Bảo đảm sự đồng bộ của hệ thống công trình thủy lợi phục vụ tiêu úng

Mùa mưa, bão, lũ năm nay được dự báo diễn biến phức tạp, với lượng mưa toàn mùa ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm. Do vậy, sự đồng bộ của hệ thống công trình thủy lợi bảo đảm năng lực tiêu úng, ứng phó kịp thời giúp tạo sự ổn định trong phát triển dân sinh, kinh tế trên địa bàn.

Tuyến kênh chính Biên Hòa dài hơn 7 km dẫn nước của trạm bơm Đinh Xá thuộc Xí nghiệp Thủy nông Bình Lục (Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Hà Nam) đang được đầu tư nạo vét, kiên cố. Trong đó, giai đoạn 1 (năm 2021) đã xây dựng hoàn thiện được hơn 1 km từ trạm bơm đến cầu máng gần tuyến đường nối hai cao tốc, hiện đang tiếp tục thi công đoạn còn lại.

Mặc dù kênh mới hoàn thiện được 1 phần nhưng đã nâng cao được đáng kể năng lực phục vụ. Trong mùa mưa, bão năm 2021, tình trạng phải cắt số máy bơm do thiếu nguồn tại thời điểm tiêu đã giảm. Vào những đợt mưa lớn, 12 máy bơm của trạm đều chạy liên tục, rút ngắn được 30% thời gian tiêu so với trước đây.

Trạm bơm Đinh Xá phục vụ tiêu úng cho 8.000 ha đất sản xuất của huyện Bình Lục, Thanh Liêm và TP Phủ Lý. Trước đây, năng lực phục vụ của trạm bơm bị hạn chế, thời gian vận hành do tuyến kênh chính Biên Hòa bị xuống cấp, bồi lắng làm hẹp dòng chảy. 

Ông Nguyễn Văn Thanh, Tổ trưởng quản lý vận hành trạm bơm Đinh Xá cho biết: Năng lực hoạt động tiêu úng của trạm đã được cải thiện rất nhiều khi một phần tuyến kênh dẫn chính được nạo vét, kiên cố. Tới đây, khi toàn tuyến kênh Biên Hòa được hoàn thành, chắc chắn nhiệm vụ tiêu úng cho sản xuất và dân sinh trong vùng phục vụ sẽ được bảo đảm, cả trong điều kiện gặp mưa có cường độ lớn trong thời gian ngắn.

Bảo đảm sự đồng bộ của hệ thống công trình thủy lợi phục vụ tiêu úng
Thi công cải tạo, nâng cấp kênh Biên Hòa thuộc hệ thống trạm bơm Đinh Xá.

Đối với hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Hà Nam hiện nay có 62 trạm bơm điện (công trình đầu mối) phục vụ cùng 4.000 km kênh mương tưới, tiêu các loại, 1.700 cống, đập, xi phông, cầu máng… Với hệ thống kênh tưới chính thuộc các trạm bơm lớn đều đã được kiên cố hóa. Tuy nhiên, kênh tiêu đa phần là kênh đất, một số tuyến lâu ngày chưa được nạo vét bị bồi lắng nhiều. Không những vậy, tình trạng đổ rác thải, chất thải sinh hoạt, sản xuất vẫn diễn ra ảnh hưởng lớn đến năng lực phục vụ. Trong khi đó, yêu cầu năng lực tiêu úng của hệ thống thủy lợi ngày càng cao, nhất là cho cả các khu dân cư, KCN… Đơn cử, để đáp ứng tiêu úng cho đô thị, KCN cần hệ số tiêu lên đến trên 18l/s/ha. Trong khi đó, hệ thống thủy lợi khi xây dựng đa phần được tính toán phục vụ cho sản xuất nông nghiệp với hệ số tiêu chỉ ở mức  4,5 – 6,2l/s/ha. 

Theo ông Lê Văn Hòa, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Công ty TNHH MTV KTCTTL Hà Nam, nhiệm vụ tiêu úng trong mùa mưa, bão, lũ đặt ra ngày càng cao, nhất là do tác động từ biến đổi khí hậu thời tiết diễn biến bất thường, xảy ra nhiều hiện tượng cực đoan. Do vậy, đòi hỏi bảo đảm sự phục vụ đồng bộ của cả hệ thống công trình thủy lợi đầu mối và nội đồng.

Đối với các tuyến kênh chính do doanh nghiệp quản lý cơ bản đều được quản lý hiệu quả. Xí nghiệp thủy nông các huyện, thị xã, thành phố thường xuyên tổ chức giải tỏa bèo, rác. Xí nghiệp Thủy nông huyện Bình Lục đã thực hiện việc giao khoán theo đoạn và tuyến kênh cho công nhân vận hành đảm nhiệm cả công tác quản lý và giải tỏa vật cản, bèo, rác. Do vậy, kênh mương đều được bảo đảm thông, thoáng. Hay tại những điểm thường tập trung rác thải, trước các đợt vận hành ứng phó với diễn biến bất thường của thời tiết đều được kiểm tra và tổ chức sử dụng máy móc giải tỏa. 

Khó khăn nhất hiện nay chính là hệ thống kênh mương nội đồng do các địa phương, HTXDVNN quản lý. Nhiều tuyến kênh tiêu cấp 3 hiện nay bị bồi lắng, ách tắc dòng chảy do bèo, rác… Điều này dẫn đến khả năng tiêu thoát nước trên các cánh đồng ra kênh chính của toàn hệ thống bị ảnh hưởng. Đặc biệt, việc không có sự đồng bộ giữa kênh chính và kênh nội đồng đã làm hạn chế khả năng phục vụ của trạm bơm đầu mối. Với những trạm bơm chính càng thể hiện rõ hạn chế trong quá trình phục vụ do các máy có công suất lớn, khi vận hành tất cả các tổ máy nước rút rất nhanh. Vì thế, có tình trạng một số công trình đầu mối hoạt động không hết công suất hoặc phải giảm máy. Trong khi đó, nước trong đồng vẫn cao gây ngập úng ảnh hưởng đến sản xuất…

Để hệ thống thủy lợi hoạt động hiệu quả rất cần có sự quản lý, bảo vệ và vận hành đồng bộ. Trong đó, chính quyền địa phương, HTXDVNN đóng vai trò quan trọng. Nhất là, tăng cường công tác quản lý, tuyên truyền ngăn chặn tình trạng vứt rác thải sinh hoạt, sản xuất ra lòng kênh; thường xuyên kiểm tra, nạo vét, giải tỏa bèo, vật cản trên kênh... 

Mùa mưa, bão, lũ năm nay được dự báo diễn biến phức tạp, với lượng mưa toàn mùa ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm. Do vậy, sự đồng bộ của hệ thống công trình thủy lợi bảo đảm năng lực tiêu úng, ứng phó kịp thời giúp tạo sự ổn định trong phát triển dân sinh, kinh tế trên địa bàn.

Mạnh Hùng

Bình luận bài viết

Bình luận

BÁO HÀ NAM ĐIỆN TỬ

Giấy phép xuất bản số 68/GP-BTTTT do Bộ Thông tin - Truyền thông cấp ngày 16/2/2017

Địa chỉ: Đình Tràng, phường Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam

Tổng Biên tập: Nguyễn Duy Tuấn

Điện thoại: (0226) 3852.773 - 3853.342 | Fax: (0226)3853.342

Email: baohanam.dientu@gmail.com

Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản.