Ha-ha là kiểu tường thấp quây quanh những cánh đồng rộng lớn, với tác dụng khiến nhiều người ngạc nhiên.
Khi đến xứ sở sương mù, khách du lịch có thể bắt gặp những bức tường thấp có niên đại từ thế kỷ 18, bao quanh một khu đất trống rộng lớn. Chúng còn có tên riêng được đánh giá là kỳ quặc: Ha-Ha.
Du khách có thể thấy những bức tường ha-ha tại nhiều điền trang khắp nước Anh. Ảnh: Tim Dawson/Flickr
Ha-ha lần đầu tiên xuất hiện trên tài liệu in vào năm 1709 của Dezallier d’Argenville, một người đam mê làm vườn, trong cuốn sách La Theorie et la Practique du jardhering (Lý thuyết và Thực hành Làm vườn). Theo d’Argenville, và dịch giả người Anh đầu tiên của ông, John James, cho biết cái tên ha-ha bắt nguồn từ ảo ảnh mà những bức tường tạo ra: con mương và bức tường được che giấu kỹ đến mức "gây bất ngờ cho ai đó lại gần, đến mức họ phải thốt lên 'Ah! Ah!'".
Vậy mục đích của những bức tường có như không này là gì? Trước đây, khi người Anh chưa có máy móc, những đàn gia súc thường được thả tự do để gặm cỏ trên những bãi đất thay máy xén. Một ha-ha bằng gạch hoặc đá thường được xây dựng ở giữa những bãi cỏ mọc hoang và khuôn viên điền trang, để ngăn động vật băng qua các bãi cỏ được cắt tỉa cẩn thận và vườn quanh nhà.
Gia súc khó vượt qua ha-ha do con mương cạn quá thấp so với bờ tường. Ảnh: Architessica
Hàng rào chìm Ha-ha không quá cao, thoai thoải về một phía. Do đó, các con vật có thể dễ dàng băng qua bức tường để lao xuống phía đồng cỏ nếu được dắt từ chuồng nhà ra. Nhưng ngược lại, chúng không thể nhảy qua tường để tự do đi vào vườn nhà.
Bên cạnh đó, thay vì trồng các bụi cây cao vút làm hàng rào, hoặc đào hào nước, người xưa có lý do để xây tường ha-ha. Chủ những điền trang không muốn tầm nhìn ra khắp đồng cỏ bị cản trở. Cấu tạo của ha-ha giúp họ thấy một khung cảnh lãng mạn với đàn gia súc nhởn nhơ gặm cỏ trên cánh đồng trải dài bất tận.
Nhìn từ xa, du khách khó thấy bức tường ha-ha trong khuôn viên của căn nhà cổ Berrington Hall ở Herefordshire, Anh. Ảnh: Stuartan/Dreamstime.com
Ngày nay khách du lịch vẫn có thể chiêm ngưỡng những hàng rào chìm đặc biệt này trên khắp nước Anh. Làng Stowe là một trong những nơi có những bức tường ha-ha đầu tiên ở xứ sở sương mù vào những năm 1720 - 1730, trong đó có khu vườn của Công tước Newcastle tại Claremont.
Những địa điểm khác là công viên tại Petworth với một ha-ha đặc biệt, công viên tại Croome với ha-ha dài hơn 3 km, ngôi nhà xa hoa của gia đình Bankes từ thế kỷ 17 tại Kingston Lacy ở Dorset, nhà cổ Kedleston Hall từ thế kỷ 18 tại Derbyshire... Ngoài ra còn có một bức tường ha-ha được xây dựng đầu những năm 2000 tại Đài tưởng niệm Washington ở thủ đô nước Mỹ.
VNE