồng hàng hóa chủ lực ưa ấm.
Mạnh Hùng