Hiện nay, phóng sinh được người dân thực hiện trong nhiều dịp khác nhau kể cả ngày lễ hay giỗ người thân của gia đình. Tuy nhiên, hành động phóng sinh chưa phải ai cũng hiểu và thực hiện đúng về ý nghĩa này.
Những tháng đầu năm mới, dễ dàng bắt gặp không ít người dân đi mua chim, cá, cua, ốc… để phóng sinh. Đây là một hành động đẹp, tuy nhiên có nhiều con chim được bắt, nhốt trong lồng để bán cho người phóng sinh.
Bác Vũ Thị Th. (phường Trần Hưng Đạo, TP. Phủ Lý) “khởi lòng từ bi” mua chúng để phóng sinh. Những tưởng chúng sẽ được thả ngay về với môi trường sống quen thuộc nhưng bác cho biết phải đem về nhà chờ hai ngày sau tới ngày đẹp, giờ đẹp thầy làm lễ cầu phúc, cầu an cho gia đình xong mới thả những chú chim này về với thiên nhiên. Hai ngày sau khi lễ, có con chim quá yếu đã chết trong lồng trước lúc được phóng sinh.
Nhiều người quan niệm phóng sinh để cầu phúc, sức khỏe, bình an, may mắn. Ảnh minh họa
Nhiều người cũng thực hiện phóng sinh theo phong trào mà chưa hiểu được ý nghĩa thực sự của việc làm này. Chị Trần Thanh Vân (phường Quang Trung, TP. Phủ Lý) cho biết: Nhà chị làm lễ cầu phúc, cầu an, thầy hướng dẫn nên mua các con vật về làm lễ phóng sinh để lấy phúc cho gia đình, càng mua nhiều, phóng sinh cho nhiều con vật thì càng tốt. Do vậy, chị Vân ra chợ tìm mua cua, cá, trai, ốc, lươn… nhưng mua những con nhỏ để được số lượng nhiều, làm như thế sẽ có nhiều con vật được thả. Khi được hỏi về ý nghĩa của việc phóng sinh, chị Vân cho biết: “Thầy bảo sao thì làm vậy chứ thật sự chưa hiểu lắm về việc làm này”.
Cũng có nhiều người nuôi dưỡng lòng từ bi, thường xuyên ăn chay, niệm Phật, không sát sinh và cố gắng phóng sinh được càng nhiều càng tốt, do vậy khi thấy bất kể con vật nào cũng thả chúng về thiên nhiên mặc cho con vật đó có phù hợp hoặc gây hại cho môi trường hay không như: thả ốc bươu vàng, rùa tai đỏ, thấy bướm, sâu gây hại không bắt, không giết…
Anh Lương Văn Quyết (phường Liêm Chính, TP. Phủ Lý) chia sẻ: Nhà tôi có hai cháu nhỏ chúng rất yêu quý động vật. Khi về quê bắt gặp những con cá, con cua chúng sẵn sàng thả về ao, hồ. Những con vật như chó, mèo chúng chăm sóc, nuôi dưỡng như những người bạn thân thiết. Thậm chí chúng thấy con mèo hoang đã đem về nhà chăm sóc. Con mèo sau đó sinh được bốn con mèo con trong đó có một con bị khuyết tật. Vì nhà đã nuôi nhiều chó mèo nên tôi buộc phải cho bớt những con mèo con. Các con tôi yêu cầu cha mẹ cho đi những con mèo, con chó đẹp để những con xấu, con khuyết tật lại nuôi. Bởi các cháu cho rằng nếu cho đi những con xấu, con không lành lặn đến nhà người khác không được thương yêu sẽ bị bỏ rơi, để lại nhà chăm sóc chúng đỡ thiệt thòi. Theo anh Quyết, phóng sinh không có nghĩa là thả đi những con vật mà còn là nhận nuôi, chăm sóc và dành tình thương yêu cho những con vật yếu, đây cũng là nuôi dưỡng tâm từ bi.
Theo quan niệm của Phật giáo, phóng sinh là nhìn thấy các loại chúng sinh có mạng sống đang bị bắt nhốt, mạng sống trong phút giây nguy cấp liền phát tâm từ bi, tìm cách cứu chuộc mạng sống cho chúng. Việc phóng sinh là phải xuất phát từ lòng từ bi, lòng thương xót khi thấy con vật bị nạn. Đó là ý nghĩa mà nghi thức Phật giáo nhân văn tốt đẹp mang lại cho những người thực hiện phóng sinh.
Phóng sinh không nằm ở quy mô, số lượng to lớn hay sự cầu kỳ lễ bái mà chính là ở tâm thành muốn bảo vệ sự sống của các loại vật. Nếu người dân đặt mua và thả vật nuôi vào môi trường không phù hợp, quá trình vận chuyển bị trói, nhốt lâu dài không phải là việc làm từ bi, nhân đạo. Mặt khác, nếu vô tình thả những con vật có hại cho môi trường, thiên nhiên sẽ gây mất cân bằng cho hệ sinh thái. Người dân cần hiểu đúng về phóng sinh để có hành động phù hợp, có văn hóa, cứu vớt mạng sống cho con vật, đem lại bình an trong tâm hồn.
Do vậy, phóng sinh phải xuất phát từ lòng từ bi, không vì ý nghĩa tư lợi như cầu sống thọ, cầu may mắn, giải trừ tật bệnh... Phóng sinh không nên theo phong trào, không phân lớn nhỏ, ít nhiều, không chọn ngày giờ tốt xấu, hoặc dịp lễ, giỗ…, phóng sinh cần thực hiện thường xuyên, chọn nơi phù hợp với tập tính của loài vật.
Nguyễn Hằng
Nguyễn Hằng