Thời gian gần đây, sản xuất 2 vụ lúa của tỉnh đang có sự thay đổi căn bản, từng bước nâng cao hiệu quả và thu nhập cho người nông dân. Một trong những yếu tố căn bản là lựa chọn và thay đổi bộ giống vừa bảo đảm chất lượng, vừa nâng cao được năng suất lúa. Giống lúa thuần ND502 được đưa vào sản xuất chưa lâu nhưng đã thể hiện được ưu thế thay thế những giống lúa cũ không còn phù hợp.
Xã Nguyễn Úy (Kim Bảng), một trong những nơi đầu tiên áp dụng và mở rộng gieo cấy giống lúa thuần ND502. Giống lúa thuần ND502 được HTXDVNN Nguyễn Úy lần đầu tiên đưa vào cấy khảo nghiệm từ vụ xuân năm 2017 với diện tích 3 ha. Chỉ sau thời gian ngắn, lúa thuần ND502 đã đứng vững, trở thành một trong những giống lúa chủ lực thay thế cho những giống lúa cũ không còn được người dân lựa chọn, như: Q5, Khang dân 18…
Vụ xuân 2021, HTXDVNN Tân Sơn (Kim Bảng) cấy giống lúa ND502.
Đáng chú ý từ vụ mùa 2020 sau khi được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN & PTNT) chính thức công nhận giống quốc gia, lúa thuần ND502 được người dân Nguyễn Úy gieo cấy nhiều hơn và đạt gần 100 ha trong vụ xuân 2021 vừa qua, chiếm 30% tổng diện tích gieo cấy. Lúa thuần ND502 cấy thương phẩm đã cho hiệu quả rõ rệt, cao hơn hẳn các giống lúa thuần khác, kể cả lúa chất lượng Bắc thơm số 7. Năng suất lúa tươi đạt 300 kg/sào, trong khi lúa Bắc thơm số 7 đạt khoảng 220 kg/sào. Tuy giá bán lúa ND502 thấp hơn gần 1 nghìn đồng/kg so với lúa Bắc thơm số 7, nhưng năng suất cao vượt trội nên giá trị vẫn tăng trên 5%.
Không chỉ cấy lúa thương phẩm cho năng suất cao, Nguyễn Úy còn thực hiện liên kết với Công ty TNHH Nam Dương (KCN Đồng Văn – Duy Tiên) sản xuất giống lúa thuần nguyên chủng ND502, với diện tích mỗi vụ 30 ha trên cánh đồng mẫu cho giá trị cao hơn từ 10 - 15% so với sản xuất các giống lúa thuần khác.
Nói về phát triển giống lúa thuần ND502 trên địa bàn, ông Nguyễn Văn Quân, Giám đốc HTXDVNN Nguyễn Úy cho biết: Giống lúa thuần ND502 được đưa vào sản xuất đã thay thế kịp thời các giống lúa cũ kém hiệu quả. Đây sẽ là một trong những giống lúa được lựa chọn gieo cấy trong thời gian tới giúp nâng cao năng suất, giá trị sản xuất.
Tuy là giống lúa mới được đưa vào sản xuất nhưng không chỉ ở riêng xã Nguyễn Úy, mà lúa thuần ND502 đang được nhiều địa phương lựa chọn cho bộ giống gieo cấy tại địa phương. Theo tổng hợp từ Công ty TNHH Nam Dương, mỗi vụ doanh nghiệp xuất bán cho các địa phương trong tỉnh khoảng 70 tấn lúa giống ND502, tương đương hơn 2.000 ha, bằng 7% tổng diện tích gieo cấy, tập trung nhiều tại huyện Kim Bảng, thị xã Duy Tiên, thành phố Phủ Lý... Chỉ riêng diện tích liên kết sản xuất lúa giống nguyên chủng với doanh nghiệp đạt 100 ha, tại 5 địa phương, gồm các xã: Nguyễn Úy, Ngọc Sơn, Tượng Lĩnh (Kim Bảng); Đồn Xá (Bình Lục) và phường Châu Giang (thị xã Duy Tiên).
Được biết, giống lúa thuần ND502 được Công ty TNHH Nam Dương chọn tạo và đã được Bộ NN & PTNT công nhận giống quốc gia vào tháng 4 năm 2020. Từ sản xuất thực tế cho thấy lúa thuần ND502 có khá nhiều ưu điểm. Cụ thể, đây là giống lúa thuộc nhóm ngắn ngày (vụ xuân 130 ngày, vụ mùa 100 – 105 ngày) phù hợp với quá trình chuyển dịch cơ cấu mùa vụ, nhất là vùng quy hoạch sản xuất cây vụ đông ưa ấm. Lúa có đặc điểm sinh trưởng, phát triển khỏe, đẻ nhánh sớm, trỗ bông tập trung, rất cứng cây chống đổ tốt. Đây cũng là giống lúa ưa thâm canh hướng đến cho năng suất cao.
Đặc biệt, lúa thuần ND502 khá sạch bệnh, tránh nhiễm bệnh đạo ôn lá, đạo ôn cổ bông và tỷ lệ bạc lá thấp… Năng suất lúa thuần ND502 vượt trội so với các giống lúa thuần khác, gần tương đương với lúa lai. Chất lượng gạo ngon, được thị trường đón nhận, có thể trở thành hàng hóa đem lại giá trị kinh tế. Riêng về chi phí tiền giống lúa ND502 khá thấp, chỉ từ 31 – 33 nghìn đồng/sào, bằng chưa đến 50% giá giống lúa lai.
Ông Nguyễn Hải Nam, Phó chi cục trưởng phụ trách Chi cục Trồng trọt – Bảo vệ thực vật (Sở NN & PTNT) cho biết: Tuy mới chính thức được đưa vào sản xuất, nhưng giống lúa thuần ND502 đã khẳng định được ưu thế, nhất là về năng suất, chất lượng. Đây sẽ là một trong những giống lúa được lựa chọn bố trí sản xuất trong thời gian tới trên đồng ruộng của tỉnh.
Sản xuất 2 vụ lúa của tỉnh đang từng bước có những thay đổi, nhất là về cơ cấu giống tập trung vào một số loại có chất lượng gạo ngon, cho năng suất cao. Trong đó, ưu tiên các loại giống lúa thuần do có ưu điểm chủ động được nguồn giống sản xuất trong nước không phải phụ thuộc nhập khẩu như giống lúa lai; đồng thời chi phí giống giảm đáng kể so với sử dụng giống lúa lai. Với những ưu điểm vượt trội, giống lúa thuần ND502 được người dân tại nhiều địa phương trong tỉnh lựa chọn sản xuất.
Theo ông Ngô Văn Dương, Giám đốc Công ty TNHH Nam Dương, doanh nghiệp tăng cường liên kết sản xuất để bảo đảm cung ứng đủ lượng giống chất lượng theo nhu cầu mở rộng sản xuất của người dân trong tỉnh. Kết hợp với cung cấp giống, công ty hướng nông dân sản xuất lúa ND502 thương phẩm thành vùng tập trung để giới thiệu doanh nghiệp chế biến thu mua khi người dân có nhu cầu tiêu thụ như đã từng làm với một số giống lúa khác, góp phần giúp người nông dân yên tâm sản xuất và nâng cao thu nhập.
Mạnh Hùng