5 ha đất sản xuất của HTX Nông sản an toàn Liên Hiệp, xã Thi Sơn (Kim Bảng) nằm trên vùng bãi ven sông Đáy. Hằng năm, trước khi bước vào mùa mưa, lũ, HTX chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất nhằm hạn chế thấp nhất thiệt hại do lũ trên sông dâng cao.
Hiện nay, HTX đang sản xuất 4 ha dưa hấu (cho thu hoạch xong toàn bộ diện tích trong tháng 7). Các tháng tiếp theo là thời gian cao điểm của mùa lũ trên sông, HTX dừng sản xuất khoảng 3 ha đất có cốt quá thấp phía giáp lòng sông. Diện tích còn lại cao hơn sẽ được trồng rau ngắn ngày, trong đó có khoảng gần 0,5 ha sẽ được trồng bắp cải sớm cho thu vào cuối tháng 8.
Thu hoạch dưa hấu ở HTX Nông sản an toàn Liên Hiệp, xã Thi Sơn (Kim Bảng).
Được biết, những năm vừa qua, năm nào HTX Nông sản an toàn Liên Hiệp cũng có diện tích rau màu trồng ven sông bị thiệt hại do lũ lên cao. Điển hình, mùa mưa, lũ năm 2017, lũ trên sông Đáy đã làm toàn bộ diện tích rau màu trồng trên gần 4 ha, chiếm 75% diện tích bị hỏng toàn bộ do ngập nước sâu hơn 1m và kéo dài. Ông Phạm Hoàng Hiệp, Giám đốc HTX Nông sản an toàn Liên Hiệp chia sẻ: Mấy năm gần đây, những tháng cao điểm mùa mưa lũ HTX chỉ duy trì sản xuất khoảng 20% diện tích để có sản phẩm cung cấp cho các mối hàng truyền thống. HTX tranh thủ thời gian đất nghỉ trong mấy tháng mùa mưa lũ để cải tạo chuẩn bị cho vụ mới được tốt hơn.
Huyện Kim Bảng có khoảng trên 50 ha đất bãi nằm ngoài đê sông Đáy. Trong đó, hơn 20 ha đất bãi thuộc địa bàn các xã Thanh Sơn và Thi Sơn có cốt thấp, tiếp giáp ngay với lòng sông nên vào mùa mưa, lũ thường bị ảnh hưởng khi lũ trên sông Đáy lên cao. Do vậy, việc bố trí sản xuất trên diện tích đất bãi ven sông Đáy của huyện trong mùa mưa, lũ được tính toán cụ thể nhằm hạn chế thấp nhất ảnh hưởng và thiệt hại.
Bà Lê Thị Phượng, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN & PTNT) huyện Kim Bảng cho biết: Trong mùa mưa, lũ, mực nước sông Đáy thường dâng cao, có nhiều thời điểm lên báo động 2, báo động 3 gây ngập các vùng bãi ven sông. Phòng NN & PTNT huyện khuyến cáo các địa phương chỉ đạo người dân hạn chế đầu tư sản xuất vào những tháng chính lũ, để đất nghỉ chờ sản xuất vụ mới an toàn và hiệu quả hơn.
Với các vùng đất bãi dọc sông Đáy thuộc thành phố Phủ Lý, huyện Thanh Liêm cũng được người dân chủ động có biện pháp sản xuất phù hợp. Xã Kim Bình (thành phố Phủ Lý) có 10 ha đất bãi ven sông Đáy, trong đó có 7 ha nằm tiếp giáp với lòng sông không có đê bối bảo vệ. Với diện tích này, người dân chủ yếu sản xuất 2 vụ chính (vụ xuân và vụ đông). Riêng vụ hè thu, do xác định sản xuất bấp bênh nên các hộ có đất chỉ lựa chọn gieo trồng rau ngắn ngày nhằm giảm thiệt hại khi có lũ trên sông Đáy. Đồng thời, người dân cũng chuẩn bị sẵn hạt giống để gieo trồng lại sau mỗi đợt lũ. Theo ông Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc HTXDVNN Kim Bình, trong mùa mưa, lũ sản xuất trên vùng đất bãi ven sông của địa phương chủ yếu cung cấp lượng rau xanh tại chỗ. Nhiều diện tích nằm quá sát lòng sông người dân phải dừng sản xuất.
Những năm gần đây, do tác động của biến đổi khí hậu đã xuất hiện nhiều đợt mưa bất thường với cường độ lớn. Do đó, sông Đáy bị tác động từ lũ nội đồng dẫn đến mực nước lũ lên cao. Đơn cử: các năm 2017, 2018 lũ trên sông Đáy đều vượt báo động 3; năm 2017, mực nước lũ trên sông Đáy đo tại thành phố Phủ Lý vượt báo động 3 hơn 60 cm, cao nhất trong lịch sử, gây ngập phần lớn diện tích đất bãi ven sông Đáy. Năm 2021 mưa lũ được dự báo diễn biến phức tạp có khả năng lên báo động 2 đến báo động 3, tập trung trong khoảng tháng 8, 9. Do vậy, việc sản xuất tại các vùng đất bãi ven sông Đáy được chỉ đạo xây dựng kế hoạch cụ thể nhằm hạn chế thấp nhất rủi ro.
Đất bãi ven sông nói chung và ven sông Đáy nói riêng rất phù hợp với sản xuất các loại rau, củ, quả. Đây là một trong những nguồn chính cung cấp rau thực phẩm cho thị trường. Có kế hoạch sản xuất phù hợp trong mùa mưa, lũ giúp phát huy được tiềm năng, thế mạnh của vùng đất bãi ven sông ở các địa phương.
Mạnh Hùng