Trong những năm gần đây, nhiều HTX chuyên ngành, HTX ít thành viên được thành lập. Các HTX chuyên ngành đã và đang phát huy vai trò hỗ trợ thành viên, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, góp phần khai thác lợi thế về sản xuất nông nghiệp ở địa phương.
Xã Bình Nghĩa (Bình Lục) có những điều kiện tốt về đồng đất để sản xuất các loại cây rau, màu. Chính quyền địa phương đã hỗ trợ thành lập HTX Nông sản Cát Lại, mục tiêu nhằm liên kết nông dân chuyên sản xuất rau ở địa phương đổi mới tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn rau an toàn. Năm 2018, HTX Nông sản Cát Lại được chọn tham gia Dự án “Tăng cường độ tin cậy trong sản xuất cây trồng an toàn tại khu vực miền Bắc, giai đoạn 2016-2020”- dự án do tổ chức JICA- Nhật Bản hỗ trợ thực hiện. Trong quá trình tham gia dự án, thành viên HTX được tập huấn nâng cao nhận thức và cải thiện kỹ thuật trồng trọt nói chung và rau an toàn nói riêng.
Ông Đặng Văn Hùng, Giám đốc HTX Nông sản Cát Lại cho biết: Khi được tập huấn chuyên về sản xuất rau an toàn, nông dân đã thay đổi tập quán canh tác. Các sản phẩm rau HTX đều bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm. Điều đó khẳng định quy trình kỹ thuật sản xuất của các hộ nông dân được nâng cao. Đây là điều kiện thuận lợi cho thành viên HTX tiếp tục sản xuất rau an toàn trong thời gian tới.
Không chỉ có HTX chuyên ngành sản xuất rau, trên địa bàn tỉnh còn có các HTX chuyên ngành về chăn nuôi bò sữa, nuôi gà, nuôi trồng thủy sản, nuôi cá ứng dụng công nghệ “sông trong ao”... Xã Hoàng Tây (Kim Bảng) có nhiều diện tích đất sản xuất đa canh được chuyển đổi từ đầu những năm 2000. Tháng 6/2019, HTX Nuôi trồng thủy sản Yên Lão ở Hoàng Tây thành lập. Thành viên HTX là những hộ nuôi trồng thủy sản, trên tổng diện tích 11,6ha.
Để nâng cao hiệu quả sản xuất, HTX định hướng cho các thành viên đầu tư chuyên về sản xuất cá giống, đồng thời các đơn vị uy tín cung cấp cá giống phục vụ sản xuất cho các thành viên. Sản phẩm cá giống ở HTX Yên Lão đạt khoảng 50 vạn con/năm. Một số hộ có diện tích ao nuôi lớn, nguồn nước tốt còn nuôi thêm cá thịt, năng suất đạt khoảng 9-10 tấn/ha.
Nông dân xã Bình Nghĩa (Bình Lục) sản xuất rau vụ xuân.
Chủ trương khuyến khích thành lập các HTX chuyên ngành, HTX ít thành viên được thực hiện và đang bắt đầu phát huy hiệu quả, thúc đẩy quá trình cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp ở Hà Nam. Giai đoạn 2015-2020, toàn tỉnh có gần 80 HTX được thành lập mới, trong đó có các HTX nông nghiệp chuyên ngành trong lĩnh vực chăn nuôi và trồng trọt.
Theo đánh giá của lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh, mô hình HTX kiểu mới ít thành viên đã khai thác tiềm năng, thế mạnh nhất định của các địa phương thông qua phát triển sản xuất, tạo ra các sản phẩm chủ lực có tính cạnh tranh cao, góp phần vào việc chuyển dịch lao động từ sản xuất nông nghiệp thuần túy sang sản xuất, chế biến nông sản có giá trị kinh tế cao.
Tuy nhiên, còn nhiều hạn chế trong hoạt động và phát triển mô hình HTX này. Nhận thức về HTX kiểu mới của một bộ phận cán bộ, nhân dân chưa đầy đủ, chưa rõ vai trò, vị trí, tầm quan trọng và xu thế phát triển của kinh tế tập thể đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Quy mô sản xuất của nhiều HTX vẫn còn nhỏ, trang thiết bị, cơ sở vật chất còn thiếu, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Đội ngũ cán bộ quản lý HTX còn yếu về chuyên môn, nghiệp vụ.
Chia sẻ với chúng tôi, nhiều lãnh đạo quản lý HTX cho rằng, HTX gặp nhiều khó khăn trong việc thu hút nguồn nhân lực trẻ, có năng lực, có trình độ vào làm việc ở HTX. Do hạn chế về năng lực quản lý nên khả năng dự báo nhu cầu thị trường, xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh theo chuỗi giá trị và mô hình liên doanh, liên kết trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, quảng bá thương hiệu còn nhiều khó khăn. Vì vậy, chất lượng sản phẩm của HTX còn thiếu sức cạnh tranh, hiệu quả kinh tế mang lại cho thành viên chưa được như mong muốn.
Trước yêu cầu mới về phát triển sản xuất nông nghiệp trong giai đoạn tới, thành lập mới các HTX để hình thành các ngành hàng, nâng cao giá trị, chất lượng nông sản, phục vụ chế biến, tiêu dùng và một phần xuất khẩu là giải pháp cần thiết. Cũng theo lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh, thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp thực hiện các giải pháp nhằm đẩy mạnh phát triển HTX, với nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng; xây dựng, phát triển và nhân rộng các mô hình kinh tế hợp tác hiệu quả, chú trọng đến các mô hình HTX kiểu mới, hoạt động theo chuỗi giá trị sản phẩm, ứng dụng công nghệ cao gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác với hạt nhân là HTX chuyên ngành sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị là một hướng đi giúp HTX hoạt động hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp ở địa phương.
Bích Huệ